Renewal: ecologisch verantwoord met Studio Duplex op Brussels Design September

Voor de tweede keer cureert en organiseert het Brusselse meubelmerk Duplex een expo rond ecologisch verantwoord design. Met Renewal, te zien in de context van Brussels Design September, wil het viertal die niche versterken en het publiek laten kennismaken met 25 studio's die, net als zijzelf, een alternatief bieden voor de traditionele meubelindustrie.

Van 12 tot en met 30 september palmt de achttiende editie van Brussels Design September de hoofdstad in met ruim 100 events die de vinger aan de pols houden van hedendaags design, van juwelen over keramiek tot meubilair. Voor de tweede keer maakt ook Renewal deel uit van dat programma. Die expo toont het werk van 25 ontwerpstudio's die de meubelindustrie een ecologisch en esthetisch verantwoorde toekomst willen binnenloodsen. Curator van het project is de Brusselse studio Duplex, die begin 2024, na drie jaar onderzoek en diensten aan andere bedrijven, het roer omgooide en zelf een circulair meubelmerk oprichtte. “In de traditionele designwereld bedenken ontwerpers eerst een concept en zoeken ze vervolgens naar de materialen om dat te realiseren. Wij werken omgekeerd: we ontwerpen op basis van industriële reststromen die we vinden. Omdat wij onze productie willen opschalen en zoveel mogelijk willen standaardiseren om concurrentieel te kunnen zijn, selecteren we reststromen die in grote hoeveelheden voorhanden zijn,” licht communicatieverantwoordelijke Aldo Dalla Palma de alternatieve werkwijze van Duplex toe.

Voor zijn eerste collecties geeft Duplex onder meer een nieuwe toekomst aan de gekleurde gevelplaten van het Nederlandse Trespa, productieoverschotten van parket van Arbony en stukken typisch Belgische blauwe hardsteen. “De grondstoffen van een product bepalen 70 procent van de milieu-impact. Onze keuze voor al bestaande, kwalitatieve materialen, maakt dus een significant verschil,” vertelt Dalla Palma. “Bovendien ontwerpen we elk stuk vanuit ecodesignprincipes zoals herstelbaarheid en demonteerbaarheid. Mocht een onderdeel ooit aan vervanging toe zijn, dan kunnen we het eenvoudig losvijzen en herstellen.”

In het gloednieuwe NovaCity van Citydev zette Duplex een kleinschalige productie op. “Lokale productie vormt een van de speerpunten van ecologisch verantwoord design. Vandaag worden Europese grondstoffen soms naar Azië getransporteerd voor de productie, terwijl de finale objecten voor de Europese markt bestemd zijn. Dat transport en de bijbehorende CO2-uitstoot willen we vermijden,” stelt Dalla Palma.

Grote uitdagingen

Hoewel de designwereld kleine stapjes zet naar een meer ecologische productie en conceptie van meubilair, is het een huzarenstuk om grote spelers volledig van koers te doen veranderen. “Aangezien we over alle competenties beschikten om zelf een merk te lanceren – met Gaston en Hyppolite als ontwerpers, en Arnaud en mezelf met een achtergrond in branding en marketing –, waagden we de stap. Zo kunnen we meteen de juiste productiemethodes incorporeren. In eerste instantie concentreren we ons op samenwerking met architecten en de b2b-markt, zoals met restaurant Alphonse dat binnenkort opent in Brussel of meubilair voor het cohousinglab van het Brusselse Cohabs in Parijs. Dat geeft ons de mogelijkheid om het hele proces onder controle te houden. Al koesteren we ook plannen voor een beperkte b2c-verkoop,” stelt Dalla Palma.

“Aangezien de prijs voor de meeste consumenten het meest doorslaggevende argument is, proberen we daar rekening mee te houden. Dat we met reststromen werken, geen stock hebben, alles in huis produceren en met goedkopere en multi-inzetbare open-sourcemachines van onze overburen van Mekanika werken, helpt daarbij. Zo willen we ons steentje bijdragen aan de twee grootste uitdagingen van onze materiële wereld: de ontginning van grondstoffen, die veel energie vraagt en vaak vervuilend is, en de vaak te korte levenscyclus van objecten.”

Creatieve alternatieven

Met de tweede editie van Renewal zet Duplex zijn missie extra kracht bij. Als curator en organisator van de expo en beurs voor ecodesign zet het viertal niet alleen het werk van 25 Belgische collega-ontwerpers, maar, in samenwerking met Natura Mater, ook alternatieve materialen in de kijker. Zo willen ze het netwerk binnen de niche versterken, én het publiek op een laagdrempelige manier laten kennismaken met vernieuwende voorbeelden van ecologisch verantwoord design. “We willen tonen dat ecologie en esthetiek hand in hand kunnen gaan, ook zonder in een DIY-verhaal terecht te komen. Om het inzicht nog te vergroten, introduceren we een sectie waarin je het hele creatieproces van een product kan volgen,” vertelt Dalla Palma.

Cijfers van het Belgische statistiek-bureau Statbel tonen dat we jaar na jaar meer afval produceren, zowel in de industrie als in huishoudens. Enkel in de bouw is een voorzichtige kentering ingezet. Initiatieven van de Brusselse overheid, zoals de projectoproep 'Be Circular' – met onder meer Duplex als laureaat in 2023 –, helpen om het tij te keren.

Dat de alternatieven niet eenduidig zijn, bewijzen de uiteenlopende praktijken van de deelnemers aan Renewal. Zo recycleert Bel Albatros plastic van Brusselse huishoudens tot kleurrijk plaatmateriaal. De schrijnwerkerij Sonian zorgt ervoor dat het hout uit het Brusselse Zoniënwoud lokaal een nieuw leven krijgt, en brengt naast parket – te koop via Rotor – in samenwerking met ontwerpers meubilair uit. Met de Vernaculaire-collectie voor Sonian brengt designer Benjamin Moncarey de geschiedenis van het woud, en het feest dat Keizer Karel V er gaf in 1556, opnieuw tot leven. Ontwerper Mathilde Wittock transformeert voor SoundBounce tennisballen in akoestische panelen en meubilair, terwijl Ariane van Dievoet natuurlijke reststromen zoals hout en marmer nieuw leven inblaast. Samen met haar zus richtte Van Dievoet Augusta Gallery op, dat zich specialiseert in design uit reststromen of biomaterialen. Hun collectie is tijdens Brussels Design September zowel in hun thuisbasis op de Brusselse Zavel als in hotel The Dominican te zien.