Deze langlopende werven teisteren Brussel

De werken aan de Henegouwenkaai doen het MIMA in Molenbeek de das om: het museum gaat dicht. Maar de kanaalkaai is niet de enige werf die blijft aanslepen en de stad verlamt. BRUZZ zet ze op een rijtje.

De blauw-gele werfpanelen zijn bijna niet meer weg te denken uit het Brusselse straatbeeld. Alleen blijven de afscheidingen op bepaalde werven wel héél lang staan. Aan het Zuidpaleis bijvoorbeeld, of het Noordstation. Om nog maar te zwijgen van het Justitiepaleis. Handelaars of buurtbewoners ondervinden er soms zodanig lang en veel hinder van, dat ze wegtrekken. Een overzicht.

Het Baraplein

Aan het Baraplein, op een zucht van het Zuidstation, staan sinds 2021 afsluitende werfpanelen. Dat jaar startten de werken aan een ondergronds pompstation, bedoeld om het afvalwater om te leiden naar de riolering. Voordien kwam dat terecht in de Zenne.

Begin 2022 hadden de werken klaar moeten zijn, maar vertragingen zorgden voor verlengingen. Ook nu is het Baraplein nog een werf omdat de Zennekokers worden vernieuwd. Handelaars voelen zich in de steek gelaten.

Ten vroegste eind dit jaar zou het plein opnieuw vrijgemaakt worden.

Het Zuidpaleis

Een ander voorbeeld is de metrowerf aan Stalingrad, met impact tot op de Jamarlaan. In september 2020 startten de werken, maar midden 2021 werd het graven onder het Zuidpaleis gestopt, nadat de ondergrond daar heterogener bleek dan verwacht. Aan het metrostation Toots Thielemans werd wel verder gewerkt.

Sindsdien is er weinig veranderd. Meerdere alternatieven werden onderzocht, uiteindelijk werd besloten over te gaan tot de afbraak van het Zuidpaleis. Tot groot ongenoegen van de aanwezige handelaars en diensten. Aan de Jamarlaan hebben de werken dan weer een onveilig niemandsland doen ontstaan.

Een nieuw vergunningsdossier is momenteel in de maak. Begin volgend jaar zou een nieuwe, versnelde aanvraag ingediend worden. Wordt die goedgekeurd, zou de ontmanteling van het Zuidpaleis in augustus beginnen - als de beroepsprocedures tegen de afbraak worden afgewezen. Daarna moet het Zuidpaleis weer heropgebouwd worden.

Eind 2029 zouden alle werken rond Stalingrad klaar moeten zijn. Twee jaar later, in 2031 moet dan de eerste metro rijden.

Het Noordstation

Ook aan het Noordstation liggen de metrowerken momenteel stil. Daar moet een verbindingstunnel komen tussen het zuidelijke deel van metro 3 en het noordelijke deel. De vergunning werd aangevraagd in 2017 en afgeleverd in 2020.

Tot in april vorig jaar werd vastgesteld dat een kleilaag onder de verhoogde spoordijk het water vasthoudt, waardoor het minder snel kan weggepompt worden dan voorzien.

De nodige tunnel zou nu hoger aangelegd worden dan gepland, zei ontslagnemend minister van Mobiliteit Elke Van den Brandt (Groen) in het parlement. Maar dan, zei Van den Brandt, gaat “de techniek niet over het boren, maar over elk treinspoor perron per perron demonteren.”

Bouwheer Beliris wilde dit niet bevestigen. "Wij zullen begin april een gewijzigde vergunningsaanvraag indienen. Tot dan blijft alle informatie over de voorgestelde technieken vertrouwelijk,” zei Beliris-woordvoerster Elien De Swaef in maart 2024.

Maar in september liet ze weten aan BRUZZ dat de gewijzigde vergunningsaanvraag nog altijd loopt, net als het overleg met de aannemer om de beste technische oplossing te zoeken. "In functie daarvan zal een nieuwe raming en timing voor de werken aan de MIVB en het Brussels gewest voorgesteld worden", aldus Beliris.

De Henegouwenkaai

De Henegouwenkaai werd in juli dit jaar afgesloten voor het verkeer omdat de steunpilaren schade vertoonden. Ter hoogte van het MIMA werden ook scheuren ontdekt. Niet fijn voor omwonenden, en al zeker niet voor het museum van hedendaagse kunst. Dat zag het aantal bezoekers sinds de afsluiting meer dan halveren, waardoor het MIMA besliste volgend jaar de deuren te sluiten.

Een kleine twee weken geleden werd de Henegouwenkaai even heropend, maar snel weer gesloten. Brussel Mobiliteit meldde toen dat de stabiliteit niet voldoende gegarandeerd kon worden. Momenteel zijn de verstevigingswerken bezig.

Een einddatum voor deze werken wil Brussel Mobiliteit zelfs niet geven.

De Monnoyerkaai

Ook de Monnoyerkaai kampt met instabiliteit. Sinds 4 januari wordt geen verkeer meer toegelaten op de belangrijke verkeersas nabij Van Praet, na een wegverzakking. Graafwerken moesten helpen om de oorzaak vast te stellen, maar die werd voorlopig nog niet gevonden.

De bevoegde instanties gaven eerder aan een deel van kaai zo snel mogelijk te willen heropenen. Maar een volledige openstelling zou volgens de Haven van Brussel allicht niet meer voor dit jaar zijn.

Het Brouck’R-project

Bijna het hele blok aan de noordkant van het De Brouckèreplein - behalve cinema UGC en enkele gevels - moest plaatsmaken voor een nieuw project. De afbraakwerken begonnen in 2021, maar lagen in 2022 alweer stil, nadat de Raad van State de vergunning voor het Brouck’R-project had vernietigd. De extra verdieping van het stedelijke complex moest op de schop.

Nadat de plannen werden aangepast, konden de werken eind augustus hervatten. De afbraakwerken zijn zo goed als afgerond, de bouwwerken starten weldra. Grote metalen bruggen vormen momenteel de nooduitgang voor bioscoop UGC. Die blijven er nog een tweetal jaar liggen.

Het einde van de werken staat in 2027 gepland.

KANAL

Volgens de originele planning moest het museum voor hedendaagse kunst in de oude Citroëngarage in 2023 openen. Een aanslepende vergunningsprocedure en de Covidpandemie zorgden echter voor uitstel.

Het financiële plaatje en de omvang leidden daarbij tot heel wat discussie. Zo kosten de transformatiewerken 185 miljoen euro, met een jaarlijks werkingsbudget dat op 35 miljoen euro wordt geschat.

De werken zitten momenteel op schema. Ten vroegste eind 2025 zal KANAL openen, al lijkt begin 2026 meer realistisch.

Het Park van Vorst

Na 70 jaar ging de ‘verjongingskuur’ van het Park van Vorst van start in het voorjaar van 2021. Een grootschalig project dat de vernieuwing van het volledige park voor ogen heeft, van het waterbeheer tot de aanwezige gebouwen en groen. Het moest normaal gezien in de lente van 2024 afgerond zijn.

Door regenval en modder vorige winter liep het project vertraging op. Het grootste deel van de werken is intussen wel achter de rug, al zijn nog steeds enkele delen van het park voorlopig niet toegankelijk. Volgens Beliris moet het vernieuwde park deze herfst af zijn.

Dat duurt volgens parkbezoekers allemaal wel heel erg lang, maar dat spreekt bevoegd schepen Alain Mugabo (Ecolo) tegen. “Voor een project van dergelijke omvang hebben we het over normale termijnen. Het park was al zeventig jaar onaangeraakt, dus alles moest aangepakt worden: de paden, de gebouwen, het meubilair en de beplanting."

Het Chinees Paviljoen en de Japanse Toren

Het Chinees Paviljoen en de Japanse Toren werden in 2013 gesloten wegens stabiliteitsproblemen. De beloofde renovatiewerken moesten tegen 2021 gebeurd zijn. Alleen zijn die nooit uitgevoerd, en bevinden beide gebouwen zich al meer dan een decennium in staat van verval.

Voor het Chinees Paviljoen vond de Regie der Gebouwen afgelopen zomer een privépartner voor de renovatie. Tegen 2028 zou het een nieuwe invulling moeten krijgen als het ‘Paleis van het Verre Oosten’.

Wat de Japanse toren te wachten staat, is nog niet zo duidelijk. In juni 2024 gaf toenmalig bevoegd staatssecretaris Mathieu Michel (MR) te kennen dat “er de komende maanden en jaren gewerkt wordt aan een nieuwe bestemming.”

Het ‘putteke’ aan Brussel-Centraal

Een werfje dat bijna niet meer weg te denken is van het Europakruispunt: het befaamde ‘putteke’ aan treinstation Brussel-Centraal. De ijzeren hekken werden de voorbije jaren vervangen door een houten bouwwerk met reclame. Maar hoe lang de constructie er precies staat, weet eigenlijk niemand. Mogelijk langer dan vijftien jaar.

Achter de constructie zit een lichtkoepel om daglicht binnen te laten in de Hortagalerij. Die is echter niet meer nodig. De kosten voor het dichtmaken werden dit jaar alvast geschat op 90.000 euro. Maar wanneer de werken effectief zullen starten, is nog niet duidelijk.

Het Justitiepaleis

Afsluiten doen we met een van de meest iconische werven van ons land: het Justitiepaleis. Een restauratieproject dat al zo lang aansleept dat zelfs de 40 jaar oude stellingen hersteld moeten worden. Meerdere generaties Brusselaars en bezoekers hebben het gebouw nooit zonder steigers gezien.

Vorig jaar kwam er eindelijk vaart in de werken. Het eerste deel van de gerestaureerde gevel werd in mei alvast onthuld. De komende jaren is het de beurt aan de volgende fases. Verlopen de werkzaamheden volgens plan, zal het Justitiepaleis in 2030 stellingenvrij zijn, net op tijd voor de 200ste verjaardag van België.

Het einde van de volledige renovatie, binnen-en buitenkant, wordt wel pas verwacht in 2040.