Marc De Vos over Europese Top: ‘Verantwoordelijkheid voor vrede ligt bij lidstaten’

Donderdag overlegden de Europese staatshoofden over de toekomst van Europa en Oekraïne. Ook president Volodimir Zelenski zakte daarvoor af naar Brussel. Europakenner en CEO van denktank Itinera, Marc De Vos, werpt zijn licht op het gebeuren. “We zien dat Europa zich lijkt te herpositioneren in een wereld waarin de Verenigde Staten van Donald Trump Oekraïne laten vallen als een baksteen.”

In de Schumanwijk tekenden donderdag de Europese staatshoofden present voor de Europese top. Vooral de nucleaire paraplu van Frankrijk was een van de belangrijkste onderwerpen. Ook Oekraïens president Volodimir Zelenski was present, na een bezoek aan premier Bart De Wever. Die verzekerde alvast dat Oekraïne op Belgische steun kan blijven rekenen.

“We zien dat Europa zich lijkt te herpositioneren in een wereld waarin de Verenigde Staten van Donald Trump Oekraïne lijken te laten vallen als een baksteen”, zegt De Vos. “Voor Europa is het nu een prioriteit om te kijken hoe Oekraïne op korte termijn gesteund kan worden.” Ook zal de unie snel meer op tafel moeten kunnen leggen om de VS ervan te overtuigen dat een duurzame vrede onderhandeld kan worden door Europa.

Wat de middellange termijn betreft, kan Europa meer autonoom worden op het vlak van veiligheid en defensie, aangezien de Verenigde Staten niet langer als een partner kunnen worden gezien. “Maar daar zijn heel wat middelen voor nodig”, duidt De Vos. “De uitgaven daarvoor moeten eigenlijk op Europees niveau gecoördineerd worden. Zo vermijd je dat lidstaten enkel in hun eigen ‘fabriekjes’ investeren.”

Jonge generaties

De Wever gaf aan dat hij het budget voor defensie dit jaar al wil optrekken naar twee procent van het BBP, terwijl dat eigenlijk voorzien was tegen 2029. “Dat is mogelijk, indien Europa toestaat dat ons land daarvoor bijkomende schulden maakt. Maar dat bedrag moet wel besteed worden aan zaken die nuttig zijn voor de NAVO en eventueel om de vrede in Oekraïne te handhaven.” En op welke manier dat laatste moet gebeuren, is nog voer voor toekomstige onderhandelingen.

Of de huidige geopolitieke situatie de oprichting van een Europees leger in de hand kan werken? Volgens De Vos is dat momenteel niet meteen aan de orde. “Eerst is er rust en stabiliteit nodig op het continent. Je kan de capaciteit van een eigen leger en investeringen in de defensie-industrie niet verhogen indien je constant oorlog moet voeren.” Wel kunnen vredesmachten eventueel een precedent vormen voor een geïntegreerde Europese macht.

De Vos wijst er ook op dat de verantwoordelijkheid voor vrede momenteel vooral bij de lidstaten ligt. “Het zijn de individuele landen die hun geld en levens van jonge generaties daarvoor op het spel zullen moeten zetten.”