Roep om leger in te zetten klinkt luider na schietpartijen, maar is dat wel goed idee?

De MR roept op om het leger in te zetten in de strijd tegen het drugsgeweld. Maar niet iedereen vindt dat een goed idee.

Voor David Leisterh, de kandidaat-minister-president van de MR, is er na de zoveelste schietincidenten in Brussel nood aan een krachtig signaal in de wijken om de bevolking gerust te stellen.

Daarbij denkt hij aan wachtposten van de Directie Beveiliging, de federale politiedienst die ook kerncentrales en de luchthaven bewaakt, en misschien zelfs het inzetten van het leger, zo verklaarde hij maandagochtend in een gesprek met BX1.

Die roep om het leger is niet nieuw. Ook vorige maand drong de MR al aan op assistentie van militairen. Het is ook een programmapunt van het Vlaams Belang.

"We moeten voorkomen dat drugsbendes denken dat ze van Brussel hun speelterrein kunnen maken", zegt Leisterh over de inzet van het leger aan BRUZZ. "Het is een stap verder dan gebruikelijk, maar het is tijd voor actie."

Dat doet denken aan de noodkreet van Antwerps burgemeester Bart De Wever (N-VA) begin 2023, toen het drugsgeweld in Antwerpen met de dood van een 11-jarig meisje een triest hoogtepunt kende. "Stuur desnoods het leger, maar doe iets", was toen De Wevers oproep naar het federale beleidsniveau.

Weinig enthousiasme

Lang niet iedereen is enthousiast om het leger op te roepen in de strijd tegen het Brusselse drugsgeweld. De politievakbond VSOA haalt de schouders op bij het voorstel van Leisterh.

"We hebben daar eigenlijk weinig reactie op te geven. Misschien moet je de vraag voorleggen aan minister-president Rudi Vervoort", zegt VSOA-woordvoerder Patrick Roijens. "De problemen moeten in Brussel opgelost worden. Er zijn toch genoeg parlementairen en politici in het Gewest, nee?"

"We zijn geen voorstander om het leger in te zetten in de strijd tegen het drugsgeweld in Brussel, en bij uitbreiding zelfs in België", zegt vakbondsman Robby Huysmans van ACOD Defensie.

Het meest gehoorde argument tegen het voorstel is dat militairen fundamenteel andere opdrachten hebben - zoals buitenlandse vredesondersteunende missies en logistieke hulp bieden bij natuurrampen - en niet opgeleid zijn zoals de gespecialiseerde politie om in het stadsweefsel met drugbendes om te gaan.

"Ik begrijp de bezorgdheden van David Leisterh, maar het leger inzetten tegen drugsbendes is een slecht idee", zegt Jasper Pillen, de defensiespecialist van Open Vld. "Laat ons - over de partijgrenzen heen - toch stoppen om bij elke binnenlandse crisissituatie telkens om het leger te roepen. Dat leger heeft daartoe de draagkracht niet, is technisch en operationeel niet uitgerust voor politiewerk en - vooral - heeft daar geen mandaat voor."

Geweldsmonopolie

"Het geweldsmonopolie in de straten komt aan de politie toe", benadrukt Pillen. "Militairen hebben dus helemaal geen mandaat om in de straten van Brussel het vuur te openen. Soldaten mogen ook niemand fouilleren of arresteren."

Binnen het huidige juridische kader kunnen militairen dus alleen patrouilleren en statische bewakingsopdrachten uitvoeren. "Defensie heeft geen politionele bevoegdheden, maar kan wel ingezet worden voor bewakingsopdrachten op het nationale grondgebied, zoals gebeurd is na de aanslagen van 2016", zegt Huysmans daarover.

Eens het afschrikeffect daarvan is weggeëbd, is het evenwel twijfelachtig dat drugdealers er zich nog veel van gaan aantrekken.

"De oplossing ligt eerder in meer investeringen in gespecialiseerde politie, tools en internationale samenwerking", zegt een kenner van het Brusselse dossier.

Politieke niveaus

Bovendien rijzen er ook politieke bevoegdheidskwesties als - naast de lokale en federale politie - op het terrein ook het leger zijn opwachting zou maken. Dat leger valt uiteraard onder de federale minister van Defensie Ludivine Dedonder (PS) en niet onder minister van Binnenlandse Zaken Annelies Verlinden (CD&V).

Helemaal onuitvoerbaar is een samenwerking tussen leger en politie evenwel niet. De federale regering maakte eind vorig jaar bekend dat het leger in beslag genomen drugs gaat bewaken, na een gewelddadige overval van een douanedepot met drugs nabij de haven van Antwerpen.

Dat is een samenwerking tussen drie overheidsdiensten van hetzelfde, federale, politieke niveau - Defensie, Financiën en Binnenlandse Zaken - wat de coördinatie vergemakkelijkt.

Marseille

In Frankrijk woedt hetzelfde debat, vooral ingegeven door het drugsgeweld in Marseille. Dat neemt nog grotere proporties aan dan in Brussel. Uit een enquête vorig jaar blijkt dat twee op de drie Fransen er voorstander van zijn om het leger in te zetten tegen drugsgeweld.

Maar president Emmanuel Macron, ziet dat niet zitten. De orde handhaven in Frankrijk is voor hem de taak van de politie en de gendarme, niet van het leger.

Onder de codenaam "Place nette XXL" voerde de Franse politie maandag grootschalige acties tegen drugshandelaars in Marseille, Lyon, Parijs, Dijon en Rijsel.

Korpschef Jurgen De Landsheer van de politiezone Brussel-Zuid waarschuwde er afgelopen weekend in het Nieuwsblad nog voor dat drugsbendes door de Franse 'opkuisactie' wel eens naar Brussel zouden kunnen verhuizen.