‘Brussel jaagt internationale studenten weg’

Als grootste studentenstad in België wil Brussel hoog inzetten op studentenzaken. Daarom werd in 2014 de ministerpost Studentenaangelegenheden gecreëerd. Toch blijft de verblijfsadministratie voor internationale studenten vaak een groot struikelblok. “Ik zit gevangen in Brussel,” zegt een buitenlandse masterstudent. "Al drie jaar moet ik alles missen. Kerstmis met mijn familie, de afstudeerceremonie van mijn broer, de trouw van mijn beste vriend."

De Vlaamse universiteiten in Brussel tellen ruim 2.000 internationale studenten van buiten de EU. Sommigen belanden hier via een uitwisselingsproject, anderen volgen een extra opleiding. Het merendeel gaat naar de VUB, dit jaar goed voor meer dan 1.400 studenten. Ook de KU Leuven Campus Brussel (521), Odisee (178) en LUCA School of Arts (47) ontvangen elk jaar internationale studenten die de grenzen van de EU overstaken om in haar hoofdstad te kunnen studeren.

Als hoofdstad van de Europese Unie heeft Brussel een internationaal imago. Toch blijft het, zeker voor studenten van buiten de EU, moeilijk om alle administratie te regelen. Zo biedt de site van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest een Engelstalige pagina aan met administratieve informatie over studeren in Brussel, maar alle sites waarnaar de pagina doorverwijst, zijn alleen beschikbaar in het Nederlands of Frans. Voor internationale studenten blijft die informatie vaak onbereikbaar.

De universiteiten en hogescholen bieden zelf heel wat informatie aan, meestal op gemakkelijk vindbare onderdelen van hun site. De KU Leuven legt daar onder andere uit dat je verblijf verlengen ongeveer zes weken op voorhand geregeld moet worden. Een nieuw inschrijvingsbewijs is daarbij noodzakelijk. Maar voor veel studenten blijkt de realiteit ingewikkelder dan dat.

Kafka voor Hisham
Hisham Fadhul kwam in 2014 uit Bahrein naar Brussel om aan de KU Leuven de Master of International Business Economics and Management te studeren. Bij zijn eerste inschrijving verliep het administratieve proces vlot: “Ik moest naar de commune, het gemeentehuis, papieren indienen, en drie weken later was het klaar. Je zou denken dat een nieuwe aanvraag meer tijd neemt dan je verblijfsvergunning vernieuwen, maar het tegendeel is waar.”

“In oktober 2015 moest mijn documentatie rond zijn om ook dat academiejaar in Brussel te kunnen studeren. Omdat ik herexamens had, kreeg ik mijn inschrijvingsbewijs pas in september. Dan is het onmogelijk om het zes weken op voorhand in te dienen. Zes weken is ook wel een heel optimistische tijdspanne. Voor het academiejaar 2015-2016 heeft het tot april geduurd voor alles in orde was. Ik moest daarvoor uiteindelijk naar de ambassade van Bahrein gaan. Dankzij een advocaat heb ik ontdekt dat ze, bij het verwerken van mijn aanvraag, mijn dossier waren kwijtgeraakt.”

“Dit jaar was het exact hetzelfde verhaal. Ik vroeg mijn verblijfsvergunning aan in oktober, maar ik wacht nog altijd op bevestiging. Het zou ook helpen als ik mijn aanvraag maar een keer moest doen. Sommige documenten heb ik al drie keer moeten binnenbrengen, waarom?”

Hisham is geboren in Moskou, maar opgegroeid in Bahrein en spreekt Arabisch, Spaans, Engels en Russisch. Zijn keuze voor Brussel werd beïnvloed door het internationale statuut van de stad. Toch betwijfelt hij of België ook in de toekomst zijn thuisbasis zal blijven: “Ik ben naar hier gekomen om een diploma te halen, zodat ik een goede job kan krijgen. Maar toen ik in januari op gesprek mocht gaan bij een internationaal bedrijf in Azerbeidjan, moest ik die kans laten schieten, omdat mijn verblijfsvergunning nog steeds op zich liet wachten. Maanden nadat alles in orde had moeten zijn.”

“Al drie jaar moet ik alles missen. Kerstmis met mijn familie, de afstudeerceremonie van mijn broer, de trouw van mijn beste vriend… Als je verblijfsvergunning nog niet rond is en je gaat naar het buitenland mag je het land niet meer binnen. Dus moest ik keer op keer hier blijven. Dan zo’n kans op een job laten schieten? Dat wilde ik gewoon niet.”

“Dus ben ik toch naar Azerbeidjan gegaan. En mocht ik België niet meer binnen. Dat is meteen ook de enige keer dat ik de voorbije jaren in mijn thuisland ben geraakt: om daar een toeristenvisum aan te vragen zodat ik op tijd voor de examens weer in Brussel zou zijn.”

Zijn eerste examen heeft hij uiteindelijk moeten missen, de dag voordien kon hij pas voet op Belgische grond zetten. “Ik geef eerlijk toe dat dat ook mijn eigen fout was. Maar feit blijft dat de traagheid van de administratie hier me in die situatie heeft geduwd. ”

De problemen gaan voor Hisham verder dan de verblijfsvergunning: “Ik moet hier ook student taxes betalen, belastingen. Vorig jaar was dat echt miserie. Plots kreeg ik een derde herinnering in mijn brievenbus. Het eerste formulier of de vorige herinneringen heb ik nooit ontvangen. Dan moet de administratie je nog geloven – en daar zit ook een boete aan vast. Ik ben nu al ongerust, want ook dit jaar wacht ik nog op mijn aanslagbiljet. Ik bereid me er al op voor om het te gaan uitleggen.”

Volgend jaar moet Hisham alleen nog zijn thesis afwerken. Hij begint dus al uit te kijken naar werk. “Ik moet eerlijk toegeven: ondertussen zoek ik naar jobs overal behalve in Brussel. België en Brussel zijn internationaal, ze stellen zich ook zo voor. Maar de manier waarop wordt omgegaan met internationale studenten zorgt ervoor dat die hier wegwillen als ze afstuderen.”

'Belgische tempo'
Ook andere internationale studenten klagen over het “Belgische tempo” van de administratie. Andres Cordoba uit Bogota, leerde daarop te anticiperen: “De Belgische administratie is heel vriendelijk – ze behandelen je echt met respect. Maar het tempo…. Of je nu papierwerk wilt uitwerken of met iemand contact zoekt, het duurt altijd een eeuwigheid. In alle tijd dat ik in België zit, is dat voor mij het meest typische aan de administratie hier.”