JOUW VRAAG. Waarom zijn er geen trams meer die Brussel met andere steden verbinden?

Ooit kon je met de tram van Brussel naar Halle, Vilvoorde of Leuven. Meer zelfs, tientallen dorpen in de ruime rand hadden een rechtstreekse tram naar de hoofdstad. De meeste van die lijnen werden uitgebaat door de Nationale Maatschappij van Buurtspoorwegen (NMVB), de voorloper van de Vlaamse vervoersmaatschappij De Lijn en haar Waalse tegenhanger TEC. Maar waarom zijn die trams er nu niet meer? Big City zoekt het uit.

Het hele land lag letterlijk bezaaid met tramlijnen. Vanaf de jaren 1950 werden de zogenaamde boerentrams echter een voor een vervangen door bussen. “Trams werden toen beschouwd als ouderwets,” zegt Jean-Louis Mottet van het Trammuseum. “Men vond het veel gemakkelijker om bussen te laten rijden. Zo moest men geen sporen leggen of onderhouden. Ook in Brussel zijn in die tijd veel tramlijnen vervangen door bussen en later door de metro.”

De kostprijs voor het onderhoud was een belangrijke factor. Daarnaast wilde men ook plaatsmaken voor de auto. De boerentrams reden vaak in het midden van de weg. Buiten de stad was er bovendien soms slechts één spoor, waar trams in twee richtingen over reden. Dat was niet houdbaar met het toenemende autoverkeer. Bijna elke vernieuwing van een weg betekende toen het einde van de tram. Het speelde ook mee dat de bussen die in de plaats kwamen makkelijker nieuwe verkavelingen en bedrijventerreinen konden bedienen.

De laatste streeklijnen die eraan moesten geloven, waren die naar Wemmel, Grimbergen en Koningslo in de zomer van 1978. De tram naar Vilvoorde hield het nog vol tot 1994, maar die werd uitgebaat door de Brusselse vervoersmaatschappij MIVB. Toch werd ook lijn 58 opgedoekt, omdat Vilvoorde de tram was gaan zien als een importeur van grootstedelijke problemen. Vandaag rijden de trams van de MIVB nog slechts op enkele plaatsen de gewestgrens over: zo kan je met de tram naar Groot-Bijgaarden (lijn 19), Kraainem en Wezenbeek-Oppem (lijn 39) of Tervuren (lijn 44).

Was het een historische vergissing om al die tramlijnen op te doeken? In elk geval staan veel bussen vandaag hopeloos vast in het verkeer. Door de file- en milieuproblematiek, en de stijgende brandstofprijzen kende de tram ondertussen een heuse revival in veel steden.

Ook De Lijn heeft plannen om opnieuw tramlijnen aan te leggen rond Brussel onder de noemer Brabantnet. Het project omvat een sneltram langs de A12 naar Willebroek, een tram tussen Brussel en de luchthaven en de Ringtram tussen Jette en Zaventem via Vilvoorde. Onlangs werd wel beslist om die laatste lijn in eerste instantie uit te baten met bussen. “Voor de start van de exploitatie van de Ringtrambus mikken we op 2019,” zegt Joachim Nijs, woordvoerder van De Lijn Vlaams-Brabant. “Hetzelfde jaar zouden ook de werkzaamheden voor de twee andere lijnen moeten beginnen.” Plannen om opnieuw tramlijnen aan te leggen naar Ninove en Haacht blijven voorlopig in de schuif. En wie naar Vilvoorde, Halle of Leuven moet, kan natuurlijk ook gewoon de trein nemen.

Elke week gaat BRUZZ met Big City op zoek naar antwoorden op jouw vragen over Brussel. Vragen allerhande over jouw stad stel je online aan de redactie op bruzz.be. De vraag met de meeste voorkeuren wordt onderzocht en beantwoord. Ook een vraag over Brussel? Zet onze journalisten aan het werk en stel je vraag in Big City.