JOUW VRAAG. Ik woon in de Marcel Grunerstraat in Molenbeek. Wie was hij?

Hoewel deze rubriek niet bedoeld is om alle straatnamen van Brussel te verklaren, zijn we toch blij met deze vraag van de week. Ze levert immers een nog onbekend, maar spannend verhaal op over een soort Molenbeeks Kuifje dat tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn leven gaf voor het vaderland.

Over Marcel Gruner is op het internet of in encyclopedieën nauwelijks iets te vinden. Gelukkig is er Maria Vandenbosch (75), samen met haar man Jean Boterdael zowat het levende geheugen van Molenbeek. De twee gepensioneerde gemeenteambtenaren vormen al jaren de spil van Molenbecca, de Molenbeekse heemkundige kring. In hun appartement op de twaalfde verdieping van een flatgebouw aan de Edmond Machtenslaan hebben ze een indrukwekkend archief aangelegd.
Ook Marcel Gruner, wiens naam af en toe ook met umlaut geschreven wordt, komt erin voor. “Hij werd geboren op 17 februari 1922 in Etterbeek,” vertelt Vandenbosch. “Zijn ouders kwamen vanuit de Elzas naar Brussel. Het gezin woonde in de Kortrijkstraat en Marcel ging naar de gemeenteschool en was ook bij de scouts.”

Tijdens de oorlog rekruteerde het verzet volop bij de scouts. Ook Gruner ging bij de weerstand. Eerst was hij actief in België, later probeerde hij in Engeland te geraken. Vandenbosch duikelt een brief op van de Federatie van de agenten-valschermspringers, een speciale afdeling van het toenmalige Belgische ministerie van Defensie in Londen. Hierin wordt beschreven wat voor een held de jonge Gruner was. Hij bereikte Engeland pas na een lange, moeizame reis tijdens dewelke hij maandenlang opgesloten zat in het Spaanse kamp Miranda. Eenmaal over het kanaal kreeg hij een opleiding tot parachutist-telegrafist en begin 1944 werd hij gedropt in België. Volgens de brief was Bib, zoals Gruners codenaam luidde, één van de moedigste en betrouwbaarste telegrafisten. “Elke dag seinde hij versleutelde berichten door naar Londen en legde zo een vaste verbinding tussen het geheime verzetsleger in België en Londen.”

Maar de Gestapo zat hem al snel op de hielen, en vond hem. Op 6 augustus 1944 werd hij opgepakt in het huis in het Waals-Brabantse Tilly-Mellery waar hij zich schuilhield. Gruner belandde in de gevangenis van Sint-Gillis. Vanaf daar ontbreekt elk spoor. “Wellicht werd hij standrechtelijke geëxecuteerd door de Gestapo,” aldus de brief.
Volgens het Molenbeekse bevolkingsregister overleed hij ergens tussen augustus 1944 en december 1945.

Na de oorlog werd Gruner, van wie helaas geen foto bestaat, postuum gelauwerd met allerlei eretekens en ook met een eigen straat. Op 25 mei 1946 doopte de socialistische burgemeester Edmond Machtens de Kelkstraat (rue du Calice) om tot Marcel Grunerstraat. “Dat was echt iets voor Machtens. Hij had zelf ook in het verzet gezeten en stond erop om eer bewijzen aan alle gevallen verzetsstrijders uit de gemeente,” zegt Vandenbosch, die tijdens haar carrière op het gemeentebestuur bijna twintig jaar onder Machtens werkte. In het archief heeft ze de toespraak die de burgemeester hield bij de inhuldiging van de straat. Daarin niets dan lof voor de jonge Molenbekenaar. “Hij heeft zich op heroïsche wijze opgeofferd, louter uit liefde voor zijn land en uit verlangen naar vrijheid voor ons allen.”