JOUW VRAAG. Waarom staat het Justitiepaleis al zo lang in de steigers?

Wie kan zich nog herinneren hoe het Justitiepaleis eruitziet zonder stellingen? Het monumentale gerechtsgebouw van architect Joseph Poelaert staat ondertussen al dertig jaar in de steigers. Dat heeft alles te maken met de aanslepende renovatie. Big City geeft tekst en uitleg.

“De kern van het probleem is een gebrek aan visie over de toekomst van het gebouw,” zegt Jos Vandenbreeden van de Poelaertstichting. “Dat twee ministers verantwoordelijk zijn, helpt de zaak ook niet vooruit.”

De twee, minister van Justitie Koen Geens (CD&V) en minister van Binnenlandse Zaken Jan Jambon (N-VA), ook bevoegd voor de Regie der Gebouwen, kondigden vorige week wel aan dat het paleis zijn gerechtsfunctie behoudt, inclusief de correctionele keten. Ze beloven een nieuw masterplan voor de renovatie.

“Dat geeft hoop voor de toekomst, het is aan de ministers om verder beslissingen te nemen,” zegt Vandenbreeden. “Het masterplan moet niet alleen over het paleis zelf gaan, maar ook over de gebouwen in de omgeving die door justitie gebruikt worden. Er is een grote reorganisatie nodig.”
Een masterplan is natuurlijk nog geen renovatie. Voorlopig is dus nog niet duidelijk wanneer het Justitiepaleis opnieuw uit de steigers zou kunnen. In het verleden is al vaker gebleken dat plannen niet uitgevoerd worden. Enkele jaren geleden stond de gerechtsfunctie van het gebouw nog op de helling, omdat de constructie niet compatibel zou zijn met de steeds verstrengende veiligheidsnormen rond bijvoorbeeld terrorismeprocessen.

In zijn oorspronkelijke staat herstellen en blijven gebruiken als gerechtsgebouw of radicaal renoveren en het nieuwe bestemming geven? Het geweer wordt geregeld van schouder veranderd, en een definitieve oplossing blijft uit.
Feit is dat het Justitiepaleis de geesten verdeelt. De eclectische stijl met Grieks-Romeinse inslag heeft zijn fans, maar ook zijn haters. Ook advocaten en magistraten zijn het oneens: sommigen zijn verknocht aan hun paleis, anderen vinden het gigantische gebouw onverzoenbaar met een humane justitie.

De verdeeldheid heeft bijgedragen tot de jarenlange verwaarlozing. Als de waardering unaniem is, wordt een historisch gebouw goed onderhouden. “Zoals John Ruskin, kunstcriticus uit de 19de eeuw, zei: wie zijn huis goed onderhoudt, moet niet renoveren,” stelt Vandenbreeden.
Ondertussen spendeert de federale overheid jaarlijks veel geld aan onderhoud en oplapwerk. Zo werden de stellingen eerst jarenlang gehuurd van een aannemer, en pas enkele jaren geleden gekocht. De overheid heeft er dus verschillende keren voor betaald. De stellingen waren enkele jaren geleden bovendien zelf aan renovatie toe.

Daarnaast gaan er miljoenen naar het onderbrengen van steeds meer gerechtsdiensten in andere gebouwen. Die zijn meestal eigendom van projectontwikkelaars. “Dat kost elk jaar handenvol geld via langdurige huur- en leasingcontracten. Het is een vorm van verspilling.”
Hoe meer geld gaat naar de vele huurcontracten en noodzakelijke oplapwerkjes, hoe minder er beschikbaar is voor de grondige renovatie. Het Justitiepaleis is wat dat betreft niet het enige zorgenkind. Ook ander federaal patrimonium zoals het Jubelparkmuseum en het Conservatorium worden slecht beheerd. De Regie der Gebouwen werd de voorbije jaren ook geplaagd door corruptieschandalen.

Elke week gaat BRUZZ met Big City op zoek naar antwoorden op jouw vragen over Brussel. Vragen allerhande over jouw stad stel je online aan de redactie op bruzz.be. De vraag met de meeste voorkeuren wordt onderzocht en beantwoord. Ook een vraag over Brussel? Zet onze journalisten aan het werk en stel je vraag in Big City.