Straatdrugs in Brussel: crack populairder dan ooit, flakka blijft marginaal

De opmars van crack, de rookbare variant van cocaïne, lijkt bij de Brusselse drugsgebruikers op straat niet te stuiten. Heroïne verliest dan weer terrein en het gebruik van flakka blijft beperkt. "Designerdrugs als flakka koop je meestal niet op straat, maar online. Het gaat eerder om mensen die thuis met drugs experimenteren."

Dat blijkt uit de jaarcijfers voor 2023 van de vzw Transit, die zowel op straat als in risicobeperkende gebruikersruimten druggebruikers probeert op te vangen. Zowat 72 procent gebruikt crack, dat is cocaïne verwerkt met ammoniak of zuiveringszout. Voor de ruime meerderheid is het ook hun belangrijkste persoonlijke drug.

Nog een indicatie: cocaïne-inhalatie was vorig jaar goed voor ruim 70 procent van de 13.000 begeleide handelingen in de eerste gebruiksruimte, Gate aan Lemonnier.

Een vraagronde door Transit bij straathoekwerkers zowat een maand geleden bevestigt de sterke positie van crack, zegt woordvoerder Bruno Valkeneers. Op enkele jaren tijd hebben crack en cocaïne de vroegere dominante drug heroïne ver voorbijgestoken.

Volgens Transit vzw ligt de verklaring zowel bij de aanbod- als de vraagzijde. Omdat de haven van Antwerpen een belangrijke Europese toegangspoort is voor cocaïne, is de basisstof voor crack rijkelijk aanwezig. Dat leidt tot een stabiel aanbod.

Aan de vraagzijde maakt het korte roeseffect en de lagere prijs dan zuivere cocaïne de drug erg aanlokkelijk voor daklozen die hun zorgen even willen vergeten.

Flakka

Daarnaast onderschept de Belgische douane steeds vaker de gevaarlijke synthetische drugs flakka en Monkey Dust, zo raakte eerder deze week bekend. Ze worden ook zombiedrugs genoemd omwille van de bijhorende hallucinaties en ongecontroleerde bewegingen.

Het gaat om Belgische postzendingen met bestemming het Verenigd Koninkrijk. Dat doet vermoeden dat er steeds meer van die zombiedrugs in ons land geproduceerd wordt.

Is dat ook te merken in de Brusselse straten? Nee, antwoordt Bruno Valkeneers. Volgens hem zijn synthetische drugs een beperkt fenomeen op straat en worden die door een ander soort publiek gebruikt.

"Designerdrugs als flakka koop je meestal niet op straat, maar online. Het gaat eerder om mensen die thuis met drugs experimenteren. Vaak gebeurt de betaling ook via bitcoin. Dat alles maakt dat flakka minder toegankelijk is voor de druggebruikers die op straat leven en minder toegang hebben tot het internet. Zolang er geen dealers van zijn, natuurlijk."

Op de hoede

Ook twee andere indicatoren, de hospitalisaties (bijgehouden door Sciensano) en de inbeslagnames, doen uitschijnen dat flakka in Brussel niet de proporties aanneemt zoals in de West-Vlaamse steden Roeselare en Kortrijk.

Het Nationaal Instituut voor Criminalistiek en Criminologie (NICC), onderdeel van Justitie, telt in Brussel slechts één inbeslagname van een flakka-achtige stof vorig jaar en nog geen enkel dit jaar. Al wijst het NICC erop dat de testtechnieken nog niet op punt staan en ook niet alle inbeslagnames forensisch getest worden.

Valkeneers is alvast op zijn hoede voor een opkomst van flakka in Brussel. "Mochten er pakweg een tiental dealers komen voor flakka, kan de drug snel opgang maken op straat. Want de vraagzijde is wellicht aanwezig. Flakka heeft immers hetzelfde effect als cocaïne, maar nog eens veel sterker. Wat ons vooral verontrust, is dat flakka de gebruikers erg paranoïde maakt."