Ukkel rijdt zich vast

Zowat alle Ukkelse partijen hebben begrepen dat de neergang van de Alsembergsesteenweg moet worden gestopt, maar het grote probleem van Ukkel is mobiliteit. Ukkel mag dan rijk zijn, er is werk aan de winkel.

De Ukkelse liberalen trekken in gespreide slagorde naar de gemeenteraadsverkiezingen. De jonge ambitieuze burgemeester Boris Dilliès trekt de MR-lijst, de gedreven technicien en eerste schepen Marc Cools doet het met een eigen lijst met liberalen en mensen uit het middenveld. Cools moest in juni vorig jaar de duimen leggen voor Dilliès. Beide waren kandidaat om de in ongenade gevallen Armand De Decker te vervangen. De naam van De Decker dook al te vaak op in de Kazachgate-affaire, met als gevolg dat zijn partij hem liet vallen.

Het is niet de eerste keer dat er ruzie is in het liberale huishouden. In 2000 wilde zowel Eric André als Stéphane de Lobkowicz André Deridder opvolgen. Het rijke Ukkel was twintig jaar een vredige haven geweest. De strijd werd bikkelhard gespeeld, de liberale verkozenen waren in twee kampen verdeeld. De bevolking keek met ongeloof toe. Uiteindelijk werd de FDF'er Claude Desmedt burgemeester.

Dilliès noch Cools vreest voor een herhaling. "Ik heb alle mandatarissen achter mijn kandidatuur gekregen, zegt Dilliès. "Wie de vergelijking maakt, maakt een amalgaam." Hij koestert geen rancune tegenover Cools. "Mijn deur is altijd blijven openstaan." En ook Cools ontkent: "De ruzie binnen de liberalen kwam er na de verkiezingen, toen de kaarten geschud waren. Nu trekken we elk met een eigen programma naar de kiezer. Dat is iets helemaal anders."

Ukkel is met zijn 22 vierkante kilometer de tweede grootste gemeente van het Brussels Gewest en met 82.000 inwoners heel dun bevolkt. Dat wil burgemeester Boris Dilliès (MR) graag zo houden. Ukkel is bovendien rijk gezegend met groene ruimten, zowel publieke als private. Nochtans leeft bij de bevolking de vrees voor het verdwijnen van dat groen. Ten onrechte meent Dilliès.

"De publieke ruimten zijn beschermd en wat de bouwwerven aangaat: de laatste lappen grond zijn tegelijk bouwrijp gemaakt." Ukkel telt een tiental sociologisch uiteenlopende wijken, waar de bevolking uiteenlopende wensen heeft. Gaat het in Sint-Job over het behoud van het leefmilieu, dan smacht de Alsembergsesteenweg naar een heropleving van de handel. Dilliès hoopt in de volgende bestuursperiode samen met Atrium een reddingsplan voor de handel aan die steenweg op het getouw te zetten.

Aan wijken als de Prins van Oranje heeft Ukkel zijn imago van poepchique gemeente te danken, maar dat wil Dilliès nuanceren: "We zijn geen gemeente van fiscale vluchtelingen, tien procent van ons budget gaat naar sociale hulp."

OCMW

Jean-Luc Vanraes (Open VLD) nam in 2017 ontslag als voorzitter van het OCMW omdat plots vastgesteld werd dat zijn directeursfunctie bij de Gewestelijke Investeringsmaatschappij (GIMB) niet mocht gecombineerd worden met het OCMW. Een andere liberaal, de Franstalige Etienne Noël, ook directeur bij de GIMB en schepen in Schaarbeek mocht wel blijven zitten. Vanraes nam onmiddellijk ontslag omdat 'zijn reputatie hem veel waard is', maar niet zonder spijt. "OCMW-voorzitter dat doe je met je hart," zegt hij.

Ukkel huisvest een paar honderd politieke vluchtelingen, maar verspreid over om en bij de vijftig huizen. Vanraes: "Je moet die mensen niet allemaal in één gebouw, in één buurt huisvesten, dat geeft maatschappelijke onrust. Nu weten de buren vaak niet dat die mensen vluchtelingen zijn."

Partijgenoot Stefan Cornelis werd na Vanraes OCMW-voorzitter. Blijft hij op post? Cornelis: "Ik zou het heel graag doen, maar dat hangt van de nieuwe coalitie af en van de toekomstplannen van Jean-Luc Vanraes."

Het OCMW van Ukkel betaalt maandelijks duizend leeflonen, op jaarbasis is dat aan 1.700 verschillende mensen. Wie trekt er in Ukkel naar het OCMW? "Het profiel is hetzelfde als in de andere Brusselse gemeenten: erkende politieke vluchtelingen, mensen van vreemde origine, oudere mensen ook die niet rondkomen met hun pensioentje en jongeren die we helpen hun studies te betalen", zegt Cornelis.

"De steuntrekker in Ukkel is niet het arme oudje dat verkommert in haar woning, er zijn er, maar niet meer dan elders." Het aantal mensen dat in Ukkel een beroep doet op het OCMW groeit wel en het aantal leefloners stijgt. Cornelis: "Het budget van de gemeente is 150 miljoen euro, tien procent gaat naar het OCMW."

Mobiliteit

Auto's, bussen en trams die niet vooruitgaan: mobiliteit is het zwakke punt van veel gemeenten en het gewest in zijn geheel. Alleen gemeenten met een metro zijn gezegend. Maar Ukkel heeft veertig jaar geleden de metro geweigerd en betaalt daar nu een zware prijs voor. "De bevolking van Ukkel was tegen en het lokale bestuurs is gevolgd," zegt Dilliès. "De Ukkelaars zagen op tegen de enorme putten, en sommigen vreesden ook dat de metro een bevolking naar Ukkel zou brengen die ze liever niet zagen komen."

Nu zou de burgemeester de metro graag zien komen, maar daarop wachten gaat niet. De Ukkelaars verwachten nú een vlottere mobiliteit. "Ook in mijn partij zijn er mannen en vrouwen die vinden dat de fiets op de zeedijk thuishoort. Maar als liberaal wil ik wel de vrije keuze respecteren. Ik heb geen dogma's."

De gemeente onderhandelt met bedrijven over elektrische fietsen - de gewone fiets volstaat niet in het heuvelachtige Ukkel - volgens het principe van free floating: fietsen die je overal kan stallen, die niet aan vaste standplaatsen gebonden zijn. En ook elektrische auto's en dito scooters staan op het verlanglijstje van Dilliès. "We berekenen de kostprijs van elektrische laadpalen, waar chauffeurs van elektrische auto's, Ukkelaars of niet, hun auto kunnen opladen. Benzine zal nooit gratis zijn, elektriciteit misschien wel."

Micro-mobiliteit, zo noemt Dilliès zijn mobiliteitsvisie: veel kleine maatregelen die samen het verschil moeten maken. Maar bovenal rekent Dilliès op

frequentere treinen met het Gewestelijk ExpresNet (GEN) in de vijf stations die Ukkel rijk is. "Ook willen we samen met de MIVB een sensibiliseringscampagne voor het openbaar vervoer opzetten. Er zijn inwoners die al twintig jaar hetzelfde traject per auto afleggen, hoewel er een goed alternatief met de MIVB is."

Vanaf de oppositiebanken klinkt er kritiek op het mobiliteitsbeleid, zo zegt voormalig schepen Claudine Verstraeten (PS). "Ik weet ook wel dat Ukkel niet de enige gemeente is waar het verkeer mank loopt, maar er is veel te weinig gedaan om het verkeer vlotter te laten verlopen."

Een andere kritiek is het ontbreken van een wijkgericht beleid. "Zoals de markt in Diesdelle die niet gelukt is," zegt Verstraeten. "De huidige meerderheid houdt te weinig rekening met de verschillen tussen wijken."

Bovenal vindt Verstraeten de teloorgang van de kleinhandel aan de Alsembergsesteenweg jammer. "Ik verdedig iedereen die werkt. Die kleine handelaars hebben ook mensen in dienst. En het is slecht voor de klanten. Pop-upstores zijn geen alternatief. De slecht gecoördineerde werken zijn maar één oorzaak."

Thibaud Wyngaard (Ecolo): "Het college van burgemeester en schepenen heeft geen globale visie, iedere schepen zit op zijn vierkante meter. Op die manier zijn er geen wervende projecten en is er zeer weinig burgerparticipatie."

Wyngaard is keihard voor het mobiliteitsbeleid. "In Ukkel wordt nog altijd veel te snel gereden, er is gedurende zes jaar niets gebeurd. Voor alles wat misliep verwees het schepencollege naar het gewest, terwijl de enige geslaagde verkeers­ingrepen, zoals de heraanleg van het Vanderkindereplein, projecten van het gewest zijn."

De gemeente heeft in Stalle het ex-Fabricomgebouw gekocht om de diensten te groeperen. Een goede zaak vindt Ecolo, ware het niet dat de kosten de pan uit rijzen en de gemeente op zoek is naar geld. Wyngaard: "De verenigingen hebben kunnen verhinderen dat de petanqueclub zou verkocht worden. We moeten waakzaam blijven." Positief vindt Wyngaard dat het aantal woningen dat door sociale verhuurkantoren verhuurd wordt flink opgetrokken is. Ook de strijd tegen overstromingen kan hij smaken, net als de gedaalde criminaliteit.

Ukkel Vooruit

Marc Cools (MR) is een gedegen schepen, geen roeper. "Er werden de voorbije zes jaar goede maatregelen genomen. Op het vlak van leefmilieu en stedenbouw bijvoorbeeld," blikt hij terug. Wat er onvoldoende gebeurd is, is volgens hem wijkontwikkeling. Hij wil ook voor Ukkel wijkcontracten.

"Het is nog goed leven in Ukkel, maar we moeten dat zo houden," zegt hij. "Ukkel mag niet worden zoals Molenbeek en Schaarbeek. Die hebben welgestelde wijken, maar ook verpauperde wijken. Ukkel mag geen duale samenleving worden."

Cools vindt dat niet alleen de Alsembergsesteenweg moet worden aangepakt, maar ook de wijk De Kat - tussen het Vanderkindereplein en Coghen - met straten als de Landhuisjesstraat en de Karmelietenstraat, en de Bascule die behalve in Elsene grotendeels in Ukkel ligt. Ook wil Cools dat er een studie komt naar het beste traject voor de metro. Geen technische studie, dat is voor de MIVB, maar een antwoord op de vraag welke wijken het best bediend worden.

Nederlandstalig beleid: 'Bij de Vlamingen is cultuur feestelijker'

De Vlaamse gemeenschap in Ukkel stelt het goed, zegt Jean-Luc Vanraes, gemeenteraadslid voor Open VLD. Voor de volgende bestuursperiode staat er een nieuwe Nederlandstalige muziekschool op het verlanglijstje. Opmerkelijk: het is de Franstalige Carine Gol-Lescot (MR) die schepen is van Vlaamse Cultuur.

Over een paar maanden - in de maand mei - opent het nieuwe gemeenschapscentrum Het Huys in Ukkel aan de Egide Van Ophemstraat de deuren, dan is het oude vertrouwde Candelaershuys aan de Brugmannlaan niet meer.

"Ook de Nederlandstalige bibliotheek draait op volle toeren en de vier Vlaamse scholen die Ukkel telt, zijn uitgebreid. Dat zijn zowel gemeenschapsscholen als vrije scholen," zegt gemeenteraadslid Vanraes. Dat is te danken aan de investeringen van de Vlaamse Gemeenschapscommissie (VGC). "Wat de scholen aangaat, wordt Ukkel optimaal bediend. Dat geldt voor Nederlandstalige en Franstalige scholen. Van de leerlingen in het Franstalig onderwijs komt dertig tot veertig procent van buiten Brussel. Dankzij de uitbreiding van de Nederlandstalige scholen is er een ouverture naar alle bevolkingsgroepen."

Sinds negen jaar heeft Carine Gol-Lescot Nederlandstalige bevoegdheden in haar korf. Vanraes: "De mensen van het Candelaershyus zullen bevestigen dat de samenwerking prima verloopt. De ervaring leert dat een Franstalige meer openstaat om samen oplossingen te zoeken. Een flamand de service moet zijn eigen gemeenschap verdedigen tegen de andere. Ik heb weleens gezegd - en voor alle duidelijkheid: dat is een boutade - misschien moet een Franstalige Vlaamse cultuur krijgen en een Vlaming Franse cultuur."

"Carine Gol heeft zich echt ingeleefd, ze heeft me ook heel vaak gebeld." Maar het werk is niet af, zegt Vanraes: "Met onze muziekschool ging het in de jaren 1980 slecht, we zijn toen gefuseerd met die van Woluwe. Vandaag hebben we 120 tot 130 leerlingen en moeten we voor een nieuwe behuizing gaan. De plek waar ze nu is in Stalle, is niet goed."

Vlaamse cultuur

Carine Gol-Lescot heeft al negen jaar Franse cultuur en Vlaamse cultuur in haar korf met bevoegdheden en ze zou er graag nog zes jaar bij doen: "Toen ik negen jaar geleden schepen werd, heb ik gezegd dat ik twee bestuursperiodes dezelfde bevoegdheden wou. Maar wie weet komt er misschien een Nederlandstalige schepen, eerst moet de kiezer zich nog uitspreken."

"We hebben de voorbije negen jaar muren gesloopt tussen de Nederlandstalige cultuur en de Franstalige, dat is ook te danken aan de openheid van de Nederlandstaligen. Ik ben bijvoorbeeld onmiddellijk aanvaard in het Candelaershuys."

Gol-Lescot heeft nog in het departement bibliotheken van de Franse Gemeenschap gewerkt, in de afdeling kinder- en jeugdliteratuur. Ieder jaar vindt er een gezamenlijke tentoonstelling plaats met werk van illustratoren van kinder- en jeugdboeken. Gol-Lescot: "De eerste was de bekende illustratrice Kitty Crowther die negen jaar geleden nog in Ukkel woonde, ze had toen net de Astrid Lindgrenprijs gewonnen, zowat de Nobelprijs voor illustratoren. De vernissages zijn tweetalig. Zo hebben we Roodkapje in het Nederlands en het Frans gehad, voor een publiek van Nederlandstaligen en Franstaligen."

De VGC heeft onlangs deelgenomen aan een Europees programma voor leesbevordering voor kinderen. Het Zweedse Göteborg won, de VGC had de bibliotheek van Ukkel gekozen. "Anneke (Verbeeke, red.), onze bibliothecaresse, is naar Göteborg gegaan en heeft nadien verslag uitgebracht voor Nederlandstaligen en Franstaligen, dat is verrijkend," zegt Gol-Lescot.

Dat er verschillen zijn tussen Vlaamse en Franse cultuur heeft Gol-Lescot de voorbije negen jaar geleerd: "De Nederlandstaligen vullen het concept cultuur veel breder in, populaire muziek is bij de Nederlandstaligen cultuur, ook goede accordeonmuziek, bij de Franstaligen is dat niet evident. Franse cultuur is meer snobbish, dat hebben we van Frankrijk. Bij de Vlamingen in Ukkel is cultuur ook meer feestelijk. Waarmee ik niet gezegd heb dat er bij de Vlamingen geen 'hoge' cultuur is."