Fietsverenigingen vrezen voor hun bestaan: ‘95 procent van onze subsidie is weggevallen’

Geen participatieve fietsateliers, minder uitleenfietsen voor kinderen en geen fietsopleidingen voor scholieren: veel Brusselse fietsverenigingen hekelen de trage regeringsvorming. Daardoor blijven projectoproepen - en de daarmee gepaard gaande projectsubsidies - uit. De werking komt stilaan in gevaar.

Nu Brussel bijna negen maanden zonder regering zit, worden er geen nieuwe projectoproepen gelanceerd waar fietsverenigingen en vzw’s, die fietsen promoten, op kunnen reageren.

Officieel erkende fietsverenigingen kunnen dan nog wel rekenen op structurele subsidies, die zijn veiliggesteld door de voorlopige twaalfden van de Brusselse regering in lopende zaken. Maar ze verliezen projectsubsidies, die ze binnenhaalden via oproepen.

Steeds meer vzw’s komen daardoor in moeilijkheden. “95 procent van onze middelen is verdwenen,” zegt Laetitia Sere, coördinator van Kidical Mass. “Dat komt grotendeels door het uitblijven van projectoproepen. We zijn daarvan afhankelijk, maar als die niet plaatsvinden, kunnen we ook niet intekenen. Ook bij de gemeenten kunnen we niet op financiële steun rekenen. Hun budget komt namelijk van het Gewest.”

Kidical Mass gaat normaal wekelijks de straat op om ouders en kinderen het plezier van fietsen in de stad te laten ontdekken. De wekelijkse fietsrondes door de stad moeten mensen ook aansporen op dagelijkse basis vaker voor de fiets te kiezen en zo bij te dragen aan de ‘modal shift’. In 2024 namen 5.500 kinderen samen met hun ouders deel aan de stoet.

Nu de projectsubsidies wegvallen, heeft Sere een vervangende financiering gevonden via de Europese vereniging Cleaning Cities. “We rijden nu in een trager ritme: één keer per maand in plaats van wekelijks.”

Toch dringt ze aan op een snelle heropstart van de projectoproepen. “Ons programma loopt tot juni, voor daarna zijn we nog op zoek naar oplossingen.”

Geen fietsopleiding voor 3.000 scholieren

Kidical Mass is lang niet de enige vzw die in de problemen komt. Ook boven Ride Your Future pakken de donkere wolken zich samen. Dankzij de programma’s van deze vzw ontdekken vrouwen, twijfelende ouders en kinderen de voordelen van fietsen. In 2025 zullen sowieso veel minder mensen van dit aanbod kunnen genieten.

“Het gebrek aan financiering betekent dat we onze drie belangrijkste projecten in Brussel niet kunnen voortzetten,” zegt Justine Peullemeulle, directeur van Ride Your Future. “Dat betekent op jaarbasis het einde van fietsopleidingen voor drieduizend schoolkinderen, net als de basiscursussen fietsmechanica voor Brusselaars.”

Ook de fietsactiviteiten voor vrouwen krijgen een klap. Het programma ‘Elles en Selle’ verdwijnt, waardoor vooral vrouwen de dupe worden. De ‘Women Bike Ride’, die in 2024 nog 200 Brusselaars samenbracht, staat eveneens op losse schroeven.

Geen participatieve fietsateliers

Ook bij Ateliers de la Rue Voot voelen ze de impact. De vzw heeft al tweehonderd kinderfietsen moeten verkopen, die ze normaal uitlenen aan kinderen via het project ‘Een fiets voor 10 jaar’. Kinderen kunnen via dat project een fiets lenen en inruilen voor een groter exemplaar wanneer ze het model ontgroeid zijn.

Ook de bekende participatieve fietsateliers zitten in de rats. “We konden ons fietsatelier aan de ULB niet openen en ook in Watermaal-Bosvoorde blijven de deuren dit voorjaar gesloten," zegt Nathalie Heusquin, coördinator fiets bij Ateliers de la Rue Voot. Die ateliers hielpen vorig jaar nog 750 mensen hun fiets te repareren.

Fietsopleidingen in het gedrang

Ook heel wat fietsopleidingen komen in de problemen, zoals de tientallen sensibiliseringsevenementen en gratis opleidingen van Pro Velo. Denk aan ‘Bike Experience’, dat al meer dan 10.000 Brusselaars leerde veilig fietsen, het project ‘Vollenbike’ voor schoolklassen of het sensibiliseringsproject ‘Switch à Roue’ rond verkeersveiligheid.

"Fietsorganisaties zijn onmisbare schakels tussen burgers en beleid", zo stellen Kidical Mass, Pro Velo, Les Ateliers de la rue Voot en Ride Your Future in hun gezamenlijke noodkreet. "Ze maken fietsen toegankelijker en versterken mobiliteit, gezondheid en lokale economie – met minimale middelen en maximale impact. We vragen de regering in lopende zaken om nu in te grijpen en de continuïteit van fietsprojecten te waarborgen."

'Hun waarde staat buiten kijf'

"Het uitblijven van een regering zorgt effectief voor veel onzekerheid, ook bij de fietsorganisaties", reageert het kabinet van minister van Mobiliteit Elke Van den Brandt (Groen). "Hun waarde staat buiten kijf. De versterking van de fiets in Brussel is van groot belang, om ecologische en economische redenen. De Brusselse fietsorganisaties liggen mee aan de basis van de explosieve groei van het aantal dagelijkse fietsers in ons Gewest. Met de regering in lopende zaken zullen we daarom oplossingen blijven zoeken om zoveel morgelijk garanties en continuïteit te bieden."

En wat de volgende regering betreft? “Als de modal shift belangrijk is voor de volgende regering, dan moet ze hier ook in investeren,” sluit Sere af. “Dat helpt alle Brusselaars op de lange termijn en het vermindert ook de files, wat zelfs voor automobilisten een verbetering is.”