P.A.R.T.S. pro toto: Mette Ingvartsen en Michiel Vandevelde

Michiel Vandevelde, en later Mette Ingvartsen geven de aftrap van het nieuwe Kaaitheater-dansseizoen. In hun jongste creaties stellen ze prangende vragen over de dominante beeldcultuur en de vele gezichten van sexueel plezier.

P.A.R.T.S., de befaamde dansschool van Anne Teresa De Keersmaeker, bestaat 20 jaar. Het Kaaitheater viert die verjaardag door een reeks performances te tonen van ex-studenten, waaronder die van Michiel Vandevelde en Mette Ingvartsen.

In hoeverre heeft die opleiding jullie parcours als choreograaf of danser beïnvloed?
Mette Ingvartsen: Ik denk dat de combinatie van een sterke fysieke training enerzijds, en anderzijds de ruimte voor eigen creativiteit en de aandacht voor theoretische context nog steeds zindert doorheen mijn werk. Behalve als danser ben ik ook getraind als maker en als denker, wat vrij uniek is voor een dansopleiding. Ik merk ook dat hoe ouder ik word, hoe meer ik geïnteresseerd geraak in bepaalde items die in de opleiding al aan bod kwamen, zoals dansgeschiedenis, wat ik deels heb opgerakeld in mijn vorige voorstelling 69 positions.
Michiel Vandevelde: Het heeft ook op mij een grote impact gehad, ik was pas achttien toen ik er begon en de school heeft mijn kijk op kunst en performance compleet veranderd. Het is pas vrij recent dat ik me die impact ben gaan realiseren, want in het begin was ik vooral gefocust op de danstechnische kant. De grootste invloed ligt in het samengaan van intellectueel discours en dans, dat dat geen twee losgekoppelde entiteiten zijn. Ik was ook altijd al gefascineerd in het samenbrengen van eerder filosofische of politieke teksten met choreografie, en de mogelijkheden van die combinatie werden me na P.A.R.T.S. een eind duidelijker.

Welke zijn de voornaamste uitgangspunten van jullie nieuwe creaties?
Ingvartsen: 7 Pleasures bouwt voort op waar mijn vorige productie, 69 Positions, stopte. In het laatste deel van die voorstelling sprak ik over hedendaagse seksuele en sociale praktijken, bijvoorbeeld over hoe relaties tot objecten en non-humans ook geseksualiseerd worden. Of over hoe verlangen niet alleen eigen is aan menselijke lichamen, maar ook aan vibraties, geluiden, molecules enz. Met 7 Pleasures zoek ik naar een fysieke uitdrukking van hoe die seksualisering van onze omgeving voortdurend plaatsvindt, en de maatschappij mee vormgeeft. Kijk maar naar hoe we omgaan met elektronische apparaten zoals laptops of smartphones. Dat draagt overduidelijk iets sensueels in zich, en wetenschappelijk onderzoek toont ook aan dat de beeldkwaliteit en de schermen van die apparaten een constant verlangen in de hersenen teweegbrengt. 7 Pleasures heeft onder meer te maken met de controlemechanismes op affectief en lichamelijk vlak, die een latente drive oproepen naar een eerder voorgekauwd plezier.

Waarom onderzoek je dat met een groep van twaalf dansers?
Ingvartsen: Onze seksualiteit en lichamelijk genot zijn vaak erg geformateerd en beperkt, heel veel mensen denken daarbij meestal aan het intieme, de één op één-relatie. Maar ik probeer te begrijpen hoe seks en verlangen, en de rol van macht daarin, invloed uitoefenen op de samenleving. Het gaat dus om het collectief, om het sociaal gebeuren. Wat gebeurt er als we met een groep mensen – in dit geval twaalf naakte dansers – de gebruikelijke patronen van lichamelijke interactie openbreken? We proberen daarbij weg te komen van de voorgeschreven manieren om seks te beleven. Daar hebben we verschillende vormen van verbeelding voor aangeboord. Eén daarvan was om onze lichamen te zien als een vloeiende massa die de ruimte omhult, omkeert en seksualiseert. Door los te komen van het louter menselijke, als een wezen met gaten die je kan penetreren zeg maar, verandert de interactie tussen lichamen volledig.

Michiel, ook in jouw voorstelling Antithesis, the future of the image neem je bepaalde mechanismes op de korrel. Meer bepaald hoe gemanipuleerde beelden onze kijk op de wereld bepalen.
Vandevelde: Klopt, de trigger was een controversiële reclame-clip van Levi’s jeans, waarin beelden van protestmarsen gebruikt worden. Controversieel omdat Levi’s materiaal uit de publieke sfeer misbruikte uit puur economische overwegingen, en zo de kracht van het collectieve onschadelijk maakte. Dat bracht bij mij een ganse reflectie op gang in verband met de correlatie tussen technologie, ideologie en de beeldcultuur vandaag. Ik geraakte geïnteresseerd in hoe beelden werken, wat de rol is van technologie daarin, de relatie van beeld ten opzichte van tekst, en vooral ook welke beelden vandaag ons publiek domein beheersen. Ook het domein van dans. Zo ben ik op het dansmateriaal voor de voorstelling uitgekomen, bewegingen uit massaal bekeken videoclips als Gangnam-style of ‘Single ladies’ van Beyoncé. Op die manier heb ik geprobeerd om die beelden terug op te eisen.

Hoe gaat dat in zijn werk?
Vandevelde: Gedurende de voorstelling ga ik, op dat materiaal dat uit de publieke sfeer komt, verschillende compositorische technieken toepassen, zoals versnellen, vertragen, vergroten... Op die manier put ik het eigenlijk uit, en de idee is dat er zo geleidelijk een ander soort beeldcultuur ontstaat. Dat was het streven alleszins (lacht). We hebben vandaag amper middelen om te ageren tegen de alles overheersende beelden, maar misschien is theater een van de weinige plekken waar we ons dingen uit de publieke sfeer terug eigen kunnen maken, een anti-thesis kunnen voorstellen.

Je danst solo, en toevallig of niet, ook naakt, net als de dansers in Mettes voorstelling.
Vandevelde: Niet toevallig, want pornoficatie is natuurlijk heel sterk aanwezig in die dominante beeldcultuur waar ik van vertrokken ben. Dat is niet per sé iets wat ik wil bestrijden, maar ik wilde vanuit die vaak seksueel geladen beelden op zoek gaan naar de subtiliteiten van naaktheid. Een andere reden is dat er een hele geschiedenis bestaat van de representatie van het naakte lichaam. Ik wilde refereren naar de antieke cultuur, en naar beeldculturen van vorige eeuwen. Op die manier plaats ik de eigen beeldcultuur in een soort historisch perspectief.

Antithesis, the future of the image

data: 17 & 18/9, 20.30

------------

7 Pleasures

data: 2 & 3/10, 20.30

waar: Kaaitheater, Brussel-Stad