Gemeentebestuur wil van Vorst Fearless City maken

De wieg van de beweging stond in Barcelona, waar burgeractiviste Ada Colau in 2015 burgemeester werd. “Haar beweging, Barcelona en Comú, werd na die verkiezingsoverwinning overstelpt met vragen van democratische activisten overal ter wereld,” vertelt Guilherme Serodio van WeBrussels, de organisatie achter het evenement in het Kaaitheater. “Iedereen wilde weten hoe ze in Barcelona te werk gingen om zoveel mensen te mobiliseren. Omdat de beweging niet op elk individuele vraag kon antwoorden, hebben ze een driedaagse georganiseerd.”

Tal van organisaties kwamen af op het evenement en verspreiden sindsdien het gedachtegoed van de Fearless Cities-beweging. In Brussel gaat het om WeBrussels. “Wij pleiten voor een nieuwe vorm van participatieve democratie,” legt Serodio uit. “Mensen mogen niet bang zijn om in de politiek te gaan. Mensen hebben vandaag geen tijd, of zijn bang om hun job of huis te verliezen. Maar die angst is een gebod van de 1 procent.”

Op verschillende niveaus moet die angst, die alleen in de kaart speelt van de maatschappelijke toplaag, overwonnen worden, is het idee. “Wij willen mensen bevrijden en emanciperen, zodat ze kunnen deelnemen aan het publieke leven en mee de toekomst van hun stad bepalen. Dat vraagt vertrouwen en openheid. We willen mensen en het middenveld opnieuw de mogelijkheid geven om creatief te zijn en na te denken over echte oplossingen.”

Burgers

Bij de voorstelling van het nieuwe meerderheidsakkoord vorige maand bekende ook het groen-rode gemeentebestuur van Vorst zich tot de beweging van de Fearless Cities. Wie de beleidsverklaring leest, botst inderdaad meermaals op woorden als emancipatie en participatie. Zo wil de gemeente onder meer werk maken van burgerbudgetten en een initiatiefrecht voor inwoners.

Behalve om inspraak van burgers, gaat het de beweging van de Fearless Cities echter ook om een antwoord te formuleren op het discours van extreemrechts. Iets waar Stéphane Roberti (Ecolo), burgemeester van Vorst zich zeker in kan vinden. “We stellen vast dat veel landen in de greep zijn van politieke partijen die inspelen op angsten.

Ze verdelen de bevolking en maken mensen nog banger, zonder dat ze een antwoord bieden op reële problemen zoals de economische ongelijkheid, de culturele diversiteit of de uitdaging van het klimaat. Meer nog, hun beleidsvoorstellen zijn vaak heel duur, denk maar aan de muur die de Amerikaanse president Trump wil bouwen, of de miljoenen die onze federale regering investeert in gesloten centra voor asielzoekers, zodat er geen geld meer is om de echte problemen aan te pakken.”

Het gemeentebestuur wil zich verzetten tegen de tendens om zich terug te plooien op de eigen gemeenschap en tegen het tegen elkaar opzetten van bevolkingsgroepen. Dat vertaalt zich ook in de faciliterende houding die de gemeente aanneemt tegenover plannen van de Franse Gemeenschap om een gesloten jeugdinstelling te bouwen in de buurt van Vorst Nationaal. “Het is begrijpelijk dat mensen zich vragen stellen of bang zijn. Daarom hebben we een informatiesessie georganiseerd om uit te leggen wat het project precies inhoudt,” aldus Roberti. “De jongeren zullen heel goed omkaderd zijn.”

Gevangenis

Anders gezegd wil de gemeente door goed te informeren het NIMBY-syndroom tegengaan. “Het is logisch dat er een jeugdinstelling komt in Brussel omdat veel jongeren ook van hier zijn,” zegt eerste schepen Charles Spapens (PS). “We hebben dan ook geen reden om het project te weigeren enkel en alleen omdat de Franse Gemeenschap nu toevallig in Vorst een plek heeft gevonden.”

Om gelijkaardige redenen is het gemeentebestuur geen vragende partij om de gevangenissen van Vorst en Sint-Gillis te verhuizen naar de nieuwe strafinstelling die gepland is in Haren. “De beslissing hangt natuurlijk niet van ons af, maar wij zijn geen vragende partij om een gevangenis te bouwen op een plek die moeilijk bereikbaar is voor advocaten, hulpwerkers en bezoekers,” zegt Roberti nog. “Ideologisch zijn we voorstander van een gevangenis in het stadsweefsel.”

Het blijft natuurlijk afwachten hoe het anti-angstbeleid zich de komende jaren concreet zal vertalen in Vorst. Bij WeBrussels, waar ze vooral in contact staan met zuivere burgerbewegingen als Plan B en Agora, kijken ze wel wat wantrouwig tegen de mogelijke recuperatie door meer gevestigde politieke formaties. “Het is mooi dat partijen zich door de beweging laten inspireren, maar we moeten erop toezien dat de participatie bindend is. Het mag geen pr-stunt zijn, waarna de politici uiteindelijk toch de knopen doorhakken. Een fearless city is ook een stad waar politici niet bang zijn van hun bevolking.”