Wachtlijst sociale woningen bereikt absolute piek

Uit de cijfers van de jaarlijkse Welzijnsbarometer blijkt dat de vraag naar sociale woningen dubbel zo hoog is als het aanbod. De Bond voor het Recht op Wonen wil dat er dringend structurele maatregelen worden genomen. “Het is tijd dat de Brusselse regering werk maakt van de huurtoelage zoals die beschreven staat in het regeerakkoord”, zo zegt woordvoerder Werner Van Mieghem.

Een op drie Brusselaars moet het stellen met een inkomen onder de armoedegrens en meer dan een vijfde is afhankelijk van een vervangingsinkomen of uitkering. Die opvallende statistiek uit de jaarlijkse Welzijnsbarometer van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest heeft als gevolg dat steeds meer huishoudens in onze hoofdstad ook moeite hebben met het vinden van een dak boven hun hoofd.

Bijna 50.000 gezinnen vragen sociale woning aan
In de eerste plaats omdat de gemiddelde huurprijs op de private woonmarkt, rekening houdend met de inflatie, tussen 2004 en 2016 steeg met 22 procent. Dat is voor heel wat Brusselse gezinnen problematisch aangezien de huurprijs liefst niet meer bedraagt dan 25 procent van het huishoudelijke budget. Onder die hypothese zou 60 procent van de bevolking in onze hoofdstad slechts toegang hebben tot 8 procent van de beschikbare huurwoningen.

(Lees verder onder de afbeelding)

Voor velen zit er dan ook niets anders op dan te gaan aankloppen bij een van de sociale huisvestingsmaatschappijen voor een sociale woning. Het aantal aanvragen is daar nog amper bij te houden en steeg vorig jaar naar een ongekende hoogte. De wachtlijst telde in 2016 maar liefst 48.804 gezinnen. Samen met de 36.248 gezinnen die wel in een sociale woning verblijven komt dat neer op een totaal van 85.052 huishoudens. Daaruit besluit de Welzijnsbarometer dat aan minder van de helft, ofwel 46 procent, van de totale vraag ook effectief wordt voldaan.

Van 8.506 gezinnen werd de aanvraag wel geschrapt omdat ze hun kandidatuur niet hadden vernieuwd. Nog 1.145 families bleken simpelweg geen recht te hebben op een sociale woning en werden ook van de wachtlijst gehaald. De auteurs van de barometer benadrukken dat de hoeveelheid geschrapte aanvragen in 2016 bijzonder hoog lag.

‘Nood aan meer sociale woningen’
De Brusselse Bond voor het Recht op Wonen is niet verbaasd over de resultaten van de Welzijnsbarometer. De vereniging ijvert al langer voor de bouw van meer sociale woningen en hoopt dat de Brusselse regering daar nu ook eindelijk werk van zal maken.

“Op dit moment bestaat acht procent van de huisvesting in onze hoofdstad uit sociale woningen. Dat is veel te weinig. We hopen dat de Brusselse regering in de nabije toekomst opnieuw het streefcijfer van vijftien procent zal hanteren zoals dat vroeger al het geval was”, zo zegt Werner Van Mieghem van de Brusselse Bond voor het Recht op Wonen.

Daarnaast moet er volgens Van Mieghem ook een structurele oplossing komen voor het probleem. “De huurprijzen liggen op dit moment veel te hoog en daardoor vallen veel gezinnen uit de boot. Het is tijd dat de Brusselse regering werk maakt van de huurtoelage zoals die beschreven staat in het regeerakkoord. In een gewest waar 61 procent van de woningen in handen is van huurders, moeten de prijzen democratisch blijven.”

Sommige Brusselse gemeenten zeggen wel extra sociale woningen te willen bouwen, maar dat niet te kunnen uit plaatsgebrek. “Een drogreden”, zo analyseert Van Mieghem. “Wat hierachter zit is een angst voor overlast en verpaupering van de buurt.”

‘Maak werk van een normenkader’
Dat er wel degelijk nog terreinen vrij zijn bewijst het Community Land Trust (CLT). Met de steun van het Brussels Gewest koopt deze huisvestingsorganisatie gronden op waarop het sociale woningen bouwt.

Vervolgens verkoopt het die onder de marktprijs door aan gezinnen met een bescheiden inkomen. De grond zelf blijft wel in handen van het collectief, waardoor een participatieve manier van samenwonen ontstaat.

Het is een methode om te ontsnappen aan de hoge huurprijzen, maar voor CLT zelf lang niet voldoende. “Om de wooncrisis op te lossen moeten verschillende maatregelen gecombineerd worden. De overheid kan de prijzen op de private huurmarkt omkaderen en zo maximale huurprijzen vaststellen. Dat gebeurt nu al in steden als Berlijn en Rijsel”, aldus Geert De Pauw van CLT.