Coalitiegesprekken beloven lang en pittig te worden

De vorming van de Brusselse regering zou wel eens lang kunnen duren. Aan Nederlandstalige zijde ligt er een onverwachte puzzel. En met Groen en de MR zijn zowel de grootste voor- als tegenstander van het Good Moveplan tot elkaar veroordeeld.

Groen dat na de zege van 2019 nog verder groeit, N-VA die krimpt, en vooral de steile opgang van het fenomeen Team Fouad Ahidar: de stembusgang van afgelopen zondag had een paar verrassingen in petto.

Het resultaat maakt een coalitievorming niet meteen eenvoudiger. Die vaststelling geldt zowel binnen de Nederlandse taalgroep als voor het regeerakkoord dat de Nederlands- en Franstalige partijen nadien samen zullen moeten schrijven. Voor een goed begrip: de regeringsvorming in Brussel gebeurt in eerste instantie gescheiden in de twee taalgroepen. Aan Franstalige zijde neemt David Leisterh (MR) nu het initiatief, aan Vlaamse zijde is dat Elke Van den Brandt (Groen).

In de Nederlandstalige taalgroep, waar minstens negen zetels nodig zijn voor een meerderheid, wordt de coalitievorming alvast een uitdaging. Liefst vier partijen moeten het er met twee zetels stellen. De mathematische logica wil dat Groen (4 zetels) nu met Team Fouad Ahidar (3 zetels) in zee gaat. Die liet alvast weten dat hij mee wil besturen. Vervolgens kan daar een derde partner bij, bijvoorbeeld Vooruit (2 zetels) of Open VLD (2 zetels). Een verbond met N-VA (ook 2 zetels) lijkt minder waarschijnlijk.

Stabiele regering

Aan bovenstaand scenario zijn risico’s verbonden. Team Fouad Ahidar heeft naast zijn ervaren lijsttrekker ook twee nieuwkomers in het parlement. Het is maar de vraag hoe stabiel de gloednieuwe fractie de volgende regeerperiode zou zijn, zeker omdat er in dit scenario maar één zetel op overschot is. Ook inhoudelijk is er genoeg stof voor discussie. Zo is Fouad Ahidar een duidelijk voorstander van onverdoofd slachten, in tegenstelling tot Groen.

Het alternatief voor Team Fouad Ahidar is een Nederlandstalige coalitie met vier partijen, waarbij naast Groen bijvoorbeeld Open VLD en Vooruit (of N-VA in plaats van één van die twee) en dan ook nog eens CD&V samen regeren. Het is een scenario met ervaren partijen, maar vier partijen alleen al aan Nederlandstalige zijde is ook erg veel. Bijkomend obstakel: er zijn maar twee ministerposten en één staatssecretariaat te verdelen. Zo’n kwartet zou dus bijzondere afspraken vragen, zoals een half mandaat of andere toezeggingen.

“De puzzel is in elk geval niet eenvoudig,” beseft Van den Brandt. “Het zal wellicht meer tijd vergen dan in 2019 om tot een akkoord te komen. Toen was heel snel duidelijk dat Groen met Open VLD en Vooruit in zee zou gaan.”

To PS or not to PS

Aan Franstalige kant leken de kaarten aanvankelijk eenvoudiger te liggen. Aangezien de PTB nooit warm liep voor regeringsdeelname en een akkoord MR-PTB sciencefiction is, valt uiterst links al af. De meest waarschijnlijke coalitie leek er maandag een waarbij MR met Les Engagés in zee gaat en vervolgens ook de PS aan boord hijst.

Alleen liet PS-voorzitter Paul Magnette maandag weten dat de PS op alle niveaus voor de oppositie kiest, met de nuance dat die beslissing 'a priori' ook voor Brussel geldt. Het is nog maar de vraag of die keuze er ook standhoudt. Ecolo kreeg immers een electorale oplawaai zondag, waardoor een oppositiekuur logischer lijkt voor de Franstalige groenen dan voor de PS, die er standhoudt. Als zowel Ecolo en PS als PTB afvallen, kan MR geen meerderheid meer vormen.

Strijdpunt Good Move

Tot zover de afzonderlijke taalgroepen. Alsof de uitdagingen daar nog niet groot genoeg zijn, moeten die twee deelcoalities dan samen een regeerakkoord schrijven, terwijl hun standpunten in veel gevallen diametraal tegenover elkaar staan. Het meest frappante voorbeeld is wellicht Good Move. Groen kan zijn succes wellicht deels verklaren door de zichtbare veranderingen die dat plan heeft teweeggebracht in de stad. MR van zijn kant maakte van het afvoeren van Good Move net een speerpunt in de campagne. “Dat worden pittige discussies,” voorspelt Van den Brandt. Toch lijkt een compromis niet helemaal uitgesloten. Leisterh bleef immers altijd vaag over de manier waarop hij Good Move wou schrappen.

Ook tussen MR en Team Fouad Ahidar is het inhoudelijke water diep. Ahidar profileerde onder meer op thema’s als onverdoofd slachten en de hoofddoek, onderwerpen waarin hij recht tegenover de profilering van MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez staat. Maar diezelfde Bouchez bewees al dat hij het betere bochtenwerk beheerst. Met Youssef Handichi (ex-PTB) trok hij nog maar net een nieuwe rekruut aan die openlijk zegt dat hij er een andere mening op na houdt omtrent de neutraliteit van de staat.

Zal de regeringsvorming in Brussel ook nog aan die in de rest van het land worden gekoppeld? Dat wellicht niet. De PS had haar deelname aan de Brusselse regering kunnen koppelen aan die in de Waalse regering, waar ze mathematisch overbodig is. Maar met de ogenschijnlijke oppositiekeuze van de PS is die piste van tafel.