Parlement vraagt uitstel over begrotingsstemming

Voor het eerst sinds 2006 moet een ontslagnemende Brusselse regering het volgende werkjaar aanvangen met een begroting in voorlopige twaalfden. Daarbij wordt slechts voor de eerste drie maanden van het jaar budget vrijgemaakt: in principe niet hoger dan tijdens die drie maanden in 2024. Maar het huidige Brusselse voorstel overschrijdt die limiet. De partijen MR, Les Engagés, CD&V en N-VA vragen bijkomende toelichting.

Daarover is maandag gedebatteerd in de commissie Financiën in het Brussels Parlement. Ook het Rekenhof was aanwezig. Zij hadden het voorlopige begrotingsvoorstel van de Brusselse regering, die in lopende zaken alleen beslist beleid kan doorvoeren en voortzetten, geëvalueerd.

In de regel is zo’n begroting met voorlopige twaalfden een eenvoudige voortzetting van de laatste initiële begroting en dus van het voorbije jaar. Dat wil zeggen dat de ontslagnemende regering voor januari, februari en maart volgend jaar hoogstens een derde van het totale jaarbudget van dit jaar mag besteden.

Uit het verslag van het Rekenhof lijkt dat verschillende kostenposten die regel overschrijden: er zijn dan niet drie, maar soms vijf, zes of zelfs bijna tien twaalfden voorzien om een uitgave te dekken. Een voorbeeld is de afbetaling van lopende leningen aan de gemeenten, die in het begin van het jaar moet gebeuren. Dat verklaarde minister-president Rudi Vervoort (PS) in het parlement.

Ook daklozenhulp tijdens de wintermaanden blijft bijvoorbeeld voor de volle honderd procent gefinancierd. “Voor de brandweer zitten we soms aan acht twaalfden, omdat we vijf ambulances moeten afbetalen die de komende maanden geleverd worden, maar ook verzekeringen en brandstofkosten moeten we voorschieten,” zei Vervoort nog.

Dat soort verzekeringen moet bij de start van het nieuwe jaar betaald worden. Zulke uitzonderingen zijn er ook bij Net Brussel, Leefmilieu Brussel en zowat alle loonadministraties om bijvoorbeeld een geplande indexering mee te rekenen.

Gebrek aan documenten

Voor de huidige oppositie, en dan vooral de partijen die deel zullen uitmaken van de volgende Brusselse regering, was die uitleg niet voldoende. De liberale MR van Franstalig formateur David Leisterh had er al voor de zitting mee gedreigd om de begroting niet goed te keuren, omwille van het verslag van het Rekenhof. Concreet ontbrak het in dat verslag aan de nodige verantwoording voor allerhande uitzonderingen op de regel van voorlopige twaalfden.

“Wij hebben de gevraagde begrotingsdocumenten van de Brusselse regering maar ontvangen op vrijdag 29 november, zonder nota’s erbij met de nodige toelichting,” zei Christophe Rappe van het Rekenhof in het parlement. “De voorbereidende documenten ontbraken om onze missie beter te kunnen uitvoeren.”

Om de hele analyse te maken en het verslag te laten vertalen had het Rekenhof maar vijf dagen, onvoldoende om de betrokken administraties nog afzonderlijk te contacteren voor duiding, zei Rappe nog. “Op basis van de beperkte informatie die we hebben en deze korte termijn, stemt het project dat nu op tafel ligt niet helemaal overeen met het principe van de voorlopige twaalfden.”

De gevraagde informatie bleek uiteindelijk wél beschikbaar, toen Rudi Vervoort die mondeling voorlas in het parlement. Alle commissieleden kregen de verantwoording over de getroffen uitzonderingen ter plekke toegestuurd. De partijen MR, Les Engagés, N-VA en C&V wilden van het Rekenhof weten of er nog tijd was om de analyse daarom uit te breiden, maar dat lukt niet meer voor de zitting van komende donderdag 11 december, zei Rappe. Dan is de stemming voorzien.

Vanwege MR stelde Clémentine Barzin voor om die uit te stellen naar maandag 16 december, maar commissievoorzitter Ahmed Laaouej (PS) wil daar pas donderdag over beslissen, wanneer het debat voortgaat.

Oplopende schuld

Naast de bijzondere uitgaven die in de voorlopige begroting zijn opgenomen, merkt het Rekenhof op dat de verwachte inkomsten voor 2025 nog niet afdoende zijn berekend. Zo kan de schuldgraad, die in Brussel al erg hoog is, niet correct berekend worden. De partij MR wil daarom een extra parlementaire hoorzitting met het Agentschap van de Schuld organiseren.

Dat vond de huidige meerderheid een onzinnige vraag. “Ik heb de indruk dat er nu gevraagd wordt naar de impact op de schuld om dan te besparen, maar dat kan niet,” zei Vooruit-parlementslid Pascal Smet. “Een regering in lopende zaken kan géén besparingen doorvoeren, want dan zou die regering beleid doorvoeren. Met voorlopige twaalfden werk je louter met het voorgaande budget en eventueel iets meer, als dat gerechtvaardigd is. Natuurlijk is het debat over de schuldgraad belangrijk, maar binnen het technisch kader waarin we vandaag zitten, kunnen we niet verder. Dus als je beleid wil voeren, stop dan met dit soort publieke uitspraken en vorm uw regering,” sneerde hij de MR toe.

“We baseren ons op de initiële begroting van 2024, punt aan de lijn,” zei ook aftredend regeringsleider Rudi Vervoort, die de begroting in zijn eentje kwam toelichten. Ontslagnemend begrotingsminister Sven Gatz (Open VLD) was verontschuldigd wegens ziekte.

“Als ik nu bijvoorbeeld zou zeggen dat we niet meer gaan betalen voor de opvang van vluchtelingen in Brussel, mag dat helemaal niet, want het stond in onze vorige begroting. Het is aan de volgende meerderheid om over deze vragen te beslissen,” zei Vervoort, die de impact op de schuld ook afdeed als “een semantische discussie”.

‘Ongezien’

Voor CD&V-parlementslid Benjamin Dalle was daarmee de maat vol. “Een regering die het aandurft om voorlopige twaalfden in te dienen zonder deftige verantwoording en dan ter zitting komt met een document dat niet eens voorgelegd is aan het parlement, dat is inderdaad ongezien,” zei Dalle. “En nu komt men zeggen dat er niet meer genoeg tijd is om te onderzoeken wat verantwoord is.”

Bij N-VA merkte Gilles Verstraeten op dat zelfs al voorziene uitgaven, zoals de afbetaling van schulden bij de gemeenten, wel degelijk verdwijnen uit het budget van de volgende regering. “Gaan wij aan het begin van het jaar al het geld verbrassen, zodat de volgende regering geen beleidsruimte meer heeft?”, vroeg hij.

Tegenover MR was Dalle ook duidelijk. “De meest actuele cijfers die wij kennen over het begrotingstekort dateren al van het voorjaar. Maar ik hoor in de media van meneer (David, red.) Leisterh dat de begrotingsadministratie wel degelijk een nieuwe analyse heeft gemaakt,” zei de CD&V’er. “Net wanneer het Rekenhof bekritiseert dat er geen actualisatie voorhanden is over de inkomsten in de komende jaren. Ik weet dat wij als parlement momenteel niet kunnen beslissen over besparingen, maar ik vind het niet verantwoord om een begroting te stemmen op een moment dat we in de pers lezen dat de Brusselse formateurs een aantal gegevens hebben die wij als parlement niet hebben.”

Of het echt tot een stemming komt, wordt pas donderdag duidelijk. Dan hervat het debat over de begroting vanaf 15 uur.

De partijen PS en Ecolo noemen de demarche van MR alvast “onverantwoord”. “Ik zie dat veel gemeenten regelmatig met voorlopige twaalfden werken en daar discussiëren we toch ook geen uren over?,” zei Marc-Jean Ghyssels van de PS. “Hier is geen enkele politieke beslissing aan het werk, we kunnen niet anders dan dit budget goedkeuren om normaal verder te werken vanaf 1 januari. Het gaat over ambtenaren betalen en brandweerwagens laten rijden. Of zijn hier echt collega’s die willen dat we het gewest blokkeren?”

Ghyssels zei tenslotte dat parlementsleden altijd na de stemming nog lopende overheidscontracten, zoals met de brandweer, kunnen opvragen ter controle. Zulke contracten voorzien onder meer of de verzekeringen of leningen waarvan sprake effectief aan het begin van het jaar betaald moeten worden. “Dat kan bij de bevoegde ministers en administraties, die ze blijkbaar niet vertrouwen. Een inbreuk zou een strafrechtelijke fout zijn,” aldus nog Ghyssels.