Geven Brusselaars minder bloed? ‘Vertekend beeld door taalverhouding hoofdstad’

Een blik op de kaart van Rode Kruis Vlaanderen over het aantal bloed- en plasmadonors schetst een weinig fraai beeld van het hoofdstedelijk gewest: Brusselaars zouden minder geneigd zijn om te doneren. Al ligt dat volgens ingewijden niet aan een gebrek aan solidariteit, maar wel aan de ongelijke verdeling tussen Nederlandstaligen en Franstaligen.

De kaart op de website van het Rode Kruis Vlaanderen is gebaseerd op het aantal bloed- en plasmadonors van vorig jaar. Een vluchtige blik volstaat om de dieprode tint van de Brusselse deelgemeentes op te merken. Die kleur wordt gebruikt voor de steden en gemeenten met het minst aantal donaties.

Ukkel, Anderlecht en Vorst spannen de kroon: respectievelijk 0,13 procent, 0,15 procent en 0,18 procent van de inwoners doneerden in 2023 bloed of plasma. De Stad Brussel, inclusief Haren en Laken, en Jette scoren het hoogst met 0,68 procent. Dat is nog steeds ver onder de bovengrens van de laagste categorie, die op 1,26 procent ligt.

Nergens in Vlaanderen kleurt de kaart zo rood als in de hoofdstad. Toch heeft de verdeling weinig te maken met een gebrek aan solidariteit, eerder speelt de verhouding tussen Nederlands en Frans in Brussel.

Lees verder onder de kaart

Reflex

"In de donorkaart werd enkel rekening gehouden met de mensen die uitsluitend bij ons bloed of plasma komen geven, voornamelijk Nederlandstaligen”, duidt Joachim Deman, woordvoerder voor het Rode Kruis Vlaanderen. “Franstaligen trekken eerder naar diensten van Croix Rouge. Maar die gegevens werden niet verwerkt in onze kaart.”

Aangezien het aantal Nederlandssprekenden toch een pak lager ligt in Brussel vergeleken met het aandeel Franstaligen, verklaart dat het lage aantal donaties weergegeven op de kaart. De hoofdstad telt daarnaast maar één centrum waar men plasma kan doneren aan het Rode Kruis Vlaanderen.

"Het centrum in de Cellebroerstraat bestaat eigenlijk nog maar een zestal jaar, wat relatief recent is”, zegt Deman. “Centra die bijvoorbeeld al meer dan een decennium open zijn, hebben meer mensen die op vaste basis komen doneren. Die reflex moet in Brussel nog ontwikkeld worden.”

Ook aan Franstalige kant zouden er ogenschijnlijk minder donaties gebeuren in Brussel, vergeleken met Wallonië. Maar ook daar ligt een vertekend beeld deels aan de basis. “Omdat er in de hoofdstad minder zalen voorhanden zijn dan in pakweg de Ardennen, houden we onze collectes vaker bij bedrijven”, zegt Thomas Paulus van Croix Rouge.

“En aangezien heel wat mensen in Brussel werken maar er niet wonen, levert dat een wat vervormd beeld op. In de data wordt rekening gehouden met de woonplaats, niet met de plek waar de donatie gebeurde.”

Meer plasma

Wat betreft de bloedvoorraad in Vlaanderen en Brussel, ziet de situatie er momenteel positief uit. “Eind 2023 was er een lichte dip, maar dat is traditioneel het geval rond de eindejaarsperiode”, legt Deman uit. “Qua bloed zitten we algemeen wel goed.”

Iets moeilijker is het plasma. De voorraden zijn op dit punt toereikend, maar het Rode Kruis moet dit jaar 5 procent meer zien in te zamelen. “Vorig jaar haalden we 153.000 liter plasma op. In 2024 moet daar ongeveer een goede 7.500 liter bij. En in 2025 moet er nog eens 5 procent extra plasma verzameld worden.”

Dat komt omdat er steeds meer geneesmiddelen met plasma op de markt komen. “Daarnaast is er ook de strategie van federaal minister van Volksgezondheid, Frank Vandenbroucke (Vooruit), om de bevoorrading van plasma binnen ons land te houden”, zegt Deman.

“Op die manier zijn we minder afhankelijk van buitenlandse medicatie. En omdat plasma afkomstig is van vrijwillige donaties kunnen we de prijs van de medicatie die ermee vervaardigd wordt, betaalbaar houden.”