Vincent Riga: 'Als Vlaming word je nooit burgemeester'

Voor kerst legde Vincent Riga (ex-CD&V) na twee jaar ergernissen in eigen meerderheid en in volle termijn als Vlaamse schepen zijn sjerp neer. Nadat Riga 'Dont let the sun go down on me' op piano heeft gespeeld, krijgt BRUZZ de ware toedracht te horen. 'Voor de politiek ben ik geen Brusselaar, maar een Nederlandstalige, en een Vlaamse burgemeester is er een te veel in Brussel.'

In december 2014 vond een aantal schepenwissels plaats in Sint-Agatha-Berchem. Dat verliep bijzonder moeilijk. De wrevel stapelde zich op. Tot Vlaams schepen Vincent Riga er de brui aan gaf. “Je moet dan consequent zijn en volledig uit de politiek stappen,” reageren zelfs journalisten. Maar Riga zit verder als onafhankelijke in de gemeenteraad. Niet voor die honderd euro bruto per maand, maar om de burger die voor hem stemde te blijven dienen.

In 2012 verloor iedereen op de Lijst Burgemeester Riguelle (LBR) stemmen tegenover 2006, en viel er zelfs een zetel weg. Alleen u en Saïd Chibani gingen vooruit. Wat wist u toen niet, dat u vandaag ergert?
Vincent Riga: De meerderheid LBR en MR wist toen perfect dat we tegen 2015 met een plan moesten komen. Daarin zouden sommige mensen naar voren moeten schuiven en andere een stap moeten terugzetten. Er is mij in 2015 de bevoegdheid van Stedenbouw afgenomen, tegen het advies van de voltallige LBR-partners in. Als je met mensen werkt, dan moet je dat voorbereiden, bespreken en niet als een probleem voor je uitschuiven.

Maar de herverdeling van schepenbevoegdheden eind 2014 bleek rampzalig. Niets verliep volgens de afspraken. Alles werd opgedrongen zonder overleg en tegen de adviezen in van een grote groep mensen. Zonder blijk van teamspirit. En dat terwijl het perfect anders kon. Het heeft in 2016 geleid tot oplopende spanningen rond tal van dossiers.

Nam u ontslag omdat uw vertrouwen geschaad was in de politiek of in de burgemeester?
Riga: (wil lang geen namen noemen) “Wie denkt u dat geschaad wordt bij dossiervertragingen? De schepen of de burger? Eén voorbeeld: de bouw van de Nederlandstalige Unescoschool. Zag u met mij hoeveel energie het gekost heeft om een ‘tijdelijke’ school te bekomen: interpellaties op commissies in het Brussels parlement, verschillende gemeenten die tussenbeide komen, afwimpelen dat het alleen Koekelberg aanbelangt, een paar mensen op hoger niveau die in de pers verklaren dat zij dé oplossing hebben bewerkstelligd.

Het heeft allemaal massa’s tijd en energie gekost. Terwijl het gezond verstand - ik herhaal le bon sens, juste le bon sens - genoeg was om onmiddellijk alle beslissingen op tafel te leggen. Want nu moet de volledige bouw nog gebeuren. We moeten leven met een tijdelijke oplossing. Wel, als dit dossier rond leugens is opgebouwd, dan wil ik mijn naam daar niet langer aan geassocieerd zien, en neem ik er afstand van.

In hoeverre speelt de partijpolitiek mee in uw gemeente?
Riga: In januari 2016, één maand na de schepenwissels, hadden we al een A4 vol met zaken die niet opgevolgd werden, zoals afspraken. Iedere dinsdag ging ik schoorvoetend naar het college van burgemeester en schepenen, telkens wetende dat er storm op komst was. Tien jaar politieke ervaring en de stem van veel anciens in de politiek, zeggen me dat het op gemeentelijk vlak nooit over de ideologie van een partij mag gaan.

Op lokaal vlak moet het gaan over het oplossen van lokale problemen, zoals het gemeenschapsleven, de toestand van de voetpaden, de parkeerproblemen aan een appartementsblok, de mobiliteit,...

En dan nog: wij gaan in Berchem niet de mobiliteitsproblemen oplossen van nieuwe metro-, bus- en tramlijnen. Wij kunnen wel onze wensen overmaken aan de bevoegde instanties. Berchem kan nooit het mobiliteitsprobleem van de tunnels oplossen. We hebben daar de pretentie, de middelen, de knowhow noch de mensen voor. Ook al ben ik al twee jaar regeringscommissaris bij de MIVB.

Zag u geen draagvlak om dossiers samen te dragen?
Riga: Ten behoeve van wie? Ik geef een voorbeeld. De verandering van rijrichting in de Gisseleire Versélaan. Gevolg: een petitie van ruim duizend mensen die ertegen waren. Objectieve parameters tonen dat het sluipverkeer wel gedaald is, en een honderdtal mensen ervan genieten. De parameters geven ook aan dat vijfduizend mensen er niet van genieten en meer problemen over zich heen krijgen.

Wel, als je op lokaal vlak aan politiek doet, zoek je een oplossing om de grootste groep mensen tevreden te stellen, niet het individu, zeker niet zichzelf. Een foute inschatting, zet je zo snel als kan recht. Zo horen we de burger te dienen.

Noem een kat eens een kat: waaraan en aan wie stoort u zich?
Riga: Uit een reeks van ergernissen, een ander voorbeeld. Het nieuwe busplan voorzag in een nieuw netwerk in Berchem. Bus 20 zou dan de volledige Groot-Bijgaardenstraat volgen tot de Mirtenlaan. Dat bleek niet te passen voor de burgemeester.

Onderaan de Mirtenlaan komt een bouwproject van Matexi (op grond gekocht van het OCMW van Brussel, red.) voor een zestigtal families. Wat verder in de Goede Herderstraat (aan Hoogveld) komen meer dan honderd appartementen, dus wellicht driehonderd nieuwkomers. In de Hogenbosstraat is er de reconversie van een industrieel pand naar een veertigtal lofts. Die drie bouwprojecten samen in één wijk tellen heel wat nieuwkomers. Terwijl er niets van openbaar vervoer is.

Mijn dienst Mobiliteit gaf aan de MIVB aan dat het misschien niet slecht zou zijn om buslijn 20 te verleggen. Maar kijk, de burgemeester woont daar in de buurt en schepen Marie Kunsch (cdH). En wat worden de argumenten? Een bus zou lawaai maken. Of, de straat is er niet voor geschikt. Terwijl in een Van Zandestraat, die smaller is, een bus wel zou mogen.

Het ‘gezond verstand’ verdwijnt dus. En men legt aan anderen lasten op die men zelf niet wil, onder een motto dat voor andere Berchemnaars niet geldt: not in my backyard.

Dat soort oude, gangbare ‘dorpspolitiek’ gedijt ook nog in andere Brusselse gemeenten.
Riga: Ik kon tien jaar terug, als beginnend politicus, minder de finesses inschatten van de impact die beslissingen van politici hebben op het leven van Jan met de pet. Na jaren van luisteren naar mensen, heb ik zonder vooringenomen ideologie geprobeerd om de lokale problemen op te lossen. Ik volgde geen ideologie van ‘voor of tegen’ iets zijn, alleen het gezond verstand volgde ik.

Neem de sluiting door Dilbeek van Afrit 12 op de Ring. Een enquête in Berchem toonde aan dat 98 procent van de Berchemnaars voor het openhouden van de afrit was. Bijgevolg was het ook niet moeilijk om als schepen namens 98 procent van zijn bevolking te spreken. De Ringafrit is na een jaar weer opengegaan, vermits er geen alternatief naar mobiliteit geboden kon worden.

Maar ik ben wel voorstander van de gedeeltelijke uitbreiding van de Ring, met scheiding van het doorgaand verkeer en lokaal verkeer. Het biedt de grootste return naar optimalisatie van de Ring. Het stilstaand Ringverkeer vandaag bezorgt te veel fijnstof aan de Brusselaar.

Ik heb dat dossier van zeshonderd pagina’s en zeven opties goed bestudeerd, aangezien onze gemeente drie afritten heeft op de Ring. Rationeel valt ook perfect te besluiten, dat aan het Laarbeekbos niet geraakt wordt bij de uitbreiding. Met logica en cijfers kan je de maatschappij vooruithelpen.

Net zoals we viaducten afbreken in het zuiden van Brussel, zijn er ook aanpassingen in het noorden van Brussel nodig. De Keizer Karellaan moét een autoluwe stadsboulevard worden. Er bestaan twee opties die de MIVB al bestudeerd heeft: een metrolijn onder de Gentsesteenweg en een metrolijn onder de Keizer Karellaan tot aan de Ring en verder tot Parking C en het nieuwe stadion. Wie staat achter wat dat de mobiliteit van de burger dient?

U bent eerste opvolger voor CD&V in het Brussels parlement als Brigitte Grouwels of Paul Delva hun plaats verlaten.
Riga: Net als het nooit aan de orde is geweest dat ik staatssecretaris zou worden (wat Bianca Debaets werd, omdat ze een vrouw is, red.) zal ik nooit Grouwels of Delva opvolgen. Mijn beslissing is dat ik als onafhankelijke blijf zitten in de gemeenteraad, omdat de burger me verkozen heeft. Ik heb mijn partijkaart van CD&V van de hand gedaan, en voorzie een jaar afstand te nemen van het brede politieke leven.

Het zou aan de tweede opvolger, een klassedame, Véronique Peters (adviseur Welzijn bij staatssecretaris Debaets, red.), toekomen om het parlement binnen te wandelen. Wat jong bloed zou een goeie zaak zijn.

Heel Berchem stelt dat uw relatie met de burgemeester dermate afkoelde, omdat hij uw hete adem in de nek voelde. U was toch het goudhaantje destijds, uw besparingsacties op energievlak dienden de gemeente toch?
Riga: U heeft het bij het rechte eind. Maar de burgemeester is nu eenmaal zelf veranderd. Ik kan maar gissen waaraan dat ligt. Wil hij meer tijd vrijmaken om te genieten van het grootvaderschap? Is het het uitkijken naar zijn acteurshobby? Het niet meer verkozen zijn als Brussels parlementslid voor cdH, ten gevolge van de slechte kiesplaats die hij maar kreeg?

Puur hypothetisch denk ik dat hij meer wil genieten als bompa en anderzijds zie ik zijn verzuring. Gevolg: veel afwezigheden. Onze jaareindevergaderingen verzetten, omdat hij zijn toneelteksten nog moet leren… Komaan zeg.

Eerst de analyse van de problemen en dan de strategie bepalen, zegt de burgerlijk ingenieur in u. Welke strategie plant u na dit ontslag?
Riga: De eerste stap is een stap achteruit. Ik heb alle Brusselse ministers ontmoet. Ik schuim nu alle nieuwjaarsrecepties af, zie alle partijen. Ik heb mijn visie over een betere werking op lokaal vlak voorgelegd aan CD&V-partijvoorzitter Wouter Beke en aan arrondissementsvoorzitter Benjamin Dalle en zijn voorganger Koen Vanhaerents.

Ik besef dat ik graag aan politiek doe: met mensen van goede wil oplossingen zoeken voor de burger. Ik geef mezelf een jaar de tijd om erover na te denken of ik aan die kriebel toegeef. Maar één probleem zie ik niet meteen geklaard. Ik ben tweetalig opgevoed: Nederlandstalige vader, Franstalige moeder. Thuis altijd Frans gesproken. Alle studies (Sint-Jan Berchmanscollege, VUB, KULeuven) in het Nederlands.

Maar in Brussel mag je geen echt tweetalig Zinneke zijn. Als je de eed aflegt, moet je kiezen. Je bent een Franstalige of een Nederlandstalige, wat op zich une aberration (vergissing) is. Een Brusselaar is veel meer dan Nederlands- of Franstalige alleen. Er zijn driehonderd soorten Brusselaars. Toch moet je kiezen.

Mocht ik een Franstalige van de cdH-lijst zijn, waren er mogelijk minder spanningen geweest. De burgemeester beschouwt me als een Vlaming. Hij deelt het gedacht: een Vlaamse burgemeester in Brussel is er een te veel.