Na de lokale verkiezingen: kan de Brusselse formatie nu echt van start?

Met de lokale campagnes achter de rug, kunnen de onderhandelingen voor de nieuwe Brusselse regering in principe weer van start. Voor de een met versterkt gemoed, voor de ander ontgoocheld. Groen kan, als grootste Nederlandstalige partij, niet rekenen op gunstige coalities in de gemeenten. En bovenlokaal is de patstelling onveranderd. "Je kunt nooit overal de grootste zijn, Groen moet de krachten bundelen."

"Wij weten eerlijk gezegd niet meer of Elke Van den Brandt dan wel Fouad Ahidar nu formateur is", zucht een onderhandelaar. Aan Nederlandstalige kant liggen de gesprekken voor de Brusselse regering al twee weken stil, want in de aanloop van de lokale verkiezingen zag bemiddelaar Fouad Ahidar (TFA) naar eigen zeggen “niemand bougeren”.

Ahidar had vorige maand de rol van formateur overgenomen van Elke Van den Brandt (Groen), die niet verder wou met de Franstalige leider MR. De liberale partij had toen, samen met PS en Les Engagés, zelf beslist om de geplande aanscherping van de Lage Emissiezone (LEZ) met twee jaar uit te stellen – nochtans een speerpunt voor coalitiepartner Groen.

Elke Van den Brandt eiste excuses en ook Ahidar kreeg geen nieuwe meerderheid gevormd. “Als niemand zich wil positioneren voor de gemeenteraadsverkiezingen heeft het toch geen zin,” zei Fouad Ahidar, die zijn poging tot bemiddeling staakte.

Coalitie zonder Groen onmogelijk

Die lokale verkiezingen zijn nu achter de rug en zowel Groen als Team Fouad Ahidar komen daar op vlak van zetelaantal ongehavend uit de bus. Groen houdt lokaal stand met 27 verkozen mandatarissen, Team Fouad Ahidar haalt er uit het niets 28 binnen.

Maar dat verandert de kaarten aan de regeringstafel niet: nog altijd is elke Nederlandstalige coalitie zonder Groen wiskundig onmogelijk. Met Fouad Ahidar besturen ligt moeilijk voor de partijen Open VLD, N-VA en de Franstalige regeringspartner MR. Maar zonder Team Fouad Ahidar komen de Nederlandstaligen pas aan een meerderheid met vier partijen, terwijl er maar drie ministerposten te verdelen zijn.

Met drie of vier

Van den Brandt probeert al sinds de zomer CD&V-parlementslid Benjamin Dalle tot een extra post als regeringscommissaris te verleiden. Dan zouden de ministerposten naar Groen, Vooruit en Open VLD gaan, drie bestuurspartijen uit de ontslagnemende regering.

"Ik zeg daar al maanden hetzelfde over: ik wil de partijen die Brussel de voorbije vijf jaar hebben bestuurd, en naar mijn mening niet goed, niet zomaar versterken als vierde speler", zegt Benjamin Dalle. “Ik verwacht dat men alle pistes grondig bekijkt. Komt Van den Brandt met een ander coalitievoorstel en ander project, dan sta ik ter beschikking om te praten.”

Zo kan een meerderheid met N-VA een alternatief zijn, maar dan moet Open VLD of Vooruit wijken. Zij hebben elk twee zetels in het Brussels parlement. Een afspiegeling van de Vlaamse regering met CD&V, Vooruit en N-VA is dan een optie, plus grootste partij Groen.

Maar ook een coalitie zonder CD&V blijft mogelijk, indien de deur opent voor N-VA. Fouad Ahidar probeerde tot voor kort dan weer een meerderheid met Groen en Vooruit op de been te brengen. Hij is van plan om deze week nog nieuwe gesprekken op te starten, laat hij weten aan onze redactie, maar ook in dat scenario moet ook Groen weer aan tafel. Ahidar sprak nog niet met Open VLD.

'Groen aan zet'

Op het kabinet van formateur Elke Van den Brandt doen ze geen uitspraken over de heropstart van die gesprekken. De partij verbijt eerst haar teleurstelling op lokaal niveau, want ze bestuurt voortaan niet meer mee in de Stad Brussel en Elsene.

“De Brusselaars hebben links en progressief gestemd, maar krijgen dankzij PS-Vooruit een conservatieve meerderheid,” tweet Groen-verkozene Bart Dhondt uit Brussel-Stad. Hij was in de vorige meerderheid schepen van mobiliteit, maar PS-Vooruit vormt daar nu een coalitie met de liberalen en christendemocraten. “Wij zijn ontgoocheld, zeker in Vooruit, dat de mogelijkheden met Ecolo-Groen zijn uitgesloten,” zegt woordvoerder Simon Horsten van Elke Van den Brandt daarover.

“We hebben al een mes in de rug gekregen van de Franstalige partijen, nu krijgen we ook nog eens een mes in de rug van Vooruit”, voegt een groene bron toe.

Kwaadheid tegenover socialisten

Zeker omdat de groenen in Brussel-stad en Elsene de voorbije legislatuur sterk hebben ingezet op mobiliteitsingrepen à la Good Move die de MR fel bekritiseerde, en de PS samen met Vooruit er nu net voor kiest om de groenen te passeren en de MR in de armen te sluiten, hakt er zwaar op in bij de ecologisten.

"Een formule met ons is in Brussel-stad en Elsene niet eens overwogen, men is daarentegen zo snel mogelijk overgeschakeld op een centrumrechtse as", klinkt het. "De kwaadheid tegenover de socialisten is gigantisch."

In de Stad Brussel haalt Vooruit via de PS-lijst nu de Nederlandstalige schepenpost binnen. Ecolo-Groen belandt na zetelverlies in de oppositie. De sfeer tussen Elke Van den Brandt en Vooruit-onderhandelaar Ans Persoons, die de lijst duwde in de Stad Brussel, kan dus beter.

Bij de Nederlandstalige onderhandelaars sust men dat gesloten coalities op gemeenteniveau losstaan van de regeringsgesprekken. Wel wachten ze allemaal op een nieuw telefoontje van Elke Van den Brandt.

Blijft nog de verzoening tussen Groen en MR hangende. Tot nu toe wachtte Van den Brandt daarin op excuses van haar Franstalige evenknie David Leisterh (MR). Die was deze maandag niet bereikbaar voor een reactie. In zijn eigen gemeente Watermaal-Bosvoorde gaat Leisterh in elk geval wél in zee met Ecolo. Zijn zegen is overigens onnodig voor een meerderheid aan Vlaamse kant, al helpt het om later samen te werken.

“Of Georges-Louis Bouchez of David Leisterh nu opmerkingen maken of excuses aanbieden, Groen zal toch de krachten moeten bundelen met de Nederlandstaligen om het regeerakkoord te beginnen schrijven,” reageert een onderhandelaar. “Je kunt nooit overal de grootste zijn. We moeten met één stem naar de regeringsonderhandelingen kunnen stappen,” besluit een andere.

Groen-covoorzitter Nadia Naji kondigde maandag nieuwe voorzittersverkiezingen aan en reageerde verbolgen nadat bekendraakte dat de groenen niet meer deel zullen uitmaken van de coalitie in Brussel-Stad en Elsene. "Ze willen ons er niet bij. Dit mes in de rug bemoeilijkt mogelijke gesprekken op gewestelijk niveau", zegt Naji aan BRUZZ. Ze raakte zelf niet verkozen als lijstduwer in Molenbeek.