Minister Quintin wil ook brandweer en MIVB met bodycams uitrusten

Om agressie tegen de hulpdiensten en het personeel van de openbare vervoersdiensten tegen te gaan, wil minister van Binnenlandse Zaken Bernard Quintin (MR) bodycams inzetten. De MIVB en de Brusselse brandweer reageren positief, al is het nog afwachten hoe snel de regeling kan worden uitgerold.

“Wie kan de geschifte situatie begrijpen dat hulpverleners niet in alle veiligheid kunnen werken?" vroeg brandweerwoordvoerder Walter Derieuw zich begin dit jaar af na alweer een woelige oudejaarsavond. Zijn mannen waren met molotovcocktails bekogeld tijdens een van hun blusoperaties en moesten in allerijl op de vlucht slaan.

Geweld tegen hulpdiensten is al lang geen uitzondering meer. Volgens cijfers van staatssecretaris Ans Persoons (Vooruit) vonden er in 2023 maar liefst 111 geweldincidenten plaats tegenover het personeel van Brandweer Brussel. Ook de openbarevervoersmaatschappijen kennen het fenomeen: in 2023 werden de MIVB, De Lijn, de TEC en de NMBS samen 5.500 keer het slachtoffer van fysieke en verbale agressie.

Het zijn cijfers die dringend naar beneden moeten, verklaarde minister Bernard Quintin in zijn beleidsverklaring vorige week. “Om agressie en geweld tegen hulpdiensten, treinbegeleiders en bus- en tramcontroleurs te voorkomen, wil ik bodycams inzetten, net zoals bij de politie. We hanteren een zerotolerancebeleid voor zowel verbaal als fysiek geweld tegen deze professionals.”

Volgens Quintin kunnen de toestellen helpen bij de de-escalatie van incidenten en om de context van geweldincidenten beter te analyseren of eventueel te gebruiken voor een gerechtelijke vervolging. “De ervaring bij de politie toont aan dat bodycams een positieve impact hebben," klonk het.

Afschrikwekkend effect

Brandweerwoordvoerder Walter Derieuw is alvast een voorstander van de maatregel, maar hamert erop dat die niet op zichzelf mag staan. Hij pleit eveneens voor strengere straffen en een betere vervolging.

Daarnaast stipt hij nog aan dat de brandweer zeker vragende partij is. Om privacyredenen lopen de ambulanciers van Brandweer Brussel iets minder warm voor de invoer van bodycams.

Ook MIVB-woordvoerder Laurent Vermeersch zegt een principieel voorstander te zijn. “Wij zijn hier momenteel over in gesprek met Binnenlandse Zaken en de andere vervoersmaatschappijen, maar voorlopig is het natuurlijk nog wat onduidelijk hoe de wetgeving er precies zal uitzien.”

Bij de Brusselse politie, waar de bodycam al langer in gebruik is, is de ervaring positief. “Wij gebruiken de toestellen al zo’n zes jaar en ze zijn intussen echt ingeburgerd,” vertelt Philip Vanhees, woordvoerder van de zone Marlow (Ukkel, Watermaal-Bosvoorde, Oudergem). “Agenten gebruiken de bodycams graag omdat ze goed de context schetsen van een operatie, terwijl een verslag slechts platte tekst is.”

Ook voor de collega’s van de hulpverlening denkt Vanhees dat de toestellen hun nut kunnen bewijzen. “Bodycams kunnen een afschrikwekkend effect hebben op mensen. Als iemand anoniem blijft, is er echt geen remming.” Toch wijst hij erop dat die temperende werking vooral geldt voor mensen die zichzelf nog enigszins onder controle hebben. “Bij mensen onder invloed of ‘in crisis’ is het effect nul.”

Privacy

Rest nog de vraag hoe makkelijk minister Quintin zijn maatregel zal kunnen doorvoeren. De vorige minister van Binnenlandse Zaken Annelies Verlinden (CD&V) lanceerde begin 2023 een gelijkaardig plan, maar beet er haar tanden op stuk vanwege de privacywetgeving.

“Wij zijn toen de procedure begonnen en hebben daarbij advies gevraagd aan de Gegevensbeschermingsautoriteit (GBA)," zegt woordvoerder Nick Gyselinck. "Die liet weten de maatregel te begrijpen voor agenten, maar vond het te verregaand om brandweermannen en ambulanciers uit te rusten met bodycams. De redenering was dat agenten vaker geconfronteerd worden met personen die potentieel een gevaar vormen."

Minister Verlinden maakte wel mogelijk dat brandweer- en ziekenwagens voortaan met dashcams hun route naar een noodgeval mogen filmen. Op die manier kunnen ze bewijzen verzamelen wanneer ze gehinderd of belaagd worden.

Aan BRUZZ laat de GBA weten zich momenteel niet te kunnen uitspreken over het initiatief van Quintin, maar het orgaan gooit de deur ook niet meteen dicht. "We willen niet vooruitlopen op de conclusies van een advies in een andere context," klinkt het. De GBA zal het toekomstige wetsontwerp beoordelen op drie aspecten: voorspelbaarheid (is de regeling duidelijk en nauwkeurig), evenredigheid (is de gegevensverwerking minimaal) en bewaartermijn (gegevens worden niet langer bewaard dan nodig).