Brussel nadert onbekend terrein met nakend ontslag van formateur Leisterh

David Leisterh (MR) stevent af op het onvermijdelijke: zijn ontslag als Brussels formateur. Zonder doorbraak tegen vrijdag zal de liberaal een stap opzijzetten. Als het zover komt, betreedt de Brusselse politiek onbekend terrein.

“We gaan doen zoals gelovigen: op een mirakel hopen”, zucht een MR-bron. “Iedereen voelt dat het voorbij is.”

Hoogstwaarschijnlijk zal David Leisterh (MR) er na meer dan acht maanden trekken en sleuren niet in slagen om zelfs maar onderhandelingen voor een nieuwe Brusselse regering uit de brand te slepen. Hij geeft zichzelf nog tot en met vrijdag, maar achter de schermen lijkt er niet veel meer te bewegen.

De liberaal botste eerst op een slepende coalitievorming aan Nederlandstalige kant en daarna op een veto van de PS tegen de N-VA. Pogingen om de Franstalige socialisten, in de meerderheid met de MR en Les Engagés, te vervangen door Ecolo en Défi brachten nadien geen zoden aan de dijk.

‘Wit blad’

En dus wijst alles erop dat Leisterh komende vrijdag – 257 dagen na de verkiezingen – er de brui aan geeft als formateur. Dan komen zijn ‘gesprekken van de laatste kans’ ten einde. Hoe de Brusselse regeringsvorming vervolgens moet verdergaan, weet niemand. Het is “la grande inconnue”, zegt een ingewijde.

Twee scenario’s lijken op papier dan wel logisch, maar zouden in de praktijk al snel op hindernissen stuiten. Het eerste: Ahmed Laaouej (PS) neemt als kopman van de tweede grootste partij in het Brussels parlement het stokje over van Leisterh. In een federale optiek zou zo’n evolutie steekhouden, maar op deelstaatniveau is er geen scheidsrechter die politici het veld instuurt.

Bovendien is er bij de Brusselse PS weinig animo voor het formateurschap. De Franstalige socialisten kaatsen de bal terug naar Nederlandstalig formateur Elke Van den Brandt (Groen).

“Als Leisterh faalt, betekent dat het collectieve mislukken van de hele regeringsvorming”, aldus een PS-bron. “Van den Brandt moet dus ook haar conclusies trekken en vaststellen dat er geen globale meerderheid in het Brussels parlement is voor haar coalitie aan Vlaamse kant.”

Voor de PS moet een volgend hoofdstuk in de formatie dan ook van een wit blad vertrekken. Maar dat de Nederlandstalige meerderheid van Groen, N-VA, Open VLD en Vooruit zou beginnen te wankelen onder impuls van formateur Laaouej, uitgerekend de man die de N-VA niet in de ogen wil kijken, lijkt ondenkbaar.

Bemiddelaar, De Beukelaer of Van den Brandt

Een tweede scenario houdt de benoeming van een bemiddelaar in. Daar luidt vooral de vraag wie die figuur moet aanstellen en wie kan terugvallen op voldoende ervaring en neutraliteit om in zo’n rol de partijbelangen te kunnen overstijgen. Logischerwijs kom je al snel uit bij geroutineerde politici van een bepaalde signatuur en blijft die partijkleur onvermijdelijk plakken.

Bij de PS heeft gewezen federaal minister en huidig Brussels parlementslid Karine Lalieux zich dinsdag bij BX1 uitgesproken voor zo’n bemiddelaar. Maar binnen haar eigen partij en ook bij de MR wordt haar oproep lauwtjes ontvangen.

Bij Vlaamse partijen krijgt die piste meer bijval. "Maar je moet zo'n piste in connsensus lanceren, niet via de pers droppen", klinkt het bij een groene bron. "Het moet iemand zijn met open blik en vooral iemand die het vertrouwen geniet van de verschillende onderhandelende partijen", vangt onze redactie in socialistische kringen op.

De PS zou als tweede grootste partij ook zelf een bemiddelaar kunnen aanstellen als Laaouej past voor een avontuur als formateur. Nog een optie zou zijn om de pikorde verder af te gaan en Christophe De Beukelaer (Les Engagés) een kans te geven als formateur, als een soort compromisfiguur tussen de MR en de PS – al regeert zijn partij zowel op federaal als Waals niveau wel met de Franstalige liberalen.

Een andere mogelijkheid is dat Elke Van den Brandt het heft in handen neemt, zegt een bron. Bij Groen willen ze de persconferentie van Leisterh van vrijdagavond afwachten alvorens in te gaan op zo’n scenario. Open VLD koestert tot slot nog hoop op een positieve afloop voor Leisterh deze week.