Vier Brusselse gemeenten verhogen de belastingen: ‘Kosten stegen razendsnel’

Vier Brusselse gemeenten verhogen dit jaar hun belastingen. In Anderlecht en Jette gaat het om de aanvullende gemeentebelasting. Sint-Pieters-Woluwe, Sint-Agatha-Berchem en opnieuw Jette laten daarnaast de opcentiemen op de onroerende voorheffing stijgen. “We moeten dit jaar 6,5 miljoen vinden.”

Een van de belangrijkste inkomstenbronnen voor gemeenten zijn de belastingen op het inkomen (de aanvullende gemeentebelasting) en die op onroerend goed (de opcentiemen, die deel uitmaken van de onroerende voorheffing). Samen zijn die goed voor circa 80 procent van alle belastingen die de gemeentekas spijzen.

Verschillende Brusselse gemeenten verhogen hun tarieven nu. In Anderlecht maakt de aanvullende gemeentebelasting een forse sprong, van 5,5 naar 7 procent. In Jette gaat het voor diezelfde belasting om een stijging van 6,4 tot 7,4 procent.

In heel België zijn er verder maar tien andere gemeenten die de aanvullende gemeentebelasting laten stijgen. Jette wordt zo de op een na duurste Brusselse gemeente voor de belasting op inkomen. Enkel in Elsene is het tarief met 7,5 procent nog iets hoger.

In drie Belgische gemeenten daalt diezelfde belasting trouwens. Met Sint-Pieters-Woluwe is daar ook een Brusselse gemeente bij (van 6 naar 5,7 procent), blijkt uit een overzicht van L’Echo.

Ook de gemeentebelasting op onroerend goed stijgt in verschillende gemeenten. Dit gebeurt via opcentiemen op de onroerende voorheffing, die het Brussels Gewest int. Gemeenten heffen hierop extra belasting, waarbij 100 opcentiemen gelijkstaan aan 1 euro per euro gewestbelasting. Sint-Agatha-Berchem, Sint-Pieters-Woluwe en opnieuw Jette verhogen die opcentiemen.

De verhoging is het meest uitgesproken in Sint-Pieters-Woluwe, waar de opcentiemen stijgen van 2.200 naar 2.700. De welstellende gemeente in het oosten van het gewest blijft na die verhoging overigens nog steeds voordelig: enkel in Oudergem liggen de opcentiemen nog lager.

Dat gemeenten hun opcentiemen laten stijgen is niet zo gebruikelijk. In heel België doen dit jaar slechts vijf van de 565 gemeenten dat, waaronder dus drie Brusselse.

Turbulente bestuursperiode

De belastingverhogingen komen er in een context waarin de Brusselse gemeenten het financieel steeds moeilijker hebben. Elf van de negentien gemeenten vallen momenteel onder een beheersplan en steeds meer gemeenten hebben een structureel tekort op hun begroting, stipte Belfius enkele maanden geleden nog aan.

“De Brusselse lokale besturen beleefden een bijzonder turbulente bestuursperiode die te wijten was aan covid, een galopperende inflatie, met een explosie van de loon- en bouwkosten, de energiecrisis en, ten slotte, de rentestijging.”

De Jetse schepen van Financiën Laura Vossen (LB) bevestigt dat. “We moeten dit jaar 6,5 miljoen euro vinden, omdat allerlei uitgaven sterker gestegen zijn dan onze dotatie: personeel, energie, het OCMW… Een deel van dat geld moet van de belastingverhoging komen, een ander deel van een reorganisatie van onze gemeentewerking en een derde door beslissingen in verband met het personeel."

Hoogleraar fiscaal recht Michel Maus (VUB) ziet nog een andere reden om de belastingen te verhogen. “Mogelijk anticiperen sommige gemeenten al op het toekomstige federale beleid. De regering-De Wever wil de belastingdruk op arbeid verminderen, maar dat betekent dat het bedrag waarop de aanvullende gemeentebelasting gebaseerd wordt ook zal krimpen.”

Op de gemeente Jette lijkt de redenering van Maus alvast niet van toepassing. “Het klopt dat het federale beleid extra dreigt te wegen, maar we hebben die beslissingen al eind 2024 genomen en Arizona is pas begin 2025 geland. We hebben dus nog geen rekening kunnen houden met die slechte verrassing.” In Anderlecht klinkt een gelijkaardig geluid bij schepen van Financiën Bieke Comer (Vooruit).

Immoweb

Dat sommige gemeenten eerder de belasting op inkomsten verhogen en andere eerder die op vastgoed heeft vaak een logica, geeft professor Maus nog mee. “Een vergrijzende gemeente riskeert minder inkomsten via de belasting op inkomsten, en zal dan vaak de belasting op vastgoed verhogen.” Het is de beweging die dit jaar in Sint-Pieters-Woluwe te zien is: de aanvullende gemeentebelasting daalt, de opcentiemen stijgen fors.

In het algemeen lijken de Brusselaars zich niet zo bewust van de verschillende tarieven per gemeente, merkt Maus op. “Wie koopt in een bepaalde Brusselse gemeente, vraagt zich zelden af of je er veel belasting betaalt. Op immoweb zie je bijvoorbeeld wél het kadastraal inkomen, maar niet hoeveel opcentiemen je daar nog eens moet bijtellen of hoe het zit met de aanvullende gemeentebelasting op het inkomen.”

De hoogleraar wijst er nog op dat de aanvullende gemeentebelasting nu enkel wordt betaald door wie gedomicilieerd is in een gemeente. “Mensen die de stad gebruiken voor hun werk betalen daar momenteel niet. Dat weegt op Brusselse gemeenten.”

Die huidige regeling veranderen is geen sinecure. “In één scenario wordt het wel makkelijk om mensen in Brussel te belasten: voor inkomens van buitenlanders die hier werken, zelfs al zijn ze elders gedomicilieerd. Stel dat Vlaanderen ooit onafhankelijk wordt, dan geldt dat dus voor Vlaamse buitenlanders die in Brussel werken.”