Guy Vanhengel: ‘Ja, overheid betaalt
 mee aan Eurostadionproject’

Al maanden ligt Brussels minister Guy Vanhengel (Open Vld) onder vuur met zijn Eurostadionproject. De financiering en de tijdige haalbaarheid van het project roepen vragen op. In een recente commissievergadering in het Brussels Parlement moest Vanhengel voor de zevenenveertigste keer antwoorden op een interpellatie over het Eurostadion. Hoog tijd om hem eens aan de tand te voelen.

Brussels minister van Financiën, Guy Vanhengel, is samen met Brussels schepen voor Sport, Alain Courtois (MR), de politieke drijfkracht achter het Eurostadionproject op parking C van de Heizel. Het Iepers bouwbedrijf Ghelamco zal het stadion van 60.000 plaatsen bouwen, de Rode Duivels en RSC Anderlecht maken er hun thuishaven van. In de zomer van 2020 moet in het Eurostadion de openingsmatch van het Europees Kampioenschap gespeeld worden. Als het stadion op tijd klaar is. De eerste spadesteek voor het nieuwe stadion blijft voorlopig uit.

De buurtweg die over Parking C loopt is het meest recente obstakel in het Eurostadiondossier. Zolang die buurtweg bestaat kan Ghelamco geen bouwvergunning krijgen voor het Eurostadion. Het bedrijf spande daarom een rechtszaak aan tegen de eigenaar van de buurtweg, de gemeente Grimbergen. Die rechtszaak loopt nog, maar ondertussen is er wel een akkoord tussen Ghelamco, de Stad Brussel en Grimbergen. Die laatste verkoopt de buurtweg voor 600.000 euro. De stad Brussel betaalt daarvan twee derde, Ghelamco één derde.

Waarom betaalt de Stad Brussel het grootste deel van rekening voor de buurtweg?
Vanhengel: Toen de Stad Brussel eigenaar is geworden van Parking C kon dat voor één frank. Het probleem van de buurtweg is jarenlang niet geregeld. Nu kan dat blijkbaar niet meer voor één frank en moet de Stad dus betalen. Voor Grimbergen is het nog een heel andere discussie: “Zijn we voor of tegen het stadion en kunnen we die buurtweg gebruiken om het tegen te houden?” Grimbergen heeft twee keuzes. Of de gemeente kan geld krijgen of ze kan de weg gebruiken om de timing van het project in gevaar te brengen. Met de verkoop is dat nu geregeld.

Neen, want de verkoop bevat een clausule die stelt dat de verkoop nietig is als de vrederechter oordeelt in het nadeel van Ghelamco. De timing van het project is dus wel degelijk in gevaar.
Vanhengel: Voor Ghelamco is 15 juli nog altijd de datum waarop ze de bouwvergunning aanvragen. In die timing houden ze er rekening mee dat Grimbergen nooit een bouwvergunning zal afleveren. Al was het maar omdat de gemeente administratief niet bij machte is om de aanvraag te behandelen. Ghelamco verwacht dus een beroep bij de provincie Vlaams-Brabant die het dossier normaal gezien wel kan behandelen.

Dat is natuurlijk allemaal op voorwaarde dat de vrederechter oordeelt in het voordeel van Ghelamco.
Vanhengel: Ik heb me laten vertellen dat de vrederechter perfect weet waarover het gaat en alleen nog zelf ter plaatse wil gaan kijken of de buurtweg nog bestaat. De logica en de situatie van het terrein gebieden elke redelijke mens om te zeggen dat die buurtweg daar niet is. Maar nu zijn er blijkbaar mensen die beweren de weg dagelijks te gebruiken, dat ze er zelfs over lopen.

Wanneer vraagt Ghelamco dan concreet de bouwvergunning aan?
Vanhengel: Wanneer het milieu-effectenrapport definitief is afgeklopt.

Dat zal ook nog even duren. Bij de dienst MER hebben ze tot op heden nog geen definitief MER ontvangen van studiebureau Tractebel.
Vanhengel: Zo’n MER samenstellen gebeurt in onderlinge informatie-uitwisseling. Tractebel beantwoordt nu de laatste vragen en dan is het definitief klaar voor goedkeuring. Dan kan het snel gaan. De dienst MER die het dossier beoordeelt begint niet van nul. De mensen daar kijken naar wat nog aangevuld moest worden en of dat gebeurd is.

Dan nog een milieuvergunning en een bouwvergunning. Wanneer volgt dan de eerste spadesteek? Oorspronkelijk was die al gepland voor maart 2016.
Vanhengel: Als ik het zo hoor bij Ghelamco is de eerste spadesteek voor begin 2017. Tot wat zij allemaal in staat zijn en hoe snel zij kunnen bouwen, dat weet ik niet.

Het stadion moet wel klaar zijn voor het EK2020. Daarvoor wordt het gebouwd.
Vanhengel: We houden ons nog altijd aan de timing van UEFA. Die stelt dat er in juli 2019 een operationeel stadion moet staan.

Een kleine twee jaar en half om het stadion te bouwen dus.
Vanhengel: Dat is wat Ghelamco voorziet, denk ik. Zit daar nu een maand verschil op, daar zal de UEFA volgens mij niet over struikelen.

Wat als het niet lukt?
Vanhengel: De enige optie is dan om te zeggen: ‘mislukt’. C’est tout.

Lees verder na de tijdlijn.

Is er een juridisch bindende voorwaarde tussen de overheid en Ghelamco dat het Eurostadion klaar moet zijn voor het EK 2020?
Vanhengel: Ja, maar als het niet lukt zou Ghelamco bijvoorbeeld kunnen inroepen dat het op voorhand niets wist over de buurtweg. Op dat moment zit je natuurlijk in de discussies van een mislukking.

De hoofddoelstelling van het Eurostadion is het EK 2020. Is dat voor alle partijen in het project even belangrijk? Operationeel manager van Anderlecht, Jo Van Biesbroeck, zei eind 2015 dat het EK 2020 niet hun streefdatum is.
Vanhengel: Van Biesbroeck is bij Anderlecht neergestreken als een olifant in een porseleinwinkel. Hij heeft de gewoonte om te onderhandelen met internationale financiers en brouwerijen toen hij bij AB InBev werkte. Dat is een keihard bedrijf. De maatschappelijke verantwoordelijkheid die bij investeren komt kijken is iets wat die mens compleet ontgaat. Als je het gewoon bent om bier te verkopen trek je het je niet aan of de mensen zat zijn of niet. Het niet halen van de EK 2020-deadline is louter een onderhandelingsstrategie voor betere voorwaarden.

Volgens Anderlecht is de huurprijs te hoog?
Vanhengel: Anderlecht betaalt 9,7 miljoen euro per jaar gedurende 30 jaar. Dat is de huurprijs die de club bepaalde toen de drie consortia hun bouwvoorstellen deden. Toen ging het nog om 50.000 plaatsen. Nu 
krijgen ze er 60.000 voor dezelfde prijs.

Op het einde van de rit worden ze wel geen eigenaar van het Eurostadion.
Vanhengel: Dat is juist. En dat steekt hen een beetje. Als de club het anders wil moet ze maar zelf 300 miljoen euro op tafel leggen voor een stadion. Hun huidig stadion hebben ze ook zelf gebouwd.

Is er een juridisch akkoord dat Anderlecht ertoe verbindt om de komende dertig jaar voor 9,7 miljoen euro per jaar in het Eurostadion te spelen?
Vanhengel: Ja. Op 28 oktober 2015 hebben ze dat document getekend. (gaat naar zijn bureaukast en toont het document) Kijk maar.

Het Constant Vandenstockstadion telt 21.500 zitjes. Het Eurostadion zal er 60.000 tellen. Waar moet Anderlecht die extra toeschouwers halen?
Vanhengel: Anderlecht zegt dat hun huidig businessmodel tot 32.000 en misschien zelfs 40.000 toeschouwers toelaat. De club moet nu zelf bekijken hoe ze die 20.000 extra plaatsen ter beschikking kunnen stellen aan Brusselaars die nu niet naar een match van Anderlecht komen. Dat zijn plaatsen die je aan vijf euro moet verkopen aan onze ketten. Wij helpen hen om binnen hun businessmodel hun capaciteit te vergroten. Aan hen om ervoor te zorgen dat de gemeenschap, en zeker de zwakkeren, ook naar een match kunnen komen.

Zou u toch niet beter een andere huurder zoeken?
Vanhengel: Ja, wat we nog kunnen doen is met een paar vrienden de koppen bij elkaar steken en Union uitbouwen tot een eersteklasseploeg. (lacht)

Om af te sluiten, in mei 2014 zei u: “Met de hand op het hart, dit stadion komt er en zonder overheidssubsidies”. Blijft u bij die uitspraak?
Vanhengel: Het is juist dat er overheidsgeld betrokken is bij de bouw van het Eurostadion. Maar het is geen subsidiëring. Er is de terbeschikkingstelling van Parking C via een erfpacht. Over de waarde daarvan kan je discuteren, maar die kost de belastingbetaler niets. Er is de jaarlijkse exploitatiekost van 5 miljoen die de stad betaalt aan Ghelamco. Ik zou die beperkter gehouden hebben maar ik kan niet voor de stad oordelen. En er is de investering in de parkingvennootschap. Dat is een investering die opbrengsten gaat genereren. De parking had ook een privéproject kunnen zijn, ware het niet dat de overheid een stevige greep op de parking wil houden.