Klok tikt voor coalitievorming in Molenbeek, Vorst en Schaarbeek

Er rest de onderhandelende partijen in Molenbeek, Vorst en Schaarbeek nog minder dan een maand om een coalitie te smeden. De PS en de PTB groeien naar elkaar toe, tot ontzetting van de MR.

Op het Brusselse politieke schaakbord zijn er nog drie gemeenten zonder coalitie: Molenbeek, Vorst en Schaarbeek. De MR eiste eerder het burgemeesterschap in zowel Vorst als Schaarbeek op, maar dreigt van een koude kermis thuis te komen. MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez ziet met lede ogen aan dat er ententes tussen PS en PTB in de maak zijn.

De deadline

De wet schrijft voor dat de nieuwe gemeenteraden in de eerste week van december - en ten laatste op 7 december - geïnstalleerd worden via eedaflegging. In dezelfde vergadering worden daarna ook de schepenen benoemd. Maar de gemeentesecretaris moet de voordrachten van die schepenen wel drie dagen op voorhand krijgen, wat betekent dat 3 december om middernacht de eigenlijke deadline is voor het samenstellen van de nieuwe bewindsploeg.

De nieuwe burgemeesters moeten vooraf de eed afleggen bij Brussels minister van Plaatselijke Besturen Bernard Clerfayt (Défi).

Dat alles betekent dat de partijen in Molenbeek, Vorst en Schaarbeek minder dan een maand de tijd hebben om eerst een coalitie te vormen en daarna de posten te verdelen. Dat zou in principe ruim voldoende moeten zijn.

Mocht het toch niet lukken, komen de gemeenten in politiek no man's land terecht. Dat geldt zeker voor Vorst, waar de ontslagnemende burgemeester Mariam El Hamidine - die dan nog even verder zou moeten doen - uit haar partij Ecolo gestapt is.

Wat de zaken bemoeilijkt, is dat de lokale mandaten ook onderdeel zijn van een bredere gewestelijke politieke machtsverdeling tussen de kopstukken David Leisterh (MR) en Ahmed Laaouej (PS). De onderlinge spanningen lopen op.

Molenbeek

De PS-Vooruit van burgemeester Catherine Moureaux en de PTB-PVDA met Dirk De Block als kopman zoeken al weken een derde partij om een nieuwe meerderheid te vormen in Molenbeek. Ze zouden in theorie met zijn tweeën kunnen doorgaan, maar dan is hun meerderheid erg krap.

Team Fouad Ahidar of Molenbeek Autrement (Ahmed El Khannouss) liggen het meest voor de hand om de linkse coalitie te versterken, zeker nadat Ecolo-Groen voor een oppositiekuur koos. Het is nog onduidelijk met wie de tandem Moureaux-De Block in zee wil gaan.

Vorst

Ecolo-Groen houdt dinsdagavond een ledenvergadering over de lopende onderhandelingen over "de grote progressieve coalitie" (PS-Vooruit, PTB-PVDA en Ecolo-Groen) die vrij verrassend in de steigers gezet werd na de stembusgang van 13 oktober.

"Het is duidelijk dat er nog geen algemeen akkoord is tussen de onderhandelaars, maar voorlopig lopen die nog constructief", klinkt het bij de ecologisten. "We nemen onze tijd om te bouwen aan het vertrouwen en aan een stevig akkoord."

De lokale afdelingen van PS-Vooruit en PTB-PVDA hullen zich voorlopig in stilzwijgen. De verwachting blijft dat het burgemeesterschap naar Charles Spapens (PS) zal gaan.

Hoe concreter zo'n linkse coalitie wordt, hoe kleiner de kansen op het alternatief: een afspiegelingscoalitie (met ongeveer dezelfde Franstalige partijen als op gewestelijk niveau) met MR-Défi, PS-Vooruit en Les Engagés. Het betekent ook dat de jonge MR-voorman Cédric Pierre-De Permentier naast de burgemeestersjerp dreigt te grijpen, ondanks een sterke persoonlijke electorale score. In dat geval is het uitkijken hoe de gewestelijke en nationale partijtop zal reageren op het (alweer) mislopen van een Brusselse burgemeesterpost.

Schaarbeek

"Het is dankzij onze goodwill dat Anderlecht en Elsene elk een PS-burgemeester kregen, dus hebben wij recht op Schaarbeek en Vorst", zo redeneert de MR. Maar als Vorst een PS-burgemeester krijgt, dan rest voor de Franstalige liberalen alleen nog Schaarbeek als mogelijke trofee. Die gemeente manifesteerde zich de voorbije weken als een echte krabbenmand, met de ene intrige na de andere.

Het politieke landschap in Schaarbeek is na 13 oktober erg versplinterd geraakt, wat in theorie vele coalitievarianten mogelijk maakt.

Omdat het kartel MR-Les Engagés een keihard veto uitspreekt tegen de veelbesproken PS-lijsttrekker Hasan Koyuncu als mogelijke burgemeester, snuffelt de PS nu aan de PTB-PVDA als mogeljke coalitiepartner. Net als in Vorst behoort een brede progressieve coalitie PS-PTB-Ecolo tot de wiskundige mogelijkheden om tot een meerderheid te komen. Al schatten insiders de kans op zo'n linkse coalitie in Schaarbeek klein in.

Politieke aardverschuiving?

Maar mocht het zowel in Molenbeek, Vorst als Schaarbeek toch tot een alliantie tussen PS en PTB komen, dan zou dat om twee redenen een politieke aardverschuving zijn.

De PS en de PTB waren de voorbije jaren rechtstreekse concurrenten van elkaar, met tal van verbale confrontaties, ook onder de militanten. Coalities met de PTB, die geen beleidservaring heeft, waren voor de Franstalige socialisten lange tijd compleet ondenkbaar. Maar omwille "van de wiskundige realiteit" en zonder dat er groot enthousiasme voor was, heeft het nationale partijbureau van de PS maandag toch groen licht geven om lokale coalitiegesprekken met de PTB mogelijk te maken.

"Molenbeek, Vorst en Schaarbeek als politieke laboratoria", zo vat de RTBF de ommezwaai samen.

Ten tweede is het uitkijken naar de fall-out op het gewestelijke niveau, waar de MR en de PS een regering onder leiding van Leisterh op de been willen brengen. De verwachting was dat die paarse alliantie zich ook in de mandaten op gemeentelijk niveau zou reflecteren. Dat de PS almaar nadrukkelijker naar de PTB lonkt, is voor de MR moeilijk te verkroppen.