Brandweerkapitein: 'Doodse stilte en belachelijke muzak'

Kapitein Maurice Grumeau van de Brusselse brandweer beleefde 22 maart van op de eerste rij. Vandaag denkt hij terug aan wat er exact een maand geleden gebeurde. “We hanteerden een bikkelhard stramien: Wie nog bewoog, namen we mee naar boven.”

“Ja, we zijn vertrokken,” dacht Grumeau wanneer op de dramatische dag de eerste oproepen vanuit Zaventem binnenkwamen. “We wisten dat het ging gebeuren, alleen niet waar en wanneer. Maar we hadden er de reserves voor opgebouwd.”

De brandweerkapitein berekende dat hij niet meteen alle manschappen naar de luchthaven moest sturen. “En helaas was dat terecht, want even later kwam het appel van Maalbeek. Eigenlijk stonden we zelfs klaar voor een derde aanslag.”

Alles wat nog beweegt naar boven, rest blijft liggen
Grumeau ging met zijn team mee naar Maalbeek. “Het eerste kwartier noemen we op de dienst het ‘chaoskwartier’: er gebeurt te veel om nog structureel na te denken. Je draait een knop om en functioneert enkel nog op instinct en harde training.”

Het brandweerteam deed de eerste triage van de slachtoffers. “Je ziet daar mensen op de stoep zitten en je denkt natuurlijk: ‘met wie moet ik beginnen?’ De mannen die naar beneden gingen moesten selecteren volgens een bikkelhard stramien: alles wat nog beweegt naar boven, en de rest blijft liggen.” Zo droegen de brandweerlieden één voor één zo veel mogelijk slachtoffers naar buiten.

Triage
“Het is vreselijk cru om te zeggen, maar eigenlijk is dat bandwerk.” Toen de medische hulp toekwam zag Grumeau dat zij op dezelfde mechanische manier begonnen te werken. “En dat moet, want voor een andere werkwijze is er geen tijd.”

Maar de zwaarste job was volgens de kapitein weggelegd voor de triagedokter. Die moet namelijk beslissen wie er het dringendst hulp nodig heeft. “Hij moet zeggen: ‘Deze persoon is relatief lichtgewond, die wordt hier verzorgd. Deze is zwaargewond, die moet naar het ziekenhuis. En deze is er zó erg aan toe dat we het hem geen prioriteit kunnen geven en voorlopig enkel zo comfortabel mogelijk kunnen maken ter plaatse.’”

Muzak en spaghetti
Na een controle door Dovo ging Grumeau zelf naar beneden. “Wat me na de gruwel het meest bijblijft is de doodse stilte die doorbroken werd door de belachelijke muzak. Die speelde nog steeds op de achtergrond. Niemand kan daar wat aan doen, maar je denkt toch ‘potverdomme, moet dat nu?’”

“Hetzelfde gevoel bekroop me bij het avondeten. Na zo’n dag wordt alle normaliteit compleet banaal. Het is heel bevreemdend om ‘s avonds gewoon weer achter je bord spaghetti te zitten, zoals op iedere andere dag. Krijg dat dan nog maar eens door je keel.”

Geen woorden nodig
Vandaag vindt de commandant vooral steun bij zijn collega's. "Met je familie is het soms moeilijk praten over dat soort dingen: je moet te veel uitleggen. Enkel de mannen op de dienst begrijpen dat. Wij hebben geen woorden nodig om van elkaar te weten hoe we ons voelen."

Voor de Brusselse brandweer zullen er voortaan altijd twee periodes zijn: voor 22/3 en na 22/3. Morgen, een maand en een dag na datum komen de lieden met hetzelfde team weer allemaal samen. "Er is nog steeds veel aandacht voor en dat is ook nodig. We moeten ons dit blijven herinneren."