'Niet Antwerpen maar Brussel is de enige stad van België'

Schrijver Geert Van Istendael vindt dat Vlamingen het moeilijk hebben met Brussel omdat ze niet weten wat een stad is. Dat zei hij donderdag in A La Carte. Heeft de auteur een punt?

BRUZZ legde de stelling voor bij drie mensen die Brussel door en door kennen.

Historisch gegroeide afkeer

Daniel Buyle, oud-griffier van de Raad van de Vlaamse Gemeenschapscommissie en ex-journalist, heeft het over een historisch gegroeide afkeer van de Vlaming ten opzichte van hun hoofdstad. “In heel wat landen is er een groot wantrouwen van het platteland ten opzichte van de hoofdstad, maar wat extra speelt bij de Vlamingen is de felle verfransing van Brussel na de Tweede Wereldoorlog.”, legt hij uit. “Alles wat Nederlandstalig was in Brussel, is toen zeer lang verdrukt. Daarom voelen veel Vlamingen zich tot vandaag niet thuis in hun hoofdstad.”

Nadien kwamen de migratiegolven in de jaren 70 en 80, waarbij Brussel vervelde tot een kosmopolitische stad: “Het werelds karakter van Brussel wekt voor veel Vlamingen een gevoel van onbehagen op, want ze staan afkerig naar al wat vreemd is.”

Buyle vindt ook dat Brussel de voorbije decennia te weinig gedaan heeft om zich opnieuw aantrekkelijk te maken bij de Vlamingen, bijvoorbeeld door haar rol als tweetalige hoofdstad niet op te nemen. “Wie Nederlandstalig is, wordt hier amper bediend in de moedertaal."

Ook hekelt hij de kafkaiaanse toestanden die voortvloeien uit de bestuurlijke chaos (19 gemeenten en een gewestregering, red.) in Brussel. Vlamingen zouden Brussel meer omarmen als het zijn zaken op orde heeft: “Op dat vlak doet Brussel het veel slechter dan andere grootsteden in het buitenland zoals Parijs, waar één burgemeester het voor het zeggen heeft."

Jongeren zijn wel fan

Jongeren zijn wel fan van het kosmopolitische karakter van Brussel, zegt Frank Anthierens, organisator van Bal National. “Ze voelen zich meer aangetrokken tot Brussel dan de oudere generaties net omwille van die mix van culturen.”, legt hij uit.

Ook de taalkwestie speelt volgens hem niet meer bij jongeren: “Ze gebruiken het Nederlands enkel als een communicatiemiddel, eerder dan als een politiek statement om je afkomst in de verf te zetten.” Vooral jongeren met roots gaan heel leuk om met het Nederlands: “Het ontroert me als ik een meisje van Marokkaanse origine perfect Nederlands hoor spreken aan de kassa van de supermarkt. Ze spreken vaak beter Nederlands dan de Walen omdat ze zich wel durven smijten in een vreemde taal.”, stelt hij.

Wel is Thierens het eens dat het chaotische karakter van Brussel de drempel voor Vlamingen verhoogt om er te gaan wonen. “Ja, Brussel is een vuile stad.”, stelt hij. “Maar als je hier komt wonen, moeten je prioriteiten elders liggen”, voegt hij er meteen aan toe. “Een Vlaming die in een villa woont met een haag rond hecht veel belang aan zijn privacy en veiligheid. In Brussel moet je dat kunnen loslaten om je goed te kunnen voelen.”

Met een open geest kom je verder in Brussel: is dat de conclusie? “De enige manier om hier met elkaar om te gaan, is door moeite te doen om je in de plaats van de ander te stellen. Dat leidt tot ontmoetingen die erg verrijkend zijn. Brussel is een zeer verdraagzame stad dankzij haar diversiteit.”

Onbekend is onbemind

Styliste Linda van Waesberghe moest vijf jaar geleden noodgedwongen verhuizen naar Vlaanderen en dat laat zich voelen. “Antwerpenaren gaan het niet graag horen, maar Brussel is de enige stad van België. Ik mis enorm hard de mengelmoes van mensen van alle kleuren die met elkaar overeenkomen. Vlamingen hoeven daar niet bang te zijn”, klinkt het.

Vlamingen doen te weinig moeite om hun hoofdstad te leren kennen: “Er zijn gigantisch veel pendelaars die enkel de weg tussen het station en hun werk kennen, maar buiten die verplaatsing nooit de moeite doen om de stad echt te verkennen. Terwijl Brussel een unieke culturele parel in Europa is. Er zijn zoveel gratis en toegankelijke evenementen te beleven. Maar het is niet altijd makkelijk te weten waar je naartoe moet, omdat niet alles in een paar wijken gecentraliseerd is zoals in andere grootsteden.”

Treintickets naar Brussel moeten voor haar goedkoper: “Hoewel het cultureel aanbod van Brussel rijk en groot is, is een te dure verplaatsing voor veel Vlamingen nog te vaak een drempel om de sprong te wagen”, besluit ze.