'Moet de Beurs een Biertempel worden?'

Nu het ontwerp voor de Biertempel in openbaar onderzoek is, werd een petitie opgestart tegen het afleveren van een stedenbouwkundige vergunning. “Die Biertempel is het pijnlijke dieptepunt in het onvermogen om het hart van Brussel om te vormen tot een plaats die representatief is voor alle Brusselaars,” oordeelt Gideon Boie, docent en onderzoeker Faculteit Architectuur KU Leuven.

"Interessant is dat de nieuwswebsite BRUZZ het bericht bracht dat niemand minder dan de architecten een communicatieoffensief opgezet hebben ter verdediging van de renovatie van de Beurs, met een biermuseum. Het ontwerp van de Biertempel is opgemaakt door het vermaarde bureau Robbrecht & Daem.”

“De zelfverdediging van de architect is begrijpelijk, maar tegelijk bizar,” zegt Gideon Boie, docent en onderzoeker. “Waarom zou een architect met de internationale allure van Robbrecht & Daem de hand in het vuur steken voor och arme een Biertempel. Hun werk staat bijzonder hoog aangeschreven met onder meer Museum Boymans Van Beuningen, het Concertgebouw in Brugge en Whitechapel Gallery in Londen.

"Ik zie de banaliteit van een Biertempel eerder als een smet op hun fantastisch oeuvre vol zinnenprikkelende cultuurtempels en artistieke wonderen. Het is een typische verwarring bij architecten om zich te vereenzelvigen met het programma. Tussen de lijnen van de goedbedoelde tekst en uitleg is de boodschap vooral: ‘Raak niet aan mijn opdracht.’”

“De architecten hebben blijkbaar ook niet begrepen dat de discussie voorbijgaat aan esthetica (neonlicht, gouden wafels op het dak, whatever) en gebruiksgemak (een open gevel, doorgang van Cirio naar Falstaff, etc.). De fundamentele vraag is of een stad als Brussel het kan maken om een Biertempel in te richten in het hart van de stad.”

“De contestatie rond de Biertempel komt echt niet uit de lucht vallen. Het historisch besef rond ‘Hotel Central’ – aan de overkant van de straat – is blijkbaar vaag geworden. En de burgerbeweging Pic-Nic The Streets heeft sinds 2012 actie gevoerd op het Beursplein. Na eerst ongemakkelijk te reageren op de ludieke picknicks, hebben de stedelijke en gewestelijke overheid in Brussel de voetgangerszone aangegrepen als kans om de binnenstad om te vormen tot een consumptiezone.

De Biertempel paste in het totaalplaatje. In datzelfde jaar 2012, verbrak de stad Brussel de erfpachtovereenkomst met Euronext – het was eigenlijk een afkoop. Een jaar later besliste het schepencollege positief over de inrichting van een nieuwe Biertempel. Het initiatief werd in handen gelegd van een publiek-private samenwerking tussen de stad en de Federatie van Belgische Bierbrouwers. Indertijd was Sven Gatz directeur van de bierfederatie, vandaag is hij Vlaams minister van onder andere Brusselse aangelegenheden. Het Brussels Gewest zou bijdragen via de federale middelen voor de hoofdstad (Beliris) en met het oog op het internationaal imago van Brussel.”

“De Biertempel is het pijnlijke dieptepunt in het onvermogen om het hart van Brussel om te vormen tot een plaats die representatief is voor alle Brusselaars. Het is één ding om de auto’s uit het stadscentrum te weren, het blijkt nog iets anders om de leegte op te vullen. De politieke verbeelding reikt niet verder dan festivalletjes en toeristische attracties.”

“Bezwarend is dat de Biertempel wordt georganiseerd op een plaats die zo beladen is van politieke en emotionele betekenis - al zeker na de bomaanslagen. Zijn er niet 1001 andere en betere plaatsen te bedenken voor een Biertempel in Brussel? En omgekeerd: zijn er niet 1001 rijkere imago’s te bedenken waarmee de Brusselaar zich kan identificeren? En dan wel liefst een imago dat past bij alle Brusselaars. De functie van de beurs was uiterst profaan, maar krijgt vandaag niettemin de status van tempel toegedicht. Mijn voorstel is het volgende: laat de Tempel leeg. Brussel moet het quasi sacrale karakter van de Beurs maar eens serieus nemen. De geldwoekeraars hebben de beurs verlaten, laat ze niet overnemen door drinkebroers. Het zou goed zijn als Sven Gatz ook eens zijn andere bevoegdheid als minister van Cultuur aanspreekt. Tempels (evengoed als vroegchristelijk Basilica) zijn vanouds lege constructies geweest die openstaan voor iedereen. Een lege tempel - voor mijn part ontworpen door Robbrecht & Daem - zal functioneren als waardig imago van Brussel.”

> Debat Brussels Academy over de Beurs. Vrijdag 6/10, 17.30, Beursschouwburg, Brussel.