Verwarring over heden en toekomst Fuse houdt aan: ‘Erfgoederkenning geen heilige graal’

Er heerst onduidelijkheid na de beslissing van het Milieucollege om de door Leefmilieu Brussel opgelegde openingsvoorwaarden voor Fuse in de vuilnisbak te gooien. Niet alleen over hoe het nu concreet verder moet voor de nachtclub bestaat verwarring, maar ook de piste die de Brusselse regering naar voren schuift om het nachtleven in Brussel te beschermen, is vooralsnog in dichte mist gehuld.

'Keer terug naar start.' Dat is de teneur in het Fuse-dossier na de beslissing van het Milieucollege om de voorwaarden die Leefmilieu Brussel in januari had opgelegd te overrulen zonder met een alternatief tegenvoorstel op de proppen te komen. Gevolg: Fuse moet zich houden aan de regels van de oorspronkelijke milieuvergunning, maar ondertussen blijft ook de klacht van de buurman op tafel liggen.

Concreet mag de nachtclub elke dag de deuren openen tussen 22 en 8 uur. Tien keer per jaar mag Fuse tot 12 uur dj’s en publiek verwelkomen. Op het vlak van geluid staat de decibelmeter op 100 of 115, afhankelijk van de zogenaamde ‘wegingsfilter’ die van toepassing is.

“Het maximale niveau bedraagt 100 decibel bij wegingsfilter A, die overeenkomt met de waarneming bij een gewoon gesprek”, klinkt het bij Leefmilieu Brussel. “Bij de andere wegingsfilter, C, gaat het om 115 decibel.” Die laatste filter wordt gebruikt bij geluidsniveaus boven de 85 decibel.

Geen oplossing

Die terugkeer naar de (aangepaste) milieuvergunning die de nachtclub in 2021 op haar bord kreeg, is allesbehalve een oplossing voor het moeilijke vaarwater waarin Fuse was terechtgekomen. Ook voor de klagende buurman verandert er in feite niets.

Hoewel: de beslissing kan ook een opsteker zijn voor de vermaarde technoclub, want de strenge voorwaarden die Leefmilieu Brussel had opgelegd, zijn nu niet meer van tel. Het gaat bijvoorbeeld om het volume in het eerste en laatste uur van een clubnacht lager dan 95 decibel zetten enerzijds en binnen de twee jaar verhuizen of de nodige werken laten uitvoeren om de akoestische problemen op te lossen anderzijds.

Toch is er geen hoerastemming in de Blaesstraat. De klacht van de buurman is immers nog niet van de baan, en dus is het niet uitgesloten dat er binnenkort opnieuw mogelijke beslissingen en voorwaarden komen die de werking van Fuse weer in het gedrang brengen. De nachtclub wenst geen statements te maken “tot er meer duidelijkheid is”.

Immaterieel erfgoed

Toch is er al langer een piste die naar voren geschoven wordt om uit de aanslepende impasse te geraken: het Brussels nachtleven – de clubbing culture – erkennen als immaterieel erfgoed.

De Brusselse regering, de Brusselse Nachtraad en Fuse zelf zeggen daar al langer over dat het de manier bij uitstek zou zijn om het nachtleven in de hoofdstad beter te beschermen en in de toekomst sterker te staan tegenover, bijvoorbeeld, klagende buren. Het maatschappelijk belang zou dan bij burenverzuchtingen immers primeren op het individuele welzijn van die grievende burgers, luidt de redenering.

Maar zo’n erkenning als immaterieel erfgoed heeft geen rechtstreekse juridische gevolgen. Net daarom buigen juristen van het kabinet van Brussels staatssecretaris Pascal Smet (one.brussels-Vooruit) zich dezer dagen over welke deuren een erfgoedstatus voor het Brussels nachtleven dan wel kan openen.

‘Clash der basisrechten’

Volgens professor Bert Demarsin (KU Leuven), specialist erfgoedrecht, zou de clubcultuur in de hoofdstad erkennen als immaterieel erfgoed een sterk signaal zijn van de Brusselse regering en zou zo’n erkenning, zoals Fuse zelf ook onderstreept, er relatief snel kunnen komen, zeker gezien het draagvlak binnen de schoot van de regering.

“Maar de vraag is: wat wil je bereiken met die erkenning? Als het bijvoorbeeld de bedoeling zou zijn om de klagende buurman te gaan onteigenen, omdat de erfgoedstatus van de Brusselse clubcultuur een groter maatschappelijk belang dient, moet je tegelijkertijd ook weten: het recht op privé-eigendom staat in de grondwet en is verankerd in het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens. Of onze grondwet de Belgische burgers ook een recht geeft op erfgoedzorg en -beleving, is daarentegen hoogst onduidelijk. Je krijgt dus te maken met een bepaalde wettelijke hiërarchie.”

Een andere mogelijkheid die een erkenning als immaterieel erfgoed met zich kan meebrengen, zou het ontglippen aan bepaalde geluidsnormen kunnen zijn. Maar ook daar zegt Demarsin dat je in de praktijk dan mogelijk belandt in een “clash der basisrechten”.

“Uitzonderingen voorzien op regelgeving die mensen bepaalde rechten geeft, op het vlak van welzijn en gezondheid in dit voorbeeld: ook dat is niet evident om te bepleiten. Bijvoorbeeld: betekent de internationele erkenning van onze biercultuur als erfgoed dat brouwerijen onderworpen zijn aan soepelere milieuregelgeving? Ik denk van niet. Het mag duidelijk zijn: zo’n erkenning is geen heilige graal.”

Het is nu wachten op het dossier van de Brusselse regering waarin de erkenning van de clubcultuur in de hoofdstad als immaterieel erfgoed aangevraagd zal worden. Dan zou er ook meer duidelijkheid moeten komen over de praktische voordelen van zo’n erkenning voor het voortbestaan van de legendarische technotempel.