Parijs weert doorgaand verkeer met camera's: 'Geschikte maatregel voor Brussel'

Parijs voert in het centrum een verkeersluwe zone in waar doorgaand verkeer wordt verboden. Moet Brussel het voorbeeld van Parijs volgen? "Ik zie het als een geschikte maatregel voor wijken waar een circulatieplan te gevoelig ligt", zegt mobiliteitsexpert Dirk Lauwers.

Parijs voert een ‘zone voor beperkt verkeer’ in, zo laat het stadsbestuur vrijdag weten. In de bewuste zone wordt doorgaand verkeer verboden. Door dit circulatieplan zal door de betrokken buurten rijden zonder een plaatselijke bestemming, in principe niet meer mogen.

De ZTL (zone à trafic limité) omvat de arrondissementen 1 tot en met 4, dat zijn de meest centrale wijken van de binnenstad van Parijs. Het gebied van ongeveer 5,5 vierkante kilometer zal enkel toegankelijk zijn voor hulpdiensten, bussen, taxi's, mensen met beperkte mobiliteit, bestuurders die er wonen of werken, en al het zogenoemd bestemmingsverkeer.

Met die laatste term wordt verkeer bedoeld waarvan het vertrek of aankomstpunt zich in het gebied zelf bevindt. Geen puur doorgaand verkeer meer dus. Kan zo’n zone ook in Brussel worden ingevoerd om files, doorgaand verkeer en luchtvervuiling terug te dringen?

Mobiliteitsexpert Dirk Lauwers is gastprofessor aan de UGent en Universiteit Antwerpen. Hij ziet wel potentieel in zo’n verkeersluwe zone. “Steden die geconfronteerd worden met een hoge verkeersdruk hebben globaal genomen twee manieren om die tegen te gaan”, zo legt de mobiliteitsexpert uit aan BRUZZ.

Knips of camera's

“Enerzijds heb je de klassieke circulatieplannen, waarbij doorgaand verkeer wordt geweerd via lussen en ‘knips’ of modale filters. Zowat elke Vlaamse centrumstad behalve Antwerpen heeft zo’n plan, en natuurlijk ook de Vijfhoek in Brussel.”

“De tweede optie is die van Parijs, namelijk een 'zone met beperkt verkeer'. Daarbij wordt een straat of wijk verboden voor doorgaand verkeer, alleen bepaalde doelgroepen mogen nog in die zone rijden. Dat verbod wordt gehandhaafd met camera’s en boetes. Dat concept is heel populair in Italië, waar tientallen steden zo’n zone hebben ingevoerd. En heeft als voordeel dat er veel minder verkeer door de straten van woonwijken rijdt, maar de buurtbewoners wel toegang hebben tot hun straat.”

“In Brussel zou het volgens mij vrij gemakkelijk op grotere schaal in te voeren zijn, aangezien er nu al camera’s staan voor de lage-emissiezone. Het handhavingssysteem is in principe vrij vergelijkbaar. Ik zie het dan ook als een goed alternatief voor wijken waar een circulatieplan gevoelig ligt”, zo ziet de mobiliteitsexpert.

"Je kan beide maategelen ook combineren. Zo zou je bij het finetunen van een bepaald circulatieplan kunnen overwegen om een harde 'knip' te vervangen door een camera. Maar dat hangt steeds af van de lokale situatie.”

Elsensesteenweg

Het systeem wordt in Elsene al op beperkte schaal toegepast in de Elsensesteenweg. Die winkelstraat is sinds 2018 tussen het Fernand Cocqplein en de Waversesteenweg overdag een autoluwe zone, maar niet volledig autovrij.

De straat is van 7 uur tot 19 uur verboden voor verkeer zonder toegangsvergunning, maar bussen van de MIVB en leveranciers kunnen nog zonder problemen gebruik maken van de straat. Net als in Parijs wordt de toegang gecontroleerd met automatische nummerplaatherkenning. Wie zonder toelating de straat in rijdt wanneer het verbod geldt, krijgt een boete van 58 euro.

Verkiezingsbelofte

De burgemeester van Parijs, Anne Hidalgo, had de maatregel beloofd in haar verkiezingsprogramma. De invoering van de verkeersluwe zone was al meerdere keren uitgesteld en het voorwerp van moeizame onderhandelingen.

Het Parijse stadsbestuur verwacht een aanzienlijke vermindering van gemotoriseerd verkeer op de drukste verkeersaders, zoals de Avenue de l'Opera en Boulevard de Sébastopol. Burgemeester Hidalgo hoopt zo meer ruimte te geven aan het openbaar vervoer, fietsers en voetgangers en ze wil ook de luchtvervuiling en geluidsoverlast van het verkeer terugdringen.

(Lees verder onder de afbeelding)

Controles?

In een eerste fase, gedurende zes maanden, zullen nog geen boetes worden uitgeschreven voor wie zich niet aan de maatregel houdt. Volgens Franse media zullen er in die periode vrijwilligers worden ingezet om de automobilisten te informeren.

Daarna komen er wel controles. Boetes kunnen oplopen tot 135 euro. Al is het op dit moment nog niet duidelijk hoe de maatregel precies zal worden afgedwongen. Voor automatische cameracontroles moet de wet nog worden aangepast.

De Franse krant Le Parisien schrijft dat de modaliteiten van de controles en de manier waarop je kan bewijzen dat je wel degelijk recht hebt om in de zone te rijden, nog in een decreet moeten worden gegoten.

Boeterecord

Toch zijn ook de zones met beperkt verkeer niet vrij van controverse. Zo zorgde de autoluwe Elsensesteenweg voor een recordaantal boetes, zelfs drie jaar na de invoering van het verkeersverbod overdag. Automobilisten klaagden de dat de zone niet duidelijk genoeg stond aangegeven, en reden, zich van geen kwaad bewust, de zone binnen met een boete tot gevolg. Er kwam intussen al extra signalisatie.

“Natuurlijk zijn er belangrijke voorwaarden om een zone met beperkt verkeer in te voeren”, denkt Lauwers. “Zo moet er duidelijk vooraf over worden gecommuniceerd, moet het helder staan aangegeven aan het begin van de zone, en moet de zone een logisch afgebakend geheel beslaan. Bijvoorbeeld een historische binnenstad.”

“Het klopt bovendien dat er bij zo’n zone meer moet worden gehandhaafd, en dat er voor mensen die een tijdelijk toegangsbewijs willen aanvragen er wat meer administratieve last komt", zo geeft Lauwers toe. "In steden waar de zone nu al bestaat moeten eenmalige bezoekers bovendien vaak voor zo'n tijdelijke toestemming betalen. Nu vind ik dat niet veel anders dan zones met een systeem van bewonersparkeren, daar moet je ook vaak een bezoekerspas regelen.”

Brussels minister voor Mobiliteit (in lopende zaken), Elke Van den Brandt, is alvast fan van de zone. ‘Goeie Move, Parijs!’, reageert ze op het nieuws op X, het voormalige Twitter. Daarbij verwijst ze met een kwinkslag naar het gewestelijke omstreden mobiliteitsplan Good Move, dat in Brussel doorgaand verkeer uit de woonwijken wil bannen.