Gammaridae: vlokreeftjes vinden nieuwe thuis onder Brusselse eilandjes

Hoe meer vlokreeftjes in en rond de begroeide vlotten in het kanaal, hoe beter de waterkwaliteit, leert onderzoek van Leefmilieu Brussel. Daarom legt de dienst binnenkort nieuwe groene eilandjes aan in verschillende Brusselse vijvers.

De Haven van Brussel plaatste onlangs 236 vierkante meter aan groene eilandjes – in de vorm van begroeide vlotten – nabij het Bécodok, de De Troozbrug en de passagiers­terminal. Die maatregel volgde na een succesvolle evaluatie van een gelijkaardig project aan de jachthaven, opgestart in april 2022, met een positieve impact op de Brusselse fauna en flora. Wat de fauna betreft, gebruikten watervogels zoals waterhoenen de kunstmatige plekken als rust- en nestplaats, terwijl vissen zoals de bedreigde Europese aal zich konden voortplanten onder het wateroppervlak.

“Al na amper een week vonden vissen hun weg naar de biohutten,” zegt expert Camille Gaulier van het departement water van Leefmilieu Brussel. De biohutten zijn onderwaterkooien, gevuld met oesterschelpen, waar vissen in alle veiligheid kunnen paaien en broeden.

Behalve vogels en vissen trekken de onderwaterkooien ook verschillende ongewervelde waterdieren aan, zoals de zoetwatergarnaal. Maar onderzoekers vonden er vooral Gammaridae, een soort vlokreeftjes die op kleine garnalen lijken, en in het bijzonder degenen van die familie die naar de naam Dikerogammarus luisteren.

Dat is goed nieuws. “Ongewervelde waterdiertjes zoals de Gammaridae vormen immers een belangrijke voedselbron voor andere dieren, vooral vissen,” zegt Gaulier over de ontdekking. “Daarnaast spelen ze een belangrijke rol in het ecosysteem doordat Gammaridae organisch materiaal afbreken.”

Daarom gebruiken de waterexperten van Leefmilieu Brussel de Gammaridae specifiek voor een experimenteel monitoringprogramma om de waterkwaliteit in Brussel te testen. “We plaatsen ze op strategische waterplekken in Brussel en na een twintigtal dagen analyseren we in het labo hoeveel en welke vervuilende stoffen de vlokreeftjes hebben opgenomen.”

“Een inventaris van specifiek ongewervelde dieren of macro-­invertebraten op de vlotten geeft een goed idee van de kwaliteit van het water,” zegt Gaulier. “Het is bijvoorbeeld geweten dat de larven van juffers, die tot dezelfde familie behoren als libellen, heel gevoelig zijn voor vervuiling. Als die eilanden dus vol zitten met larven van juffers, dan gaat het goed met de waterkwaliteit. Als de vlotten daarentegen vooral bloedzuigers en dansmuggen aantrekken, dan hebben we een probleem.”

Het team van Leefmilieu Brussel gaat binnenkort na welke dieren de weg hebben gevonden naar de eilandjes nabij het Bécodok. Behalve in het kanaal liggen er ook begroeide vlotten in de vijver van de Koninklijke Visserij in Watermaal­-Bosvoorde en in de Mellaertsvijvers naast het park van Woluwe. Binnenkort komt er nog een extra vlot bij in de vijver van de Koninklijke Visserij en wordt er een geïnstalleerd in de Tercoignevijver, ook in Watermaal-Bosvoorde. Onder de vlotten hangen structuren gemaakt van wilgentakken die, net zoals de onderwaterkooien van de vlotten in het kanaal, gebruikt kunnen worden als schuil- en paaiplaatsen voor het leven onder water.