Een nacht in het Zuidstation: 'Als ze ons lastigvallen, geef ik hen een tik met mijn taxi'

Na alarmerende berichten over de toenemende criminaliteit rond het Zuidstation kondigde de federale spoorwegpolitie een zichtbaarheidsactie aan om het tij te keren. Maar ‘s nachts is daar, op een lege politiecombi na, vooralsnog weinig van te merken. Ondertussen roept Sophie Dutordoir, gedelegeerd bestuurder van de NMBS, de lokale, gewestelijke en federale overheden op tot actie.

Woensdagnacht, net na middernacht. Aan de achterkant van het Zuidstation staat een tiental taxichauffeurs op hun volgende klant te wachten. Of zij iets merken van de toenemende overlast van de afgelopen maanden? "Natuurlijk, het is dagelijkse kost. Zie je dat groepje daar?" De chauffeur wijst naar een viertal mannen dat wat om zich heen staat te draaien naast de schuifdeuren van het station.

"Ik daag je uit om er voorbij te lopen. Ik garandeer je dat je overvallen wordt.” In discussie gaan met de mannen doen de taxichauffeurs niet meer. "Er valt toch niet mee te praten. Als ze ons lastigvallen, geef ik ze gewoon een tik met mijn taxi."

'La zone noire'

Volgens de taxichauffeurs behoort het viertal tot een van de bendes die van het station hun werkplek gemaakt hebben. Overdag verdienen ze hun brood als zakkenroller op metro's en treinen, ‘s avonds viseren ze verdwaalde reizigers en gestrande toeristen rond het station.

"Ze wachten tot Securail rond één uur het station sluit en alle reizigers het gebouw moeten verlaten. Daarna bedreigen ze mensen met een mes of duwen ze een doek met ammoniak in hun gezicht."

(Lees verder onder de foto.)

De taxichauffeurs menen dat het iedere dag dezelfde mannen zijn die het station onveilig maken. Af en toe worden ze opgepakt, maar de volgende dag zijn ze gewoon weer op post. “Ze vallen trouwens niet alleen reizigers lastig, maar ook daklozen die hier overnachten. Onder de brug heeft een tijdlang een groepje vrouwen geslapen, maar zij werden aangerand door de mannen en zijn vertrokken. Waar ze naartoe zijn weet ik niet, maar blijf daar maar weg”, gebaart hij naar de Europa-esplanade. "C’est la zone noire."

Op precies dezelfde, slecht verlichte plek werd Johan Van Hecke (58) vorige week nog overvallen, terwijl hij met zijn fiets aan de hand richting Zuidstation liep. De overvallers sloegen hem met een losliggende tegel tegen de grond en gingen aan de haal met zijn smartphone, portefeuille en grijze herenfiets.

In een reactie aan BRUZZ bevestigt de federale politie dat daders van diefstallen in het Zuidstation zelden alleen te werk gaan. "Ze werken in groep, volgens een bepaalde structuur en rolverdeling", aldus een woordvoerder. "De spoorwegpolitie werkt actief op het in kaart brengen van deze groepen."

Volgens de taxichauffeurs verblijven de mannen in kraakpanden in de buurt, maar dat kan de politie niet bevestigen. "Een groot deel van de gearresteerde verdachten zijn inderdaad niet wettelijk ingeschreven in België. Het is dus mogelijk dat ze in kraakpanden verblijven."

Zichtbaarheidsactie

Stipt om half één rijdt op spoor acht de laatste trein het station uit. Binnen zit nog een veertigtal reizigers met kleine oogjes voor zich uit te staren. Ook de mannen waarover de taxichauffeurs het hadden, dwalen door de stationshal.

Een klein uur later, omstreeks half twee, beginnen agenten van Securail aan hun nachtronde. "Hebben jullie een ticket? Nee? Dan moet ik vragen om het station te verlaten." Wie wel een ticket heeft, mag in het station wachten tot de eerste trein vertrekt. De andere reizigers druipen voornamelijk af naar de Flixbus-halte om de hoek.

Als we het station uitlopen, stoten we op de 'zichtbaarheidsactie' van de politie. Sinds een aantal weken staat er - bij gebrek aan extra mankracht - een lege politiecombi voor de ingang geparkeerd.

"De dienstvoertuigen die daar staan opgesteld, zijn niet nieuw", zegt de federale politie daarover. "Politievoertuigen worden daar regelmatig zichtbaar geplaatst omdat ze enerzijds een afschrikkend effect kunnen hebben en anderzijds het veiligheidsgevoel van de burger kunnen verhogen."

(Lees verder onder de foto.)

Het is intussen kwart over drie. Aan de voorkant van het station probeert een man een stofzuiger te verkopen aan de taxichauffeurs. Ze weigeren vriendelijk en sturen hem wandelen. De werkdag zit erop en de chauffeurs rijden elk hun eigen kant op. Niet veel later probeert de eigenaar van een Citroën Picasso ons nog een ritje aan te smeren. “Taxi?!” Ook wij weigeren beleefd.

Hoewel we er een rustige nacht op hebben zitten, zijn we verbaasd over de geringe politie-aanwezigheid die hier te bespeuren valt. Pas om tien voor twee zagen we voor het eerst een politiewagen voorbijrijden. Niet op patrouille, maar met loeiende sirenes op weg naar een interventie. Gedurende de hele nacht kwamen we uiteindelijk één combi tegen die aan het patrouilleren was, twee andere waren op weg naar een interventie. Wie hier in de vroege uurtjes rondloopt, vormt een perfect mikpunt voor figuren met slechte bedoelingen.

Hotspots

De problematiek rond het Zuidstation is "geen nieuw gegeven", zegt de federale politie ook zelf. De plek is al jaren een "hotspot" voor de spoorwegpolitie, "een locatie die geïdentificeerd wordt als gevoelige plek, op basis van een analyse van de geregistreerde criminaliteit."

De politie werkt in het station met een “statische en dynamische politiecapaciteit”, legt een woordvoerder uit. Dat betekent dat er vaste ploegen aanwezig zijn die periodiek versterkt kunnen worden wanneer dat nodig blijkt. Het basisdispositief in station Brussel-Zuid bestaat uit vaste patrouilles: zowel zichtbare agenten in uniform, als ploegen in burger.

Daarnaast doet de spoorwegpolitie ook virtuele camerapatrouilles en patrouilleren er sinds een tijdje iedere dag ploegen voor de ingang van de Channel Terminal, waar de Eurostar-treinen aankomen en vertrekken. "Een kritieke zone waar regelmatig diefstallen gebeuren." Recent is er nog een extra patrouille van acht mensen tijdelijk toegevoegd aan het basisdispositief. "Zij patrouilleren doorheen de middengang en andere delen van het station."

NMBS roept overheden op tot actie

Ook de NMBS is klaar met de aanhoudende problemen rond het station. Twee dagen na onze verkenning bij nacht riep gedelegeerd bestuurder Sophie Dutordoir vrijdag de federale, lokale en gewestelijke overheden op om de veiligheid rond het station snel aan te pakken.

Concreet wil de NMBS dat er één orgaan wordt aangesteld om de coördinatie tussen de verschillende betrokken partners en de integratie met het actieplan van de NMBS te verzekeren. Daarnaast vraagt de openbaar vervoersmaatschappij ook om de besprekingen over de komst van het nieuwe politiecommissariaat in de buurt van het Zuidstation zo snel mogelijk op te starten.

"De enige manier om de problemen in het Zuidstation van antwoord te dienen, is op basis van een integrale en geïntegreerde benadering en aanpak", zegt ook de Federale Politie. "Met andere woorden: een gezamenlijke aanpak door alle betrokken partners."

Minister van Binnenlandse Zaken Annelies Verlinden (CD&V) heeft intussen in een reactie aan persagentschap Belga laten weten dat ze overleg tussen alle lokale overheden, actoren en betrokken politiediensten aanmoedigt. Al is het volgens haar aan minister-president Rudi Vervoort (PS) om initiatief te nemen, "aangezien hij een coördinerende bevoegdheid heeft om deze problematiek aan te pakken".