Voormalige Brusselse abt wordt kardinaal in Iran

Dominique Joseph Mathieu, twintig jaar lang pater en overste in het Sint-Antonius-van-Paduaklooster in de Artesiëstraat, wordt kardinaal in het islamitische land Iran. Dat heeft paus Franciscus beslist. Mathieu was er al aartsbisschop – en enige priester – sinds 2021.

Dat maakt het Vaticaan bekend. Dominique Mathieu is 61 jaar oud, werd geboren in Aarlen en groeide op bij Brugge. Hij heeft een Waalse vader en Vlaamse moeder, maar bracht het grootste deel van zijn werkende leven door in Brussel. Zijn priesteropleiding volgde hij nog in Leuven, bij een gemeenschap minderbroeders-conventuelen (deel van de kloosterorde van de franciscanen, red.). Na zijn wijding in 1989 kreeg hij een plek in hun Brusselse afdeling: het klooster van Sint-Antonius-van-Padua in de Anneessenswijk.

“Een drukbezochte devotiekerk in de Marokkaanse wijk van de vijfhoek. Twintig jaar lang engageerde ik er mij in de pastoraal: opvang, huisbezoeken, armenzorg… Ik was ook zes jaar provinciaal overste,” vertelde Dominique Mathieu begin vorig jaar aan het bisschoppentijdschrift Pastoralia. Het gaat dan om de provinciale orde van de minderbroeders in ons land en Frankrijk. Mathieu volgde in die periode bovendien Arabische les in de moskee in het Jubelpark, schreef Otheo (het vroegere Kerknet, red.) drie jaar geleden. En hij verbleef regelmatig in een klooster in Halle. Bij het recente pausbezoek aan ons land kwam Dominique Mathieu weer naar Brussel.

Enige priester

Maar sinds 2013 woont de man voornamelijk in het buitenland: eerst in Libanon, later tijdelijk in Rome en sinds 2021 in het streng islamitische Iran, waar hij als aartsbisschop van Teheran-Isfahan werd aangesteld door de paus. Hij leidt er een geloofsgemeenschap van Latijnse katholieken, goed voor vijf parochies en zo’n tweeduizend gelovigen: een erg kleine, maar wel beschermde minderheid in de Islamitische Republiek. Mathieu is er bovendien de enige priester van het bisdom, naast een handvol zusters.

En nu kroont paus Franciscus hem dus tot kardinaal: een trapje hoger op de katholieke ladder en meteen de hoogste functie onder de paus zelf. Daarmee krijgt België een tweede kardinaal in de wereld, al is het niet in eigen land. Welke impact die nieuwe functie heeft, is niet meteen duidelijk: Mathieu blijft als kardinaal nog altijd de enige katholieke functionaris in Iran. Het Vaticaan ziet wel diplomatieke kansen. Dat Mathieu nu kardinaal is, moet “de dialoog met Iran versterken, vooral in de huidige context van oorlog in het Midden-Oosten,” meldt VRT NWS.

Mathieu’s officiële aanstelling gebeurt op 8 december.

Rustig temperament

Onze redactie kon de voormalige Brusselse priester nog niet bereiken voor toelichting. Ook de drie overgebleven paters in het Brusselse Sint-Antoniusklooster waren niet bereikbaar.

Tony Frison, bisschoppelijk vicaris voor Brussel en zelf priester in Etterbeek, kent Mathieu wel. “We hebben samen gestudeerd in Leuven: enkele vakken theologie uit de toenmalige licentie,” zegt Frison. “Ik herinner me hem als iemand met een rustig temperament. Sinds enkele jaren onderhouden we weer contact via WhatsApp. Hartelijk, maar vrij beperkt.” In het islamitische regime van Iran wordt bisschop Dominique Mathieu goed gemonitord, weet Frison. “Dat maakt communicatie soms delicaat.”

De kathedraal van Teheran, waar Mathieu werkt, ligt officieel op het grondgebied van de Italiaanse ambassade en niet-christenen mogen er niet binnen. Dat geldt ook voor de andere kerken en kapellen van het bisdom. Het Iraanse regime wil zo vermijden dat de Kerk islamitische landgenoten zou bekeren tot het christendom. Om die reden mag Mathieu ook niet preken in het Farsi of Perzisch, de officiële landstaal. In Iran zijn de meeste christenen Armeniërs of Assyriërs.

Dialoog

“Het was van primordiaal belang dat de kleine kudde in Iran een herder kreeg om haar verbondenheid met de wereldkerk te herstellen,” besloot Mathieu in Pastoralia begin vorig jaar. Voor zijn aankomst naar Iran zat het land al drie jaar zonder bisschop. “Ook al moeten de deuren van onze kerken voor velen gesloten blijven, we zijn overtuigd dat ze eens zullen opengaan. Sint-Franciscus leerde ons om vooral met daden te getuigen van de Heer en enkel in woorden als daarvoor openheid is. Interreligieuze dialoog is hier beperkt mogelijk, maar enkel op academisch en overheidsniveau.”

Actions speak louder than words, is dus een les die de nieuwe kardinaal graag volgt. Of dat ook zijn diplomatieke stijl zal bepalen, is afwachten. Dominique Mathieu rekent alvast op broeder-priesters in naburige landen als Libanon, Turkije en Oezbekistan, vertelt hij nog aan Pastoralia. “Vooraleer over interreligieuze dialoog te spreken, dienen we als Kerk oprechtheid en transparantie na te streven. Laat ons blijven zoeken naar wat ons verenigt en respect opbrengen voor verschillen. Uniformiteit doodt. Diversiteit geeft leven.”