‘Overkap Brusselse Ring over anderhalve kilometer’

Als de Ring vanaf 2019 verbreed wordt, plant de Vlaamse overheid een smal ecoduct dat het Laarbeekbos moet verbinden met de velden in Zellik aan de overkant van de Ring. Het landschaps- en stedenbouwkundig bureau Agence Ter heeft een veel ambitieuzer plan: overkap de Ring op die plek over een afstand van 1,4 kilometer. 'Zowel qua infrastructuur, mobiliteit, ecologie als landschap zijn er redenen om dat te doen', zegt projectleidster Annelies De Nijs.

Voor de studie Metropolitan Landscapes, in opdracht van onder meer de Vlaamse Bouwmeester en de Vlaamse Landmaatschappij, focuste het Franse bureau Agence Ter op de zone die vanaf Thurn & Taxis uitwaaiert tot de groene kouters in het Vlaams-Brabantse Relegem aan de overkant van de Ring. Hoe kunnen we die open ruimte strategisch inzetten voor de stad, was de vraag.

“Wij pleiten voor een groot park,” zegt architecte-stedenbouwkundige Annelies De Nijs van Ter. “Dat park zou van aan het kanaal lopen, over een reeks parken als het Laarbeekbos en Boudewijnpark naar de Ganshorense moerassen, door glooiend weidegebied aan beide kanten van de Ring, naar uiteindelijk het landbouwplateau rond Relegem.”

De Buitenring, die vanaf 2019 wordt verbreed tot minstens tien vakken, snijdt midden door dat projectgebied. “Het is een serieus obstakel in het landschap. Stadsbewoners uit het noordwesten van Brussel realiseren zich vaak niet hoe er naast de deur een grote open ruimte ligt, gewoon omdat er geen fysieke verbindingen zijn. Dat geldt ook voor de Relegemse landbouwers. Een fysieke verbinding met de stad is voor hen een unieke kans om extra afzetmarkten te creëren.”

Ook voor dieren en planten is de Ring een onoverkoombare hinderpaal. “Dat heeft op de langere termijn gevolgen voor de Brusselse biodiversiteit,” zegt De Nijs.

Een overkapping van de Ring zou al die problemen in één klap oplossen, en meteen ook continuïteit in het landschap brengen. “Een beetje als het Antwerpse Ringland, al heeft dat project grootsere ambities. Zij willen een groot deel van de ringweg overwelven, wij mikken op een stuk van bescheidener omvang. Maar het principe - infrastructuur onder publieke ruimte steken - is hetzelfde.”

Ring wordt al ‘verdiept’
“We hebben op een overkapping of landschapsbrug gefocust omdat er voor de verbreding van de Ring ook verdiepingswerken zijn gepland,” zegt De Nijs. “Bij het klaverblad Groot-Bijgaarden is de helling te groot voor zwaar transport, en dus maken ze gebruik van de toekomstige bouwwerf om de snelweg er dieper uit te graven. Dat maakt de ‘kloof’ in het landschap er nog dieper. Tegelijk blijft er minder hoogte over om te overwelven.”

“Het ecoduct dat het Agentschap voor Wegen en Verkeer vorige week presenteerde, is maar 80 meter breed. In de minimale versie van onze plannen stelden wij 150 meter overkapping voor. Maar eigenlijk pleiten we voor veel meer: 1,4 kilometer, van net voorbij het knooppunt in Groot-Bijgaarden tot net voor de afrit Jette. Een middenscenario is 650 meter, van Groot-Bijgaarden tot het midden van het Laarbeekbos." Ook de Vlaamse Landmaatschappij ijvert trouwens al langer - ook lang voor de studie werd uitgevoerd - voor een ecoduct van ongeveer 800 meter breed.

“Waarom zouden we niet wat moeite doen om voldoende financiering te vinden voor het maximumscenario? Nu hebben we het momentum. Net naast de snelweg is bijvoorbeeld nog een hele strook bouwgrond beschikbaar. Als de Ring overkapt wordt, dan schenken wij publieke ruimte aan wie er net naast gaat wonen. De bouwpromotor zou dat mee kunnen financieren.”

“Het ontstane plateau wordt een nieuw soort publieke ruimte. Er kan een fietssnelweg komen, en wandelpaden. Naast de overkapping kan op het hoogste punt een panoramisch terras worden aangelegd met zicht op basiliek, Atomium en omringende velden. De akkers rond het dorpje Relegem zouden fysiek verbonden worden met de stad, en waarom zouden we op de overkapping niet eens een klein festival organiseren?”

“Er zijn redenen om de Ring te overkappen: op het vlak van infrastructuur, mobiliteit, ecologie en landschap,” zegt projectleidster Annelies De Nijs. “We voelen dat hier een draagvlak voor bestaat."