Onderzoeksjournalisten reconstrueren na vijftig jaar de brand bij Innovation

Een eerste boek met het relaas en de naweeën van de brand in de Innovation, vijftig jaar later, en vooral gespekt door getuigenissen van overlevenden, nabestaanden en hulpverleners, is Inferno van Geert De Vriese en Frank Van Laeken, gewiekste onderzoeksjournalisten.

Ieder gezin heeft wel zijn verhaal over de vuurzee en zwarte wolk die in het echt of op de toenmalige zwart-wittelevisie gezien werd, moeten ze gedacht hebben. Mijn moeder - by the way - vond me niet toen we na schooltijd hadden afgesproken bij de hoofdingang van de Innovation, in het gsm-loze tijdperk. Het viel voor ons allebei goed mee: in de chaos van redders en passanten, konden we snel uit de buurt. Voor de minutieuze reconstructie van dergelijke feiten - breed opengetrokken naar onder meer wat de pers ermee deed - slepen de auteurs de lezer door een verhalenzee van overlevenden, getuigenissen van toen en researchwerk aan documenten. De Innovation had in 1967 vijf etages op één hectare tussen Nieuwstraat, Blekerij-, Dambord- en Koolstraat. En zat geprakt tussen geparkeerde auto’s en doorgaand verkeer toen de brand uitsloeg in een klein depot van kinderkleding.

Hoeveel doden?
Nog steeds blijft de queeste of de brand spontaan uitbrak dan wel gesticht werd. Of hij gelijktijdig op meerdere plekken in het gebouw begon? Of de onevenwichtige pyromanen, van branden in de weken nadien (in hartje stad en in Gent) iets hebben verborgen? Of was er een complot? Een ufo in het spel? Wel staat vast dat de art-nouveaustijl van die aard was dat ze de rookverspreiding versnelde, door de grote open ruimtes en de centrale atriumvide tot het glasdak. De stalen draagbalken smolten, het plafondglas stortte in, de wirwar aan parcoursen tussen de rekken belemmerde een snelle vlucht,... Kortom het vuur en de verstikkende rook kregen vrij spel in alle richtingen. Over het dodenaantal en de overlevende slachtoffers blijven verscheidene getallen de ronde doen. Officieel, zo herneemt Inferno, staan 253 klanten en personeelsleden als ‘dood door brand’ geregistreerd. Maar een groter cijfer van 323 doden en vermisten spookt nog na. De verzachtende pil van schadeclaims wordt en passant ook meegegeven in het boek: 50 miljoen euro voor de eigenaar van het gebouw, tegenover gemiddeld 12.500 euro voor families van overleden Inno-klanten.

Na ruim 200 pagina’s getuigenissen, en verduidelijking van de omstandigheden, volgt het interessantste (korte) deel: Welk effect had de Inno-brand op onze samenleving achteraf? Het amalgaam aan gebouwtjes, zoals dat onlangs nog in de Leuvensestraat bij Dod te zien was, blijft een moeilijk gegeven voor wie vluchten moet in nood. Ook een resumé van een masterproef over de politieke gevolgen is interessant: de brandpreventiewetgeving werd strenger. Blijft tot slot de nobele verdienste van de auteurs: de medemens alert houden voor alle risico’s inzake brand. De foto’s spreken voor zich.