Beperking kunstenaarsattest in de tijd treft voornamelijk Brusselse scene

Donderdag kondigde minister van Werk David Clarinval (MR) in het federaal parlement aan dat het kunstwerkattest – net als andere vormen van werkloosheidsuitkeringen – gelimiteerd wordt in de tijd. De Brusselse kunstwereld wordt op die manier hard getroffen, want iets meer dan 54% van de kunstenaarsattesten die afgelopen jaar werden uitgereikt, waren voor Brusselaars. “Het feit dat deze regelgeving, net als andere aspecten van de sociale zekerheid, telkens opnieuw ter discussie wordt gesteld, is zorgwekkend”.

De discussie rond de kunstwerkattesten werd vorige donderdag tijdens de plenaire zitting in het federaal parlement opnieuw leven ingeblazen. Minister van Werk David Clarinval (MR) werd toen ondervraagd over de toekomstige plannen van de regering rond het beperken van werkloosheid in de tijd. Hoewel het op dat moment niet over de kunstenaarsstatuten specifiek ging, berichtten de Mediafin-kranten De Tijd en l’Echo dat hierbij ook het kunstenaarsstatuut – zoals het vandaag bestaat – op de schop zou gaan.

Momenteel krijgen kunstenaars met het attest een vergoeding in de periodes dat ze niet werken, tussen verschillende opdrachten door. Vandaag bevestigde Clarinval dus dat dat systeem beperkt zal worden in de tijd.

“De vraag rijst of dit statuut nog steeds gekoppeld moet zijn aan werkloosheid. Het is niet waardevol voor de artiesten en ook niet eerlijk tegenover andere categorieën van werknemers om te stellen dat artiesten werklozen zouden zijn zonder afname van hun uitkeringen en zonder tijdslimiet”, zei hij vandaag in de Kamer.

“Ons doel is duidelijk: mensen terug aan het werk brengen betekent hen de mogelijkheid bieden zich te emanciperen en bij te dragen aan een rechtvaardigere, eerlijkere en productievere samenleving”, aldus nog Clarinval.

Impact op Brussel

Het eventuele inperken in de tijd van het kunstenaarsstatuut heeft een grote impact op de culturele sector in Brussel. Zo waren er van de 2.247 kunstwerkattesten, die van 1 januari 2024 tot 28 februari 2025 door de Kunstwerkcommissie werden uitgereikt, 1.219 voor Brusselaars (54,25%). Nergens in ons land kregen zoveel mensen het attest, blijkt uit cijfers van de FOD Sociale Zekerheid.

Ook de Brusselse choreografe, performance-kunstenares en docente Adva Zakai kreeg in 2024 een kunstwerkattest. "Het attest creëert ruimte en zorgt dat je onder de juiste omstandigheden kan bezig zijn met je artistieke praktijk", vertelt ze. "Het feit dat deze regelgeving, net als andere aspecten van de sociale zekerheid, telkens opnieuw ter discussie wordt gesteld, is zorgwekkend", gaat ze verder. "Het kunstwerkattest toont dat kunst en kunstenaars worden erkend als relevant voor hun bijdrage aan de maatschappij. Dat verhoogt mijn motivatie om als kunstenaar te blijven investeren in de samenleving die ons die zorg en waardering geeft".

Paola Cubillos, die na haar studie rechten overstapte naar animatiefilmstudies en ook een kunstenaarsattest heeft, beaamt dat. “We hebben de neiging om het beeld van de lijdende kunstenaar te romantiseren, maar in realiteit kan je niet creëren in overlevingsmodus. Creatie vraagt rust en mentale ruimte. Daarom blijft een kunstenaarsattest relevant".

Gevaarlijk en populistisch

Ook KVS-directeur Michael De Cock liet intussen van zich horen. Volgens hem is de inperking van het statuut "gevaarlijk en populistisch". De Cock gelooft echter dat het "ballonnetje" van de federale regering "vooral voor de galerij en eigen achterban" bedoeld is. "Ik dacht dat de campagne intussen voorbij was”, klinkt het. “Er zijn mensen aan het woord die eigenlijk niet goed weten hoe het veld werkt en hoe hard kunstenaars werken", stelt de KVS-directeur vast.

De cultuur- en kunstensector zal maandag tijdens de Nationale Actiedag zelf ook een eigen actie op poten zetten. De actie vindt plaats van 10.00 uur tot 12.00 uur op het Brusselse Muntplein.