'Brussel kan soms overweldigend zijn voor volwassenen met ADHD'

In Muntpunt loopt momenteel een druk bezochte cursus over laat gedetecteerde ADHD bij volwassenen. “Een onderbelicht onderwerp, dat vaak gepaard gaat met emotioneel lijden,” zegt lesgever en klinisch psycholoog Geertrui Vernieuwe.

David, een dertigjarige consultant met een uitdagende baan, ervaart moeite om zijn leven in balans te houden. Zijn vriend klaagt regelmatig dat David afspraken vergeet en in de weekenden niet kan ontspannen. Een recente ADHD-diagnose bracht veel duidelijkheid voor hem.

Sara, een alleenstaande moeder van vier kinderen, zit opnieuw zonder werk. Ze heeft geen diploma, wisselt vaak van baan en krijgt geregeld conflicten op de werkvloer, waarna ze ontslag neemt. Hoewel ze nog geen officiële diagnose kreeg, vermoedt Sara dat ADHD een rol speelt in haar leven.

Het zijn slechts twee verhalen die ik in mijn praktijk tegenkom.

Wereldwijd schatten experts dat ongeveer 2,5 tot 5 procent van de bevolking ADHD heeft. Slechts een fractie van die mensen krijgt een diagnose – vooral volwassenen blijven vaak onder de radar, omdat bijvoorbeeld copingmechanismen pas op latere leeftijd niet meer werken bij het leven dat complexer wordt door de job, kinderen, een eigen huishouden. Dat betekent dat miljoenen mensen dagelijks worstelen met de gevolgen van die aandoening, zonder te begrijpen wat er speelt. Ook in Brussel is dat een realiteit.

Onzichtbaar emotioneel lijden

Onbehandelde ADHD bij volwassenen gaat vaak gepaard met emotioneel lijden. Dat kan voortkomen uit bijkomende psychische klachten zoals angst of depressie, maar ook uit factoren als schaamte, een laag zelfbeeld, perfectionisme en het onvermogen om grenzen te stellen, bijvoorbeeld op het werk. Die aspecten hebben vaak een grote impact op het dagelijks functioneren en welzijn.

Wanneer ADHD pas op latere leeftijd wordt vastgesteld, brengt dat zowel opluchting als nieuwe uitdagingen met zich mee. Veel mensen herkennen plotseling patronen uit hun verleden: moeite om projecten af te ronden, impulsieve beslissingen, conflicten in relaties of terugkerende burn-outs. Voor sommigen voelt de diagnose als een bevrijding: eindelijk is daar een verklaring voor de moeilijkheden waarmee ze al zo lang kampen.

Een diagnose stellen is complex, en binnen de Brusselse context zijn er extra uitdagingen. Het diagnostische proces vraagt tijd, energie en een investering. Bovendien wordt ADHD soms gemist of verward met andere aandoeningen, zoals angststoornissen of depressie. Ook culturele verschillen in de kijk op psychiatrische labels spelen een rol.

De invloed van een grootstad als Brussel verschilt van persoon tot persoon. Voor volwassenen met ADHD kan de constante stroom van prikkels – verkeer, geluid, drukte en visuele afleidingen – overweldigend zijn, wat kan leiden tot verhoogde stress en concentratieproblemen. ADHD'ers hebben soms moeite om irrelevante informatie te filteren.

Tegelijkertijd kan een stad als Brussel ook voordelen bieden. De dynamische en afwisselende omgeving kan inspirerend en motiverend werken. De verscheidenheid aan activiteiten en uitdagingen helpt bijvoorbeeld om verveling tegen te gaan. Daarnaast biedt het openbaar vervoer een praktisch voordeel voor wie moeite heeft met autorijden of plannen.

Toch blijft het een uitdaging om in een grootstad routines en structuur aan te houden, wat essentieel is om ADHD-symptomen te beheersen. Daar staat tegenover dat de diversiteit en de creatieve mogelijkheden die Brussel biedt, voor sommige volwassenen met ADHD juist kansen creëren.

Het is duidelijk dat iedereen uniek is, (neuro)divers. Daarom is het belangrijk om bewust stil te staan bij hoe je functioneert en om hulpmiddelen te ontwikkelen die je ondersteunen in het dagelijkse leven.

Dankzij de middelen van PsyBru, een netwerk dat toegewijd is om professionele en toegankelijke psychologische diensten in Brussel aan te bieden, biedt Kop-Op laagdrempelige bijeenkomsten aan. In groepsverband wordt aandacht besteed aan het functioneren en de uitdagingen waarmee volwassenen met ADHD te maken hebben. In groep staan we stil bij bewezen handvatten zoals een gepersonaliseerde agenda, structuur aanbrengen. Zulke initiatieven helpen niet alleen om inzicht te krijgen in de eigen situatie, maar dragen ook bij aan een betere kwaliteit van leven.