Maak medische screening voor deelnemers aan een marathon verplicht

'Wie een hoog risico tot hartfalen vertoont, mag niet meedoen aan lastige loopwedstrijden zoals de 20 km door Brussel. Zo simpel.' Dat schrijft BRUZZ-redacteur Maarten Goethals in het edito van deze week.

Zo’n 13.000 lopers nemen zondag deel aan het EK marathon, dat start aan het Koninklijk Paleis en 42,195 kilometer verder eindigt in de straten van studentenstad Leuven.

Een dikke maand later lopen 50.000 sportievelingen de 20 km door Brussel, startend en eindigend onder de Triomfboog van het Jubelpark.

Ergens blijft het verwonderlijk, dat massale enthousiasme voor wat feitelijk een heel banaal gegeven blijft: lopen, liefst in een strak tempo. Eenvoudiger kan niet. En toch zegt dat succes iets fundamenteels over de moderne mens, die zichzelf kennelijk wil uittesten, overstijgen, en transformeren naar een betere versie van zichzelf. Niet onder de indruk van zijn (fysieke en mentale) beperkingen.

Maar die overmoed komt soms met een prijs. Dat bleek afgelopen zaterdag ook tijdens de Ronde van Vlaanderen voor wielertoeristen, waar twee deelnemers het leven lieten door onder andere hartproblemen. Een derde moest onder het mes als gevolg van een vernauwde kransslagader, die het niet langer aankon door de intense inspanningen op de Eikenberg.

Het zet de discussie op scherp: hoe gezond zijn eigenlijk al die massa­sportevenementen, los nog van de spierverrekkingen en omgeslagen enkels, en mag iedereen zomaar meedoen? Vooral die laatste vraag ligt gevoelig, omdat het over vrijheid en beperkingen gaat.

Een aantal artsen pleit niettemin om te evolueren naar buitenlands model, waarbij deelnemers in sommige wedstrijden vooraf verplicht een attest moeten indienen met de resultaten van een medische screening. Wie een hoog risico tot hartfalen vertoont, mag niet meedoen. Een hard oordeel misschien, maar perfect te verantwoorden.

Sommige mensen moeten nu eenmaal tegen zichzelf beschermd worden, ook in een context waarin sporten gezien wordt als de ultieme uiting van een gezonde levensstijl. Meer nog: net die koppeling veroorzaakt mogelijk een soort cognitieve dissonantie bij veel deelnemers, maar zo werkt het menselijke lichaam niet. Als dat hapert, stopt het.

Valt een verplichte screening ook af te dwingen? Overheden zouden het simpelweg kunnen eisen als voorwaarde om de wedstrijden te laten plaatsvinden op hun grondgebied. Voor wat, hoort wat. Overigens levert die grootschalige preventie-­oefening op langere termijn een samenleving een groot voordeel op: het helpt in het vroegtijdig opsporen en remediëren van ziektes. Wat altijd minder kost dan dure ingrepen betalen wanneer het effectief fout loopt.

Maar qua statement ware het nog beter mochten de organisatoren zelf met het idee afkomen, proactief, niet langer wachtend op nog meer slachtoffers. Het zou getuigen van een eerlijke intentie: dat het eerste doel toch vooral recreatief van aard is. Mensen een fijne tijd geven, en het aantal inschrijvingen (en dito recordinkomsten) minder belangrijk vinden.

Bij sport zijn de moeilijkste meters vaak die van de zetel naar de voordeur. Laat het voor die enkelingen die zichzelf (medisch en conditioneel) overschatten tijdens het EK of de 20 km niet meteen de laatste zijn.