Politieke week: 'Voor het eerst licht aan het einde van tunnel bij de Brusselse formatie'

Door de ‘geste’ van Open VLD donderdag lijkt er voor het eerst een uitweg te zijn uit de patstelling aan Vlaamse kant bij de Brusselse regeringsvorming. “Vier functies voor vier partijen, dat is al een doorbraak op zich”, zo denkt analist Steven Van Garsse over de aankondiging van de liberalen dat ze genoegen nemen met een regeringscommissaris. Toch klinkt er bij de PS al enig gemor.

Volgens de chef politiek van BRUZZ kan het voorstel een doorbraak betekenen voor de formatie van een Brusselse regering. “Open VLD offert zich daarmee op en is bereid om een post buiten de regering te aanvaarden. We krijgen dan een Brusselse regering met aan Vlaamse kant Groen, N-VA, Open VLD en Vooruit.”

Volgens Van Garsse komt er zo een oplossing voor een kwestie die al maanden de formatie blokkeert. “Het probleem met die formatie was nog altijd hetzelfde als net na de verkiezingen. De Nederlandstaligen krijgen drie ministerposten in de Brusselse regering, maar er zijn vier partijen nodig aan Nederlandstalige kant om een meerderheid te vormen. Eén partij zal het dus zonder ministerpost moeten stellen. Daar wordt al sinds augustus een oplossing voor gezocht”, zo ziet de politiek analist.

Al enige tijd werd er nagedacht over de formule die nu voorligt, maar tot nu toe leek geen enkele partij bereid om genoegen te nemen met de post van regeringscommissaris. “Een regeringscommissaris is een soort van staatssecretaris met een kleiner kabinet, en toegevoegd aan een minister”, zo legt Van Garsse uit. “Die post bestond tot nu toe niet binnen de Brusselse regering.”

“De federale regering heeft in het verleden wel enkele voorbeelden gekend, maar daar moet bij worden vermeld dat dit niet zonder problemen verliep, omdat het niet echt goed wettelijk geregeld is. De ingreep biedt nu wel een uitweg uit de crisis. Zo zijn er vier posten voor de vier partijen. Dat is al een doorbraak op zich.”

'Daad van staatsmanschap'

Van Garsse heeft ook enkele mogelijke verklaringen waarom net Open VLD akkoord gaat met alleen de post van regeringscommissaris, en niet Vooruit. “Terwijl Open VLD de derde partij is in de coalitie waar nu aan wordt gewerkt, en Vooruit de vierde. Maar je zou het kunnen zien als een gebaar van Open VLD om de formatie te deblokkeren. Een daad van staatsmanschap dus.”

“Maar Open VLD doet dit niet zomaar”, zo denkt de politiek journalist. “De liberalen vragen als compensatie onder andere het voorzitterschap van de Raad van de VGC. En de partij wil dat de regeringscommissaris over de bevoegdheid begroting gaat. Ik kan me daarnaast ook voorstellen dat Open VLD hiermee MR een dienst bewijst. Want die wil natuurlijk vooruit met die Brusselse regering.”

Ook opmerkelijk, met de formule die nu op tafel ligt, zal N-VA voor het eerst deel uitmaken van een Brusselse regering. "In het verleden heeft de Volksunie, de voorloper van de N-VA, wel al in de Brusselse regering gezeten, maar dan spreken we van de jaren negentig.”

'Geen probleem met N-VA'

Van Garsse kijkt daarnaast ook naar de reacties aan Franstalige zijde. “Bij MR, en wellicht ook Les Engagés, zijn ze ongetwijfeld blij dat er een oplossing is aan Nederlandstalige kant. Zo kan er echt gestart worden met de onderhandelingen. Ze hebben ook geen probleem met N-VA, als die niet echt met communautaire eisen afkomt.”

Bij de PS evenwel is er al gemor te horen. "Ze hebben het moeilijk met de piste van de N-VA", ziet Van Garsse. "Ze verdenken er de Open VLD zelfs van dat de ‘knieval’ die ze gedaan hebben, net als bedoeling heeft om de N-VA mee aan boord te hijsen.”

“En PS en N-VA, dat is als water en vuur. Rechts tegen links, flamingant tegenover Belgisch. PS zal dit bij haar achterban moeten verdedigen. Zeker als Cieltje Van Achter Brussels minister wordt, maar ook minister blijft in de Vlaamse regering, zal dat begrepen worden als een inbraak vanuit Vlaanderen in die Brusselse regering”, zo denkt de chef politiek van BRUZZ.

“Bovendien zal PS keihard oppositie willen voeren tegen de toekomstige federale regering. Maar in dit scenario werkt ze in Brussel wel samen met dezelfde partijen. Ze zal ook heel wat harde maatregelen van die federale regering moeten slikken. Dat ligt moeilijk voor die partij.”

Toch is Van Garsse niet pessimistisch over de vooruitzichten voor de Brusselse formatie. “Er is nu voor het eerst wat licht aan het eind van de tunnel. Volgende week zal duidelijk worden of de piste van Open VLD soelaas heeft gebracht.”

“En daarna moeten al die partijen aan tafel gaan zitten om een akkoord te maken. Dat wordt sowieso een hele klus moeilijk omdat er veel ruis zitten op de lijn tussen PS en MR én het water tussen MR en Groen ook nog altijd heel diep is. Bovendien kleurt de begroting bloedrood. Het zal niet simpel zijn om hier een mooi akkoord uit te halen.”