Preventiecampagne darmkanker bereikt niet alle Brusselaars: ‘Aanpassen aan doelgroepen’

Slechts een op de tien Brusselaars gaat in op een uitnodiging om zich te laten screenen op darmkanker. Behalve de drempels om aan zo’n screening deel te nemen, ligt een gebrek aan doelgroepgerichte sensibilisering aan de oorzaak. “De rol van burgerinitiatieven is cruciaal,” zegt sociologe Rebecca Thys.

Sinds 2018 zet het Brussels Gewest in op een sensibiliseringscampagne tegen darmkanker. Tweejaarlijkse screenings maken daar een onderdeel van uit: Brusselaars tussen de 50 en de 74 jaar ontvangen een uitnodigingsbrief om een testkit bij de apotheker te halen en zich preventief tegen darmkanker te testen.

Toch heeft die preventiecampagne tot nu toe een minimaal effect. Slechts een op de tien Brusselaars gaat in op die uitnodiging. Het lijkt een trend in Brussel te zijn: ook de vaccinatiecampagne tegen het coronavirus bereikte in verhouding minder Brusselaars dan Vlamingen.

Volgens Olivia Vanmechelen, medewerker zorg en beleidsondersteuning bij het Kenniscentrum Wonen, Welzijn en Zorg (WWZ) Brussel, ligt dat niet alleen aan de vele drempels om deel te nemen aan een preventief onderzoek. “De brieven zijn in het Nederlands en in het Frans geschreven. Niet iedereen is die talen machtig.”

“Bovendien telt Brussel veel laaggeschoolden en nieuwkomers die niet vertrouwd zijn met hoe het Brusselse gezondheidssysteem werkt,” vervolgt Vanmechelen. Met andere woorden: de sensibiliseringscampagnes bereiken niet iedereen.

Lokale gemeenschap

Sociologe Rebecca Thys ziet heil in lokale gemeenschappen in Brussel, zoals migrantenorganisaties of burgerinitiatieven die zijn opgericht door mensen met een migratieachtergrond. In Brussel zijn er volgens haar schatting 1.000 dergelijke burgerinitiatieven.

Zo is Samen Voor Morgen van Ghizlane Said er voor de Marokkaanse gemeenschap in de buurt rond het Weststation en organiseert de Braziliaanse organisatie AETCIS gemeenschapstherapie. Zij noemt hen niet de eerste lijn, maar de nulde lijn: "Hier gebeurt veel informeel sociaal werk: mensen kunnen er vragen stellen, er zijn activiteiten voor kinderen, huiswerkklassen, emancipatorische activiteiten voor vrouwen, enzovoort. Die initiatieven vormen een brug naar het reguliere aanbod."

Daarom is het volgens Thys belangrijk dat die organisaties betrokken worden in sensibiliseringscampagnes. "De sleutelfiguren genieten het vertrouwen van de lokale gemeenschappen en hebben een voorbeeldfunctie. Als zij informatie over screening en andere belangrijke gezondheidsthema’s verspreiden, zal dat een enorme impact hebben."

Volgens Vanmechelen zetten de GGC en de COCOF zich in om die organisaties meer te betrekken bij de sensibiliseringscampagnes. "Brusano (dienst die professionelen van de eerstelijnszorg coördineert en ondersteunt, red.) werkt sinds kort een plan uit om ongelijkheid in de gezondheidszorg aan te gaan, met oog voor de noden van de verschillende bevolkingsgroepen."