Brusselse regering zonder meerderheid aan Nederlandstalige kant? ‘Zinloos voorstel’

Op vraag van formateur David Leisterh (MR) heeft een advocatenkantoor onderzocht of een Brusselse regering gevormd kan worden zonder meerderheid aan Nederlandstalige kant. Dat is volgens grondwetspecialist Guillaume Delvaux (UCLouvain) een “zinloos voorstel.” Vlaams minister van Brussel Cieltje Van Achter (N-VA) vindt de plannen “respectloos.”

Vier maanden na de verkiezingen blijft de Brusselse formatie muurvast zitten. Aan Franstalige kant heeft formateur David Leisterh met Les Engagés en PS een meerderheid gevonden, maar die is er nog steeds niet aan Nederlandstalige kant.

Vorige maand heeft de Brusselse MR-kopman een advocatenkantoor ingeschakeld om te bestuderen of een nieuwe Brusselse regering mogelijk is zonder Nederlandstalige meerderheid, bericht La Libre Belgique.

De analyse van grondwetspecialist Marc Uyttendaele komt erop neer dat de huidige minister-president, en Franstalige ministers en staatssecretarissen in lopende zaken vervangen kunnen worden door een individuele motie van wantrouwen. Daarvoor is een meerderheid van de stemmen nodig in het Brussels parlement en een meerderheid aan Franstalige kant. De Nederlandstalige ministers en staatssecretaris in lopende zaken zouden blijven zitten.

“Op juridisch vlak kan dat voorstel niet functioneren,” denkt Guillaume Delvaux, doctorandus constitutioneel recht aan UCLouvain. “De bijzondere Brusselwet is heel duidelijk. Voor een regering met volle bevoegdheid is een meerderheid in beide taalgroepen noodzakelijk.”

'Blijft een regering in lopende zaken'

Volgens Delvaux is een motie van wantrouwen helemaal niet bedoeld voor een regering in lopende zaken. Die tool inzetten, zoals omschreven in artikel 36 van de bijzondere wet, omschrijft de grondwetspecialist als tirer sur l’ambulance of iemand die al op de grond ligt natrappen.

“Daar is de motie van wantrouwen niet voor bedoeld. Je kan niet ontslag nemen als je al ontslagnemend bent. De motie van wantrouwen is bedoeld voor een lid van een regering met volle bevoegdheid die iets fout heeft gedaan,” aldus Delvaux. In theorie kan een motie van wantrouwen wel ingezet worden om leden van de regering in lopende zaken te vervangen. “Maar de regering blijft dan in lopende zaken, ook als er nieuwe Franstalige ministers worden aangeduid, en zal niet plots volle bevoegdheid krijgen. Dat heeft dus helemaal geen zin.”

Bovendien zouden de Nederlandstalige ministers en staatssecretaris in lopende zaken de “nieuwe” regering in het scenario van Uyttendaele kunnen blokkeren door zelf ontslag te nemen. “Er moeten dus compromissen gevonden worden,” aldus Delvaux. “De regels zijn zoals ze zijn.”

'Onaanvaardbaar'

Ontslagnemend minister van Mobiliteit Elke Van den Brandt (Groen) wil niet reageren op het voorstel om een regering te vormen zonder Nederlandstalige meerderheid. Vlaams minister van Brussel Cieltje Van Achter doet dat wel. "Dat een regering zonder volwaardige vertegenwoordiging van de Nederlandstaligen ook maar overwogen wordt, is onaanvaardbaar," zegt Van Achter. "Brussel is de hoofdstad van het land. Dat vereist dat de twee gemeenschappen hier hun rol opnemen en er ook met respect met die gemeenschappen wordt omgegaan."

Ook Brussels parlementslid Benjamin Dalle (CD&V), Van Achters voorganger binnen de Vlaamse regering, reageert scherp. "Dit schendt alle basisregels van het Brusselse systeem. In plaats van tijd en energie te verspillen aan surrealistische en onwettige pistes, zou men die beter besteden aan de enige duurzame oplossing: een regering die het vertrouwen geniet van beide taalgroepen."

Volgens Van Achter is de N-VA klaar om verantwoordelijkheid te nemen. "Wij werken al enige tijd in de achtergrond om vertrouwen op te bouwen met de andere partijen. Daarop gaan wij verder. Wij zeggen ook al langer dat wij klaar staan, zij het dat daar wel een inhoudelijk verhaal tegenover staat: een begroting op orde, een veiliger, properder en tweetalig stadsgewest, en meer Brusselaars aan het werk krijgen. Dat is de hervormingsagenda waarmee wij aan tafel gaan."