Twee spuitruimtes voor drugsverslaafden in de stad: 'Perfect complementair'

“De spuitruimte die Brussel-Stad weldra opent, is perfect complementair met het veel grootser opgevatte gewestelijk centrum voor druggebruikers dat tegen 2025 open moet gaan aan de Havenlaan,” zegt Bruno Valkeneers, woordvoerder van Transit, de vzw die zich ontfermt over drugverslaafden en die het centrum straks zal runnen.

Terwijl er in heel Europa ondertussen al zo’n honderd gebruikersruimtes voor drugverslaafden zijn, telt ons land er één: in Luik. In Brussel is er niets. Maar daar komt de komende jaren verandering in. Het Gewest plant een geïntegreerd centrum voor druggebruikers aan de Havenlaan. Dat komt er niet in 2023, zoals eerder aangekondigd, maar in 2025. Brussels minister-president Rudi Vervoort (PS) maakte het uitstel afgelopen week bekend. Voorts heeft ook Brussel-Stad een project voor een veilige spuitruimte voor verslaafden. Vervoort meldde dat deze ruimte volgend jaar opengaat.

Het bericht deed Brussels parlementslid Bianca Debaets (CD&V) steigeren. Zij vindt het onbegrijpelijk dat er twee centra voor druggebruikers komen. “Eens te meer speelt de Stad Brussel soloslim en worden de middelen niet gebundeld. Pure Kafka,” aldus Debaets.

Complementair

Volgens Valkeneers zijn beide projecten complementair. “Een gebruikersruimte is een dringende noodzaak in deze stad,” begint hij. “Het is een ruimte waar verslaafden in veilige en goede hygiënische omstandigheden kunnen gebruiken. Ons publiek zijn de meest kwetsbare en losgeslagen druggebruikers. Zij leven veelal op straat en hebben dus geen warm, proper plekje waar ze kunnen spuiten. Ze doen het op straat en dat levert overlast op voor de buurt. Neem alleen al de rondslingerende naalden.”

Maar druggebruik op straat levert ook voor de verslaafde gezondheidsrisico’s op. “Hoewel er steriele naalden uitgedeeld worden, nemen ze toch vaak een gebruikte naald. En zelfs als ze met een nieuwe naald spuiten, blijft het probleem dat ze hun materiaal vaak op de grond leggen. Ze houden zich doorgaans op smerige plekken op, de kanaaloever bijvoorbeeld, waar de grond een bron van infecties is.”

In zo’n spuitruimte kan ook een programma voor drugvervangende medicatie worden opgestart. “Maar daarvoor is het nodig dat de mensen in orde zijn met hun sociale zekerheid, wat heel vaak niet het geval is. Een sociaal assistente kan hen daarbij helpen.”

Valkeneers is dan ook tevreden met de komst van de spuitruimte van Brussel-Stad. Waar die precies komt, wil de Stad nog niet bekendmaken om geen onrust in de buurt te creëren, maar het zou bij Anneessens zijn. Valkeneers: “Een plek vinden is vaak een probleem. Maar als je het internationaal bekijkt, zie je altijd hetzelfde scenario: eerst is er onrust, na een jaar of twee is er tevredenheid omdat de situatie in de buurt verbeterd is. Een gebruikersruimte is niet: binnenkomen, spuiten en weer weg. Je krijgt er een levenskader aangereikt.”

Laagdrempelig

Een spuitruimte moet zo laagdrempelig mogelijk zijn en zich dicht bij de plaatsen van gebruik bevinden, zegt Valkeneers. Hij vindt het dan ook een goede zaak dat er tegen 2025 nog een tweede gebruikersruimte opengaat. Die ruimte komt in een nieuwbouw aan de Havenlaan en is onderdeel van het geïntegreerd centrum voor druggebruikers van het Gewest. Het centrum zal gerund worden door de vzw Transit. “Onze vzw is nu ook al bezig met opvang van verslaafden, op beperkte schaal. Het nieuwe centrum wordt veel groter en innovatiever,” zegt Valkeneers. “We zullen daar woningen hebben, waar de verslaafden voor korte of lange termijn kunnen verblijven. Er zal een uitgebreid medisch aanbod zijn en we beginnen met een programma voor medisch gecontroleerde verstrekking van diacetylmorfine, een soort synthetische heroïne. Voorts zullen psychologen projecten opzetten om het zelfrespect te verhogen en willen we met de gebruikers debatten en filmavonden organiseren. En op vraag van de nieuwe regering komt er ook een gebruikersruimte.”

Mogelijk verschijnen er nog meer spuitruimtes in de stad, zegt Valkeneers. “De Cocof keurde vorig jaar immers een besluit goed waarbij ambulante verenigingen die werken met verslaafden ook een spuitruimte kunnen openen.”