Gedetineerden geraken niet meer in Justitiepaleis: 'Een verrottingsstrategie'

Gedetineerden geraken niet meer van de gevangenis van Haren in het justitiepaleis. "Dit verergert de juridische achterstand", klaagt de gerechtelijke wereld aan in een open brief. De ondertekenaars spreken van een verrottingsstrategie, bedoeld om de zittingen naar Haren over te brengen.

Het is in La Libre dat 208 rechters, advocaten, griffiers en administratieve medewerkers de situatie aanklagen. Onder de ondertekenaars: Anne Dessy, voorzitter van de Franstalige rechtbank van eerste aanleg en Laurence Massart, voorzitter van het Brusselse hof van beroep.

"Sinds de opening van de gevangenis van Haren, verloopt bijna geen enkele zitting meer zoals voorzien", klinkt het in de brief. "De reden? Er zijn weinig of geen gedetineerden die op tijd naar hun zitting worden gebracht. Deze worden dan uitgesteld naar andere data, met een rampzalig domino-effect op de gerechtelijke achterstand."

Niet op het appel

Steen des aanstoots is de gevangenis van Haren zelf. Men slaagt er niet in om daar dagelijks ongeveer 80 gedetineerden te verzamelen en over te brengen naar het Justitiepaleis.

Daar zijn verschillende redenen voor. Zo telt de administratieve dienst van de gevangenis zelf, die instaat voor het verzamelen van de gedetineerden die naar de rechtszaal moeten, maar 4 à 5 van de 25 leden. "Hierdoor zijn de bewakers soms niet op de hoogte, weten de gedetineerden niet altijd dat ze een zitting hebben, worden lijsten verward, ...en zijn de gedetineerden dus niet om 7 uur 's morgens op het verzamelpunt, klaar voor vertrek naar het paleis."

Maar ook de locatie van de gevangenis speelt parten. Daar waar de gevangenis van Sint-Gillis op tien minuten rijden van het justitiepaleis ligt, duurt het zeker dertig minuten - met zwaailichten - om daar vanuit Haren te geraken.

Ook in het justitiepaleis zelf loopt het mank. De directie beveiliging (DAB) van de federale politie is ook onderbemand, waardoor de gedetineerden niet altijd van de wachtruimte in de kelders tot in de zittingszalen zelf geraken.

Verrottingsstrategie

Volgens de briefschrijvers is het probleem eenvoudig op te lossen door de aankoop van twee extra groene bestelwagens voor het transport en wat extra personeel. "Maar in de plaats kiest de federale regering voor de strategie van verrotting", schrijven ze. "En deze strategie heeft niet alleen te maken met incompetentie, maar ook met minachting voor de actoren van justitie en voor de rechtzoekenden."

De politieke wereld zou de gerechtelijke wereld hiermee willen overhalen om hun zittingen in Haren zelf te houden. Daar zijn immers vijf gloednieuwe zittingszalen gebouwd. Maar de gerechtelijke wereld wil dat niet.

"Het is ook mijn aanvoelen dat het om een verrottingsstrategie gaat", zegt Simon Cardon de Lichtbuer, voorzitter van de Nederlandstalige rechtbank van eerste aanleg in Brussel. Hij ondertekende de open brief niet mee, een Franstalig initiatief, maar is als voorzitter dezelfde mening toegedaan.

"Het antwoord vanuit politieke hoek lijkt: 'Kom zetelen in Haren. Dan is het probleem opgelost.' Maar dat is totaal niet zo', zegt hij.

"Om te beginnen zouden het enkel de raadkamer en kamer van inbeschuldigingstelling zijn, die naar daar verhuizen. De kamers ten gronde niet, zodat de advocaten niet meer van de ene zitting naar de andere kunnen gaan, zoals ze nu op het Justitiepaleis doen. Maar het gaat ook om de onderzoeksrechters, de griffiers, de tolken, de burgerlijke partijen...Die moeten dan allemaal naar Haren. Terwijl één of twee bijkomende bestelwagens alles zouden oplossen."

Maar er zijn ook principiële bezwaren. "Recht moet in een gerechtsgebouw worden gesproken. Doe je dat in, of zoals in Haren in hetzelfde complex maar vlak naast de eigenlijke gevangenis, dan geef je de perceptie dat je in een gevangenis wordt berecht en dat schaadt het vermoeden van onschuld. Daarenboven moeten dan ook de slachtoffers zich verplaatsen naar de gevangenis. Dat voelt niet goed aan."

Luchtspiegeling

De briefschrijvers halen nog aan dat de gevangenis van Haren een luchtspiegeling is, "een constructie die een kolossale huurinkomst oplevert aan een privéconsortium dat erin geslaagd is een gevangenis op te dringen waar niemand om vroeg want te ver, te groot en te duur. "

"De juridische wereld roept de politieke wereld op om zich definitief te distantiëren van het verplaatsen van zittingen en eenvoudigweg, en tegen minimale kosten, het vervoer van gedetineerden te versterken", besluit de brief.

Videogesprekken

"Brussel is niet de enige plek in ons land waar het justitiepaleis zich op een stevige afstand bevindt van de gevangenis", klinkt het op het kabinet van minister van Justitie Paul Van Tigchelt (Open VLD). "Het risico bij dergelijke verplaatsingen werd eerder deze week pijnlijk aangetoond in Frankrijk, waar begeleiders werden vermoord bij een georganiseerde ontsnapping tijdens transport."

"Hoe dan ook moeten ofwel gedetineerden, ofwel magistraten en advocaten zich voor elk strafrechtelijk dossier verplaatsen", gaat het verder. "We nemen diverse maatregelen om de efficiëntie te verbeteren, maar een echte oplossing verwachten we van de digitale vergaderingen en videogesprekken. Daarvoor wordt eind mei het JustCourt-project ingevoerd, waarbij ook de Correctionele rechtbanken van Brussels piloot zijn."

De wet op videoconferentie laat de rechter toe om de fysieke verschijning van partijen op de zitting of tijdens transport te verbieden als de veiligheid in de rechtszaal niet kan worden gegarandeerd.

Binnen politiekringen valt dan weer te horen dat er heel wat vacatures voor beveiligingsagenten opstaan, maar dat die - zeker in Brussel - maar moeilijk ingevuld geraken.