JOUW VRAAG. Wie was Bonaventure van de Bonaventurestraat in Jette?

De Jetse Bonaventurestraat, die het Dielegembos scheidt van het Boudewijnpark, is vernoemd naar Nicolas Bonaventure (1753-1831). Hij was begin negentiende eeuw de eerste burgemeester van Jette en Ganshoren, die toen nog één gemeente vormden.

Zijn burgemeesterschap was de uitloper van een lange, kleurrijke carrière, die vooral getekend werd door politiek opportunisme. “De Jetse Talleyrand,” zo omschrijft voormalig Brussels parlementslid André Monteyne hem dan ook in zijn kroniek over de Jetse straatnamen. Net als de bekende Franse diplomaat Charles-Maurice de Talleyrand was Bonaventure een politiek overlever. “Hij leefde in een woelige tijd, maar wist zich telkens aan te passen aan het nieuwe regime en bekleedde altijd hoge posten,” licht Monteyne aan de telefoon toe.

Bonaventure werd in Thionville geboren als zoon van een Franse militair en een meisje uit Doornik. Na zijn vaders dood keerde zijn moeder terug naar Doornik en stuurde hem naar de katholieke universiteit van Leuven om rechten te studeren. Daar stichtte hij prompt een vrijmetselaarsloge, die al snel verboden werd, onder meer vanwege het vele nachtlawaai.

Na zijn studies werd hij eerst advocaat en daarna juridisch ambtenaar en politicus in Doornik, dat toen tot de Zuidelijke Nederlanden behoorde. Toen die gebieden zich tijdens de Brabantse Omwenteling van 1789 tegen het Oostenrijkse gezag keerden, steunde hij de leiders van de opstand. Maar de opstand mislukte en Bonaventure stelde zich opnieuw ten dienste van Oostenrijk. Kort daarna kwamen de Fransen met hun revolutionaire ideeën. Bonaventure stond meteen klaar om hen te verwelkomen. Hij keerde zijn kar toen Oostenrijk het gezag kortstondig wist te herstellen en hielp wederom de Fransen toen die in 1794 een tweede keer binnenvielen.

Als beloning werd hij benoemd tot voorzitter van de strafrechtbank van het grote Departement van de Dijle, een functie die hij niet heel lang kon behouden, omdat hij zich nu ook kritisch toonde en het Franse machtsmisbruik aan de kaak stelde.

Hij kreeg de baan pas terug nadat Napoleon de regering had afgezet. Maar na enkele jaren kwam hij als rechter in een slecht daglicht te staan, mede door toedoen van zijn aartsrivaal, procureur-generaal Beyts. Er kwamen onderzoeken. Bonaventure werd nu eens omschreven als fervent kroegenbezoeker, dan weer als onverschillig, hard en van een weerzinwekkende partijdigheid, zo meldt Wikipedia.

Resultaat was dat hij niet herbenoemd werd. Als troost verhief Napoleon hem wel tot baron de l’Empire. En hij benoemde hem in 1813 tot maire van Jette-Ganshoren.

Na Napoleons nederlaag en de hereniging van de Nederlanden mocht hij ook van koning Willem I burgemeester blijven. Hij overleed in 1831 en maakte dus op de valreep nog de Belgische revolutie mee.

Bonaventure, die nooit trouwde, stierf als een schatrijk man. Hij had zich verrijkt met de exploitatie van koolmijnen in Henegouwen, maar ook met de aankoop van ‘zwart goed’, goederen van religieuze gemeenschappen die tijdens de Franse revolutie genationaliseerd en vervolgens verkocht werden. Zo kon hij rond 1800 terreinen van de grotendeels vernielde Abdij van Dielegem kopen, waarop hij een kasteeltje liet bouwen in neoclassicistische stijl. Later kocht hij nog meer abdijgronden om een Engels park aan te leggen met antieke beelden. Op een heuveltje stond een triomfboog ter ere van Napoleon.

Na zijn dood verkochten zijn zussen het kasteel en park aan de Franse Sophie Barat, die er het Heilig-Hartklooster stichtte en er een school met pensionaat begon. De Dames van het Heilig Hart vervingen wel meteen alle onfatsoenlijke, aardse beelden in het park door stichtende heiligenbeelden. Van de triomfboog maakten ze een calvarieberg, die in het huidige Dielegembos nog steeds te zien is.

Het kasteeltje is vandaag onderdeel van de Heilig-Hartschool, het park werd door het gewest geïntegreerd in het Koning Boudewijnpark. Bonaventure zelf ligt begraven op het Jetse kerkhof, in een klein mausoleum in empirestijl. — Bettina Hubo

VOLGENDE WEEK: Bestaat het café onder de Cinéma Métropole nog steeds of is dat een broodjeaapverhaal?

BIG CITY: stel zelf je vraag

Elke week gaat BRUZZ met Big City op zoek naar antwoorden op jouw vragen over Brussel. Vragen allerhande over jouw stad stel je online aan de redactie via het formulier hiernaast. De vraag met de meeste voorkeuren wordt onderzocht en beantwoord.

Ook een vraag over Brussel? Zet onze journalisten aan het werk en stel je vraag in Big City.