Sociale economie is hip

De sociale economie heeft een heus inhaalmanoeuvre achter de rug. Het duffe stof is van het imago geschud en de consumenten, de wereldverbeteraars van weleer, zijn jonge hippe vogels geworden. Die alternatieve vorm van economie heeft de voorbije jaren zijn plaatsje in de maatschappij en in het hart van velen veroverd.

Sanseveria’s in plantenbakken tegen een pastelgroene ruwe muur, een toog in strak grenenhout met erboven gloeilampen met een gekrulde gloeidraad, een loungey muziekje op de achtergrond en een strakke betonnen vloer die het geheel een industriële look and feel geeft. Het publiek is divers, hier en daar spot je zelfs een Brompton en een baard. Dit zou zomaar de nieuwste hipsterbar van Berlijn kunnen zijn, mocht je niet beter weten. Het is het sociale restaurant Bel Mundo, dat net de deuren opende aan het kanaal in Molenbeek. Wanneer een klant bijna verbaasd zegt dat hij niet wist dat dat restaurant binnen de sociale tewerkstelling wordt gerund, dan voel je dat die geitenwollensokkenstempel, die sociale economie in het verleden weleens kreeg, is weggeveegd.

Wat is nu precies sociale economie en waarin verschilt die met de klassieke economie? Langdurig werklozen en laaggeschoolden doorlopen werkervaringsprojecten waardoor ze daarna kunnen doorstromen naar de reguliere arbeidsmarkt. De medewerkers worden in een realistische werkomgeving opgeleid door professionele stielmannen. Basisattitudes zoals op tijd komen, samenwerken met collega’s of omgaan met feedback worden aangeleerd. Daarnaast krijgen ze ook een intensieve taalcoaching. Zo’n werkervaringstraject duurt één tot twee jaar.

'Je valt niet in schaamte met mensen met hoge culinaire eisen'
Het is niet langer medelijden dat mensen drijft om een sociaal project te steunen. Nee, de consument kiest de dag van vandaag voor goede kwaliteit, een gezellige sfeer en scherpe prijzen. Tom Dedeurwaarder, coördinator van vzw Atelier Groot Eiland, houdt zich expliciet bezig met het imago rond alle sociale projecten van de vzw. “Marketing op zich wordt bij een groot deel binnen de sector als een vies woord beschouwd, maar ik wil zoals een gewoon bedrijf winst maken om onze werking te optimaliseren en verder te ontwikkelen. Als we mensen goed willen afleveren op de reguliere arbeidsmarkt, moeten we hier een zo professioneel mogelijk kader aanbieden,” oordeelt Dedeurwaarder.

Om genoeg publiek aan te trekken, is het restaurant Bel Mundo ook open op donderdag- en vrijdagavond. Tegen een concurrentiële prijs genieten gasten er van een driegangenmenu. “Onze kwaliteit moet zeker niet onderdoen voor concurrenten binnen de horecawereld. De meerderheid van onze groenten komt rechtstreeks uit onze eigen moestuin hierachter. Ook de wijn wordt met zorg uitgekozen. Je valt niet in schaamte als je hier met mensen met hoge culinaire eisen komt eten,” lacht Dedeurwaarder.

Eenvoudig anders tafelen
In het restaurant Elan in Schaarbeek van Eat vzw, vlak bij het Noordstation, zijn het subtiele details die het verschil maken: weekendmagazines en kranten aan krantenstokken, bekende Deense designstoelen, koehoorns als originele kapstokken tegen de muur. Ook bij Eat wordt er nagedacht hoe de sterke inhoud zo mooi en goed mogelijk kan worden verpakt om er een consistent geheel van te maken. “Ik wil niet in het groot op de muren schrijven: ‘Kom alsjeblieft bij ons eten, want wij zijn sukkelaars die bezigheidstherapie bieden aan langdurige, ongeschoolde werklozen’,” zegt Ilse Van der Vecke, coördinatrice van Eat vzw, dat staat voor Eenvoudig Anders Tafelen.

“We merken zeker een groei, de buurt heeft ons gevonden dankzij onze snackbar, die wie we hebben kunnen realiseren via een wijkcontract. De uitdaging is om niet alleen mensen die overtuigd zijn door de ideologie van sociale economie aan te spreken, maar het er ook aantrekkelijk te laten uitzien voor toevallige passanten. Daar zijn we mee bezig. Dat het er nu zo mooi uitziet, danken we aan de kleine omkaderingsploeg, die nadenkt over vorm, kleur, aanbod en commerciële strategie. Alleen onze communicatie kan wat beter. Nu werken we volop aan een nieuwe website.”

Authenticiteit en nabijheid
“Inhoudelijke kennis is belangrijk, maar tegelijkertijd moet je de capaciteit hebben om zwakke profielen op te hemelen en te ondersteunen. Bovendien moet je ook oog hebben voor de hedendaagse tendensen. Daarom hebben we creatieve mensen met een frisse blik meer dan nodig,” vertelt Van der Vecke.

Het aanvoelen dat sociale economie zich hoe langer hoe meer op een professionele en aantrekkelijke manier voor de actieve stadsgebruiker manifesteert, wordt beaamd door Liesbeth Driessen, voorzitster van Febio (Federatie van Brusselse Initiatieven ter Ontwikkeling van de Werkgelegenheid) en coördinatrice van Cyclo vzw, de sociale-economieonderneming die fietsen promoot in Brussel. ”We merken dat de mindset van de consumenten de laatste tijd verschoven is. Ze kiezen meer voor authenticiteit en nabijheid, waarden die heel belangrijk zijn binnen de sociale economie. ”

De kwaliteit van het product, klantvriendelijkheid en de service in verschillende sectoren, zoals horeca, meubilair, bouw en fietsen, blijven voorop staan. De mens stijgt binnen de sociale economie nog steeds boven het kapitaal uit. Maar wanneer het geheel er dan nog eens aantrekkelijk uitziet, goed draait én je de sociale structuur erachter kent, smaakt je eten misschien net dat tikkeltje lekkerder en stap je met een warm voldaan hart weer naar buiten.

Eat vzw www.eatvzw.be
Belmundo www.ateliergrooteiland.be
Cyclo www.cyclo.org
Recyclart www.recyclart.be/nl/fabrik
Casa Blanco www.casablanco.be/nl/sociale-economie