Tot wel 5.000 crackgebruikers in Brussel: ‘Meer middelen voor begeleiding nodig'

Het gebruik van crack lijkt nog steeds in stijgende lijn te gaan in het Brussels gewest. Aftredend minister van Sociale Actie Alain Maron (Ecolo) schat dat het totale aantal gebruikers tegenwoordig tussen de 2.000 en 5.000 ligt. Tegelijk worden de wachtlijsten voor begeleiding steeds langer. “Er zijn dringend meer investeringen nodig”, zegt Bruno Valkeneers van Transit vzw.

Crack, een rookbare derivaat van cocaïne, is al langer aan een opmars bezig in de hoofdstad. Sinds 2018 zag de vzw Transit een sterke toename op vlak van gebruik. De nabijheid van de Antwerpse Haven als toegangspoort voor cocaïne en de relatief lage vraagprijs voor crack, spelen daar een aanzienlijke rol in.

Die beweging zet zich voort. “In gebruikersruimte Gate schatten we dat tegenwoordig meer dan acht op de tien bezoekers crack komt gebruiken”, zegt Bruno Valkeneers van Transit vzw. Ook het kabinet van minister van Sociale Actie, Alain Maron (Ecolo), stelt dat “er aanwijzingen zijn dat crackgebruik nog steeds in stijgende lijn gaat.”

Op hoeveel mensen dat in de praktijk neerkomt, blijft echter onduidelijk. Volgens het kabinet van de minister ligt het aantal gebruikers in het Brussels gewest ergens tussen de 2.000 en 5.000. Een ruim interval, maar concrete cijfers omtrent druggebruik zijn in het Brussels gewest niet voorhanden, zo duidt Marons woordvoerder Alexandre Azer-Nessim.

“Daarom baseren we ons op schattingen rond drugsgebruik in steden met een vergelijkbaar profiel als Brussel.” Ook Valkeneers erkent dat het in kaart brengen van crackgebruikers eigenlijk natte vingerwerk is. Al vermoedt hij wel dat het reële aantal dichter aanleunt bij de 2.000.

Herval

Om hen te kunnen helpen, is aangepaste begeleiding nodig. Maar de medische centra die zich richten op verslavingsproblematieken kampen met steeds langere wachtlijsten. Dat haalde Maron vrijdag aan in de Commissie Gezondheid van het Brussels parlement.

Een treffend voorbeeld is het centrum Enaden in Sint-Gillis, waar men terecht kan voor medische, psychologische en sociale begeleiding voor verslavingsproblemen. Wat betreft de noodopvang staan er momenteel 20 mensen op de wachtlijst, met wachttijden van één tot twee maanden. Voor een kortverblijf van drie maanden gaat om 50 mensen en gemiddeld zes maanden wachten.

Ook het dagcentrum is volzet. 35 mensen staan op de lijst, en moeten allicht nog een jaar geduld uitoefenen. Hetzelfde geldt voor gelijkaardige medische centra. Zo staan voor het residentieel nazorgcentrum C.A.T.S. in Vorst 19 mensen op de wachtlijst.

En dat is een probleem, zegt Valkeneers. “Bij gebruikersruimtes als Gate kunnen mensen ook terecht voor sociale en medische begeleiding. Belangrijk onderscheid is wel dat het daar om eerstelijnshulp gaat. Nadien zetten ze hun traject normaal gezien voort bij centra zoals Enaden of C.A.T.S. Maar door de grote vraag moeten ze maanden wachten op begeleiding. En aangezien er geen opvangplaatsen zijn, overbruggen de gebruikers die periode vaak terug op straat. Dat maakt de kans op herval groot.”

Lopende zaken

Er zitten wel enkele projecten in de pijplijn. LinkUp onder meer, de gebruikersruimte die weldra moet openen in de Ribaucourtwijk. Daar zou volgend jaar ook een noodopvang aan toegevoegd worden, goed voor een dertigtal bedden.

Het Brussels Gewest heeft ook plannen voor een revalidatiecentrum voor druggebruikers, Cabane. Daar zouden een vijftiental mensen tegelijk terechtkunnen voor de behandeling van hun verslavingsproblematiek, en voor sociale en administratieve begeleiding. Een concrete openingsdatum is er wel nog niet. Het Gewest heeft een pand in Laken op het oog, maar wacht nog op goedkeuring van de Stad Brussel.

Een goed begin, maar ontoereikend op termijn volgens Valkeneers. “Willen we de verslavingsproblematiek in Brussel echt op een duurzame manier oplossen, zijn er zwaardere investeringen nodig.” Dat erkent ook het kabinet van Maron. “We moeten het sociale werk en de veiligheidsmaatregelen versterken om een gepast antwoord te kunnen bieden aan het stijgende druggebruik.”

Alleen is daar een nieuwe Brusselse regering voor nodig. “Als regering in lopende zaken kunnen we geen nieuw beleid uittekenen”, zegt Azer-Nessim. “De huidige politieke situatie en budgettaire begrenzing door de voorlopige twaalfden, maken het bovendien moeilijk om vorige besluiten, zoals LinkUp en Cabane, adequaat uit te voeren.”