Edito: slopen of niet

Vastgoedpromotor Befimmo wil het Boudewijngebouw afbreken in de Noordwijk. Een banaal, om niet te zeggen lelijk, kantoorgebouw dat de Vlaamse Gemeenschap huisvest en dat zijn beste tijd gehad heeft.

Zesentwintig jaar om precies te zijn. Dat is kort. Er komt een nieuwe kantoortoren. Hoger, moderner. De architect van het nieuwe gebouw is ironisch genoeg dezelfde als die van toen. Absurd? Ja en neen. De stad evolueert en gebouwen passen zich aan. Dat is overal en altijd zo. En er is de economische logica van het geldgewin.

De afbraak van het banale kantoorgebouw, geen haan die ernaar kraait. Maar zodra er oudere gebouwen op het spel staan, komt het protest snel op gang. Brussel likt nog steeds de wonden van de bruxellisation. Vanaf de jaren zestig ging een volledig negentiende-eeuws patrimonium voor de bijl. Massaal veel mooie woningen en andere panden moesten er aan geloven, meestal voor de kille economische logica. Grijze kantoorgebouwen kwamen in de plaats en door een gebrek aan planning werd deze stad in een mum van tijd zowat de lelijkste van alle Europese hoofdsteden.

Het lijkt soms of Brussel dat trauma nooit te boven is gekomen. Nochtans is het op het vlak van erfgoed vandaag stukken beter gesteld. Transparante stedenbouwkundige procedures, een lijst van beschermd erfgoed en mondige burgers maken het promotoren bijna onmogelijk om waardevol patrimonium met de grond gelijk te maken.

Ook de Brusselse overheid is gevoeliger geworden voor het erfgoed. Een voorbeeld: de Citroëngarage. De petitie voor het behoud van de winkel en de ateliers van enkele jaren geleden is weliswaar min of meer in de vuilnisbak beland, maar uiteindelijk kiest de Brusselse regering wel voor het behoud van de gebouwen.

Veel voorbeelden van afbraakschandalen zijn er in de recente Brusselse geschiedenis niet te vinden. Goed zo, kunnen we zeggen. Maar tegelijk is het ook tijd om weer met een ontspannen blik naar het erfgoed te kijken en geval per geval de afweging te maken of behoud goed is voor de stad.

Daar gaat onze cover over, en het bijhorend artikel hiernaast. Moeten de charmante negentiende-eeuwse paardenstallingen op de Ambiorixsquare behouden blijven, of kan die plek beter benut worden door er woningen te bouwen? Het is een vraag die misschien klinkt als een vloek in de kerk maar die een rationeel antwoord verdient, los van emotie en trauma’s. Laat het debat beginnen.