Renovatieplicht: goed in theorie, bittere pil in praktijk

De kogel is door de kerk. Het Brussels parlement heeft vrijdag de renovatieplicht goedgekeurd. Maar liefst 250.000 woningen zullen tegen 2033 aangepakt moeten worden: dakisolatie, gevelisolatie, dubbel glas, condensatieketels. Het werk is kolossaal.

Tegen 2050 moeten nog eens honderdduizenden woningen verder geïsoleerd worden, zodat de energievraag nog maximaal 100 kWh per vierkante meter per jaar zal bedragen. De totale kostprijs wordt op 28,7 miljard euro geraamd.

Iedereen beseft dat er niet veel anders op zit. De klimaatopwarming in Europa wordt steeds tastbaarder, met grote droogtes, of juist een toename van snel opeenvolgende stormen. Nieuwe voorspellingen maken nu ook gewag van het risico op een enorme verkilling van ons gematigde klimaat, met winters zoals in Canada of Alaska, en koude zomers.

Brussel pionier

We kunnen en moeten de stad daar zoveel mogelijk op voorbereiden, door de stad te vergroenen, maar het is beter om de oorzaak weg te halen, en de CO2-uitstoot te verminderen. Het zal ons ook helpen tegen al te grote schokken van energieprijzen, zoals we die vorige jaren hebben gekend. Beter isoleren betekent meteen een lagere energiefactuur.

Brussel doet hiermee niet meer dan wat andere steden in Europa al eerder beslist hebben. De gebouwen zijn hier verantwoordelijk voor de helft van de uitstoot. Het is logisch dat daarop wordt ingezet. Het goeie nieuws is dat Brussel al een aanzienlijke vooruitgang heeft geboekt. Zeker voor nieuwbouw was Brussel al langer pionier, met hoge passiefnormen.

Toch kunnen we niet anders dan met enig scepticisme naar de doelstellingen kijken die het Brussels Gewest vooropstelt. De hoofdstad zit met een erg verouderd patrimonium, met een geprecariseerde bevolking, én met een koopmarkt die voor heel wat middenklassengezinnen onbetaalbaar is geworden, of die, als ze toch een woning konden verwerven, met hoge afbetalingen zitten.

De nieuwe ordonnantie legt hoge boetes op voor wie in 2033 nog een woning bezit met een F- of G-certificaat. De gezinnen dreigen zo dubbel gestraft te worden.

Het klopt dat minister Maron (Ecolo) in heel wat afwijkingen heeft voorzien. Waar het technisch moeilijk is om te renoveren, of omwille van erfgoed onmogelijk is, of wanneer iemand echt de middelen niet heeft, zal het Gewest een oogje dichtknijpen. Maar daarmee doet het Gewest meteen ook zijn eigen doelstellingen teniet, nog los van de administratieve rompslomp die hele controle met zich zal meebrengen.

Maron sust ook dat het vaak om kleine ingrepen gaat: een dak isoleren, of een nieuwe ketel zetten. Als dat zo is, hoe kan de uitstoot dan ooit met 47 procent dalen?

Homerische discussies

Een ander probleem is de mede-eigendom. Die veroorzaken nu al vaak homerische discussies als de gemeenschappelijke delen gerenoveerd moeten worden, laat staan als die verplichting eraan komt voor de individuele eigenaar.

Tot slot is er ook de hele EPB-discussie, die de sleutel vormt voor de renovatieplicht. Het EPB-certificaat is niet langer indicatief, maar krijgt kracht van wet. Uit verschillende reportages is al gebleken dat de toekenning van het EPB-certificaat een hoogst dubieuze affaire kan zijn. Uit cijfers van Leefmilieu Brussel is bovendien gebleken dat er nauwelijks controles op worden uitgeoefend.

Alain Maron belooft nog deze legislatuur een grondige hervorming om de certificaten robuuster te maken, maar ook hier blijft de vraag of ze voldoende rechtszekerheid geven. Aangezien er (zware) boetes van afhangen, lijkt het beter om de toekenning ervan bij de privésector weg te halen, en ze over te hevelen naar de overheid, waar beëdigde ambtenaren ermee aan de slag kunnen.

En zo zitten we met een beleidsmaatregel die de komende jaren veel frustratie dreigt te veroorzaken, en ongetwijfeld ook met uitwassen gepaard zal gaan. Dat is jammer, maar veel speling zit er ook niet op, want iedereen beseft dat we deze bittere pil moeten slikken.