Bevolkingsaantallen: Evere groeit, Sint-Gillis krimpt

Evere en Brussel-Stad kregen er de voorbije tien jaar een pak inwoners bij. In diezelfde tijdspanne kromp de bevolking van Sint-Gillis en Sint-Joost. “De huishoudens zijn kleiner geworden.”

1.244.015. Zoveel inwoners telde het Brussels gewest op 1 januari van dit jaar, een lichte stijging tegenover een jaar eerder. Het cijfer komt uit de database van het Rijksregister en zal in juni nog een correctie ondergaan, maar het geeft al een duidelijke indicatie van hoe het aantal Brusselaars evolueert. Over tien jaar bekeken kwamen er bijna 90.000 inwoners bij in het gewest. Een significant aantal, maar veel minder dan de demografische explosie van de jaren ervoor.

De cijfers van de voorbije tien jaar tonen vooral markante verschillen tussen de gemeenten. De sterkste groeier blijkt Evere (+19 procent), dat er ruim 7.000 inwoners bijkreeg. Brussel-Stad (+16 procent), Sint-Lambrechts-Woluwe (+14 procent) en Anderlecht (+ 10 procent) volgen. Aan de andere zijde van het spectrum zitten onder meer Watermaal-Bosvoorde (+3 procent) en Schaarbeek (0 procent). En met Sint-Gillis en Sint-Joost (beide -2 procent) zijn er zelfs twee gemeenten die hun inwonersaantal zagen krimpen.

Wat verklaart die grote verschillen? “De belangrijkste factor is het woningenbestand,” weet demograaf Patrick Deboosere (VUB). “Nieuwbouw of leegstand die weer in gebruik komt, weegt normaal het zwaarst door. In het geval van Evere zie je dat ook heel goed in het straatbeeld. Er is echt veel gebouwd. Ook Sint-Lambrechts-Woluwe en de stad Brussel kregen er wijken bij.”

Waarnemend burgemeester van Evere Ridouane Chahid (PS) bevestigt dat. “Onder meer in de Maquiswijk zijn er veel woningen bijgekomen. Daarnaast hebben we veel kantoren omgevormd tot woningen, bijvoorbeeld rond de Kolonel Bourgstraat en in de Genèvewijk nabij de Leopold III-laan.”

De kantoren waarop Chahid doelt, maken deel uit van het Brusselse kantorenpark in de tweede kroon, de wijken aan de buitenkant van het gewest. Die burelen, vaak met een slechte aansluiting op het openbaar vervoer, werden de voorbije jaren steeds minder populair en staan vaak leeg.

De nieuwe inwoners brachten ook nieuwe uitdagingen mee, merkte Chahid. “Onze gemeentediensten moesten meegroeien. We hebben nieuwe voorzieningen, zoals scholen en sportinfrastructuur, moeten bouwen. We proberen er nu ook op te letten dat er nog groene ruimten overblijven voor de inwoners.”

Dat nieuwe wijken voor meer inwoners zorgen, is logisch. Maar hoe kan het dat sommige gemeenten hun inwonersaantal zagen afnemen? “De cijfers vertellen ons dat de gezinnen in Sint-Gillis, Sint-Joost en Schaarbeek kleiner geworden zijn, zonder daarom per se een kleinere woning te hebben,” weet demograaf Jean-Pierre Hermia van het Brussels Instituut voor de Statistiek (Bisa).

Schepen van Stedelijke Herwaardering Willem Stevens (Vooruit.brussels) herkent die evolutie in zijn Sint-Gillis. “We zien steeds meer gezinsverdunning, waarbij één ouder bijvoorbeeld met één of twee kinderen in een appartement woont. We hebben ook een bijzonder hoog aantal eenpersoonshuishoudens. Die zijn goed voor circa 60 procent van alle woningen.”

De schepen benadrukt dat de gemeente de woonkwaliteit ook hoog in het vaandel draagt. “Waar je vroeger zes namen op de bel zag bij een huis, zijn dat er nu vaak nog maar drie. We letten daarop als we stedenbouwkundige vergunningen uitreiken.”

Airbnb peuzelt woonruimte op

Ook de opkomst van Airbnb speelt een rol, daar is Sint-Joosts burgemeester Emir Kir (onafhankelijk) vast van overtuigd. “Net als Sint-Gillis hebben we er heel veel. Dat is allemaal woonruimte die verdwijnt voor de Brusselaars. De wetgeving daarrond is veel te laks.”

De burgemeester pleit verder voor meer verdichting. “We moeten in de hoogte durven bouwen, dat is de toekomst van de stad. Maar als een particulier een paar verdiepingen hoger wil gaan om zijn gezin te herbergen, ligt het Gewest al snel dwars.”

Demograaf Deboosere wijst op nog een andere factor. “De gemeenten die nu krimpen, waren ook de meest dichtbevolkte van Brussel en zelfs België. “Daar zat niet veel rek meer op de groei en er is ook amper ruimte voor nieuwbouw. Als er zich dan wat hogere inkomens vestigen, is het niet zo verwonderlijk dat het bevolkingsaantal wat terugloopt.”

Ommeland

De cijfers van het Rijksregister bieden ook een kijk op de evoluties in het Brusselse ommeland. Daar valt op hoe ook verschillende rijke gemeenten in het zuidoosten het afgelopen jaar – een beetje – minder bewoners telden. Dat is het geval voor Kraainem, Overijse en Sint-Genesius-Rode. Over een termijn van tien jaar springt vooral de lichte krimp in Linkebeek in het oog. De grootste groeiers zitten duidelijk in het noorden en westen. Zo kreeg Vilvoorde er 13 procent inwoners bij op tien jaar. “Het noorden kent meer migratie en natuurlijke aangroei,” analyseert Deboosere. “In het zuiden heb je een rijkere en verouderende bevolking, met bijvoorbeeld senioren die vaak in een groot gezinshuis blijven wonen.”