Lijst dikt aan: al 4.000 asielzoekers wachten op opvangplaats

Uit het publieke oog groeit de lijst met asielzoekers die op opvang wachten verder aan: van 3.000 begin dit jaar naar 4.000 vandaag. Tegelijkertijd ligt het aantal asielaanvragen in de lijn van de voorbije (piek-)jaren. “Het is een grijsgedraaide plaat, maar we houden ons hart vast voor de winter.”

Met iets meer dan 17.800 geregistreerde asielaanvragen in de eerste zes maanden van 2024 komt de kaap van 35.000 verzoeken om internationale bescherming ook dit jaar in zicht.

Aan het huidige tempo is een nieuw recordcijfer zelfs niet ondenkbaar. 2022 was het absolute piekjaar met 36.871 aanvragen, vorig jaar daalde het aantal verzoeken met bijna vier procent, naar 35.507.

“We komen ongetwijfeld in de buurt van dat recordcijfer, door de typische najaarspiek die eraan zit te komen”, denkt Thomas Willekens van Vluchtelingenwerk Vlaanderen.

“Als de trend die we de voorbije jaren zagen in september en oktober ook dit jaar terugkeert – met in die twee maanden samen tot 7.000 aanvragen – is een nieuw recordaantal erg waarschijnlijk.”

‘Druk is torenhoog’

Nochtans lijkt de asielcrisis in vergelijking met de voorbije jaren grotendeels onder de radar te blijven, terwijl uit cijfers van Fedasil net blijkt dat de lijst met mensen die wachten op een opvangplaats groeit. In januari stond de teller van die wachtlijst nog op 3.000 asielzoekers, vandaag ligt dat aantal al op 4.000.

Dat de asielproblematiek verre van in de kiem gesmoord is, weet ook Hanne Michiel van de Humanitaire Hub aan de Havenlaan. Het dagcentrum voorziet dagelijks niet alleen twee maaltijden voor vluchtelingen in nood, maar biedt ook andere vormen van ondersteuning aan: eerstelijnszorg, sociaal-juridisch advies, kledingdistributie en douchebeurten.

“De druk op al onze diensten is inderdaad torenhoog”, zegt Michiel. “Gemiddeld komen hier op dagbasis zo’n vierhonderd mensen over de vloer, maar die kunnen we onvoldoende helpen. Het is frustrerend voor onze medewerkers. Eigenlijk is er de voorbije jaren niets veranderd: de vraag blijft het aanbod overstijgen.”

Aantal opvangplaatsen stagneert

Vooral voor alleenstaande mannen blijft de dagelijkse realiteit bij aankomst in ons land ijskoud. “Dag na dag moeten we hen uitleggen dat de weg naar een opvangplaats zo’n acht maanden duurt”, aldus Willekens. “Hun situatie is de voorbije jaren even penibel gebleven.”

Ondertussen valt in de omgeving van de Dienst Vreemdelingenzaken op hoe de concentratie dakloze vluchtelingen er gestaag stijgt. “Het is een grijsgedraaide plaat, maar we houden ons hart vast voor de winter.”

Hoewel de wachtlijst op zeven maanden met een derde is toegenomen, is Fedasil er niet in geslaagd om extra opvang te creëren. Waar het asielagentschap in januari nog sprak van bijna 35.800 plaatsen, is de vaststelling begin augustus dat Fedasil met 35.704 bedden ter plaatse blijft trappelen.

‘Nieuwe normaal’

“Er is duidelijk te weinig wil om opvangplaatsen te creëren op zowel federaal als lokaal niveau”, vindt Willekens. Zeker die lokale weerstand zal met de gemeenteraadsverkiezingen in aantocht niet afnemen.

“Wat storend is, is hoe de federale regering alleenstaande mannen op straat als het nieuwe normaal is gaan beschouwen. Er wordt wel geschermd met de impact van het Europese migratiepact, maar die zou pas over enkele jaren zijn vruchten gaan afwerpen.”

Ook in de Humanitaire Hub wordt met een zekere argwaan naar de beleidsmakers gekeken. “Op financieel vlak hebben we weinig garanties van het Brussels Gewest. Dat geldt trouwens ook voor andere hulpcentra”, vertelt Michiel.

“We willen blijven inzetten op waardig onthaal en we zullen er alles aan doen om de rechten van vluchtelingen af te dwingen, maar momenteel is er onvoldoende toekomstperspectief terwijl onze diensten verzadigd zijn.”