Insjalet in Molenbeek: terreur verwerken met verhalen

De Insjalet van hogeschool Odisee gaat vanaf januari 2017 op tour in Molenbeek. Het mobiele houten bouwsel wordt ingezet om gesprekken en verhalen digitaal vast te leggen. Dat moet de wonden helen die zowel aanslagplegers als media hebben geslagen.

In Molenbeek geraakte het maatschappelijke weefsel sterk beschadigd door de terreuraanslagen, vertelt Fatima Bouchataoui van de vzw Vormingplus Citizenne aan BRUZZ.

"Mensen durfden elkaar niet meer in de ogen te kijken. Ze werden er ook van beschuldigd dat ze wisten dat Salah Abdeslam daar verstopt zat en dat dat geheim werd gehouden. Ze begonnen elkaar te argwanen. Die commotie heeft ervoor gezorgd dat ze met trauma's en frustraties zitten."

Insjalet
Toen ontdekte Fatima samen met Aziza El Miamouni, een van de initiatiefnemers van de Molenbeekse wijkacademies, het Insjalet-project van hogeschool Odisee. Met een mobiele houten constructie trok de hogeschool al naar de straten van Anneessens om er verhalen te sprokkelen en filmpjes te maken.

"Daarna tonen ze die aan een groter publiek: de mensen in de wijk die ze zo willen samenbrengen, maar ook andere mensen die op de een of andere manier betrokken zijn," aldus Fatima. Insjalet is een samentrekking van chalet en insjallah.

Door met die Insjalet in Molenbeek rond te trekken, willen Fatima en Aziza de verhalen van de mensen aanhoren zodat ze die een plek kunnen geven. "Aziza noemt het een soort genezingsproces," zegt Fatima. "Dat de Molenbekenaars denken: oké, we hebben het allemaal gezegd, we hebben het gedeeld, mensen hebben ons verhaal gehoord en nu kunnen we voortgaan. En we kunnen opnieuw in vertrouwen met elkaar verder in deze buurt."

Journalisten
Fatima zou willen dat naast de bewoners van de wijk en de beleidsmakers, ook journalisten naar publieke vertoningen van de filmpjes komen kijken. "Omdat de bewoners niet alleen door de politie zijn belegerd, maar ook door camera's vanuit de hele wereld. Je kon bijna de straat niet op zonder dat je een microfoon onder je neus kreeg. We willen dat er erkenning komt voor de verhalen van die mensen, dat ze de dingen kunnen zeggen waar ze mee zitten."

Eén journalist heeft al aangeboden om iets terug te doen voor de Molenbekenaars, vertelt Fatima. "Wij hebben gezegd: een mediatraining zou ideaal zijn, zeker ook voor de jongeren. Zodat ze niet beginnen te roepen op straat als ze een camera zien, maar dat ze zelfverzekerd zijn, gewoon kunnen spreken zonder dat hun woorden verdraaid of uit de context gehaald worden. Want dat is wel een paar keer gebeurd, en dan plooien ze zich terug op zichzelf. Wat te begrijpen is, denk ik."

Odisee
Vanaf januari trekt de Insjalet, waarover de krant De Morgen woensdag ook bericht, naar Molenbeek. Fatima en Aziza worden daarbij begeleid door de Hogeschool Odisee, die achter de naam Insjalet zit. "Ons uitgangspunt voor de naam was de superdiverse grootstedelijke context," zegt Odisee-docent Erik Claes aan BRUZZ.

Het concept van de Insjalet is beproefd, zegt Claes. "Het idee is: als je mensen op een authentieke manier hun verhalen laat vertellen aan elkaar is er van alles mogelijk. Ook tussen mensen die in conflict met elkaar zijn. Dit is het verhaal van slachtoffer-daderbemiddeling, van herstelbemiddeling, van buurtbemiddeling."